Bügingi taŋda Elbasy tapsyrmasyn basşylyqqa ala otyryp, Astanada medisinalyq qyzmet körsetudiŋ qoljetimdiligi men sapasyn arttyru maqsatynda halyqaralyq standarttarǧa säikes klinikalyq emdeu ortalyqtary boi köterude. Solardyŋ biri – 2010 jyly paidalanuǧa berilgen № 2 köpsalaly klinikalyq auruhana.
Qazirgi kezdiŋ talaptaryna jauap beretin, medisinalyq tehnikanyŋ zama-naui ülgilerindegi emdik jäne diagnostikalyq qūrylǧylarmen jabdyqtalǧan emdeu ortalyǧynyŋ tynys-tirşiligimen, mūndaǧy nauqastardyŋ jaǧdaiymen jaqynyraq tanysu maqsatynda atalmyş auruhanaǧa atbasyn būrdyq. Biz barǧan kün – qalamyzdaǧy jalpy jäne keude quysy hirurgiiasy boiynşa osy auruhananyŋ jedel järdem körsetetin urgent küni bolyp şyqty. «Jol boldy» degen osy! Iştei jaqsylyqqa jorydyq.
Bas däriger josparly operasiiada eken. Sondyqtan, aldymen bas därigerdiŋ emdeu jūmystary jönindegi orynbasary B.Syzdyqovamen az-kem sūhbattastyq. Baǧjan Rysbaiqyzynyŋ aituynşa, auruhana qūrylymynda 23 emdik-diagnostikalyq bölim bar. Ol älemdik medisi-nalyq tehnikany öndiruşi «General Electric», «Karl Storz», «Soring», «Olympus», «B. Braun», «Aesculap» sekildi jetekşi firmalardyŋ qūrylǧylarymen, atap aitsaq, magnitti-rezonansty jäne kompiuterlik tomograf, angiograf, litotriptor, işki organdar men jürekti zertteuge arnalǧan ultradybystyq apparattarmen jabdyqtalǧan.
Saǧat 9.30. Köp bögelmesten, qabyldau bölimşesine keldik. Nauqas iş qūrylysynyŋ auyratynyn aityp, taŋ atqaly bir-eki ret qūsqanyna, oŋ jaq işiniŋ tömengi böligindegi syrqatqa şaǧymdandy. Därigerler jyldamdatyp analiz aldy, ol boiynşa leikositteriniŋ öskeni anyq-taldy. Artynşa aurudy ginekolog däriger qarady, ol eşqandai dert tappady. Klinikalyq diagnostikalyq tekseristen soŋ, soqyrşek degen diagnoz qoiylyp, nauqas operasiiaǧa jiberildi.
– Büginde densaulyq saqtau jüiesi sapaly damyp keledi. Sonyŋ nätijesinde soŋǧy kezderi qan ainalu jüiesi aurularynan bolatyn ölim-jitim körsetkişi azaidy. Būryndary infarkten adamdar köp qaitys bolatyn. Būǧan deiin deneni kesip jasalatyn operasiialardyŋ barlyǧy qazirgi kezde laporoskopiialyq ädispen, iaǧni deneni üş jerden tesu jolymen jasalady. Mūnyŋ bir erekşeligi – ondai operasiiadan keiin tyrtyq qalmaidy. Äsirese, būl nauqastyŋ tez aiyǧuyna oŋ äser etedi. Deneni kesip jasaityn operasiialardan keiin nauqastyŋ auruhanada bir apta jatuyna tura keletin bolsa, zaman talabyna sai jüzege asyrylyp jatqan ädistiŋ nätijesi öte jaqsy: mūnda asqynu bolmaidy, kerisinşe, nauqastar tez aiyǧyp, 1-2 künde aiaqtarynan tūryp ketedi, – dedi bas därigerdiŋ medisinalyq qyzmet sapasyn baqylau jönindegi orynbasary, medisina ǧylymynyŋ kandidaty, joǧary sanatty hirurg däriger Talǧat Baitileuov.
Saǧat 10-nan asa operasiia jasaityn blokqa bardyq. Onda 8 josparly jäne 1 jedel operasiia jasaityn zal bar eken. Bölim meŋgeruşisi, medisina ǧylymynyŋ doktory, joǧary därejeli däriger S.Qojahmetov josparly operasiianyŋ jürgizilip jatqanyn jetkizdi. V. Evdo-kimov degen nauqas 56 jasta eken. Nauryzdyŋ 20-sy küni infarkt alǧan ol osy uaqytqa deiin kardiohirurgiia böliminde emdelip, tolyq em-dom alǧan. Operasiiany auruhana bas därigeriniŋ özi, kardiohirurgiia böliminiŋ meŋgeruşisi, medisina ǧylymynyŋ kandidaty Maqsat Äskerūly Jantūrǧanov jasap jatyr. Säken Qairollaūly «Būl öte auyr operasiia bolǧandyqtan, ony Germaniiada 5 jyl eŋbek etip, mol täjiribe jinaqtap kelgen bilikti maman – bas därigerdiŋ özi qolyna aldy» deidi.
Saǧat 12-ler şamasy. Qabyldau bölimşesine «Jedel järdem» köligimen jetkizilgen äiel büktüsip, eki qolymen işin ūstap alǧan. Sol jeriniŋ tüiilip auyrǧanyna şydai alar emes. Qinalǧany türinen baiqalyp tūr, arasynda dauysyn qattyraq şyǧaryp, şyŋǧyryp qoiady. Därigerler nauqasty tekseruden ötkizip, alǧaşqy medisinalyq kömek körsetuge kirisip ketti. Bölimşe meŋgeruşisi, medisina ǧylymdarynyŋ kandidaty, hirurg-däriger M.Qobylandin onyŋ öt qabynda tas bolǧanyn, üş jyldan beri mazalap jürgendikten, auruynyŋ asqynyp ketkenin, medisina tilimen aitqanda, «kalkulezdi holestisit» degen diagnoz qoiylǧanyn aityp, äŋgimesin odan äri jalǧastyrdy. «Tiisti tekserulerden ötkizilip, qajetti emin alady, auyrǧany basylmasa, erteŋ ne odan keiingi küni operasiia jasaimyz», – dedi Mūhtar Särsembiūly. Köp ūzamai nauqas bölimşege jatqyzyldy. Düisenbi künderi būl bölimşeden orta eseppen 180-ge juyq nauqas ötedi. Olarǧa 6 medbike men 5 däriger qyzmet körsetedi. Al, auru-hana boiynşa kün saiynǧy 10-15 operasiianyŋ basym böligi soqyrişek keseline bailanysty jasalady eken. Sol küni taŋerteŋnen tüske deiingi aralyqta qabyldau bölimşesinen 62 nauqas ötken, olardyŋ 30-y auruhanaǧa jatqyzylǧan. Jalpy alǧanda, mūnda şamamen künine 80-90 adamǧa medisinalyq kömek körsetiledi.
Mūnan keiin mekemeniŋ medisinalyq qaita qalpyna keltiru bölimşesine bas sūqtyq. Bölimşeniŋ meŋgeruşisi Dmitrii Vladimirovich Kim köp auru türlerin emdeuge lazerlik terapiianyŋ öte tiimdi ekenine, sondai-aq jüz jyldan beri qoldanylyp kele jatqan jylumen emdeudiŋ «parafinoterapiia» dep atalatynyna, olardyŋ nauqastar üşin asa paidalylyǧyna toqtaldy. Mūnda nauqastarǧa lazerlik terapiia, kvanttyq terapiia, bioptronoterapiia, jaryqpen emdeu, parafindi terapiia, mikrotolqyndy jäne ultradybystyq terapiia, limfalyq jüieniŋ drenajy men elektroterapiia boiynşa qyzmet körsetiledi.
Äsirese, ämbebap silvinit-natrii-kalii-magniilik tūzy qoldanylatyn şahta tärizdes speleoklimatikalyq kamera bizge erekşe äser qaldyrdy. Bügingi taŋda bronh demikpesi, astma men ökpeniŋ sozylmaly-bitelmeli aurularyn emdeuge arnalǧan osyndai bölme Qazaqstan boiynşa atalmyş auruhanada ǧana bar eken. Mamandardyŋ aituynşa, mūndaǧy emdik dene şynyqtyru bölmesinde künine 17-20 adam jattyǧumen ainalysady. Ol jer de uaqyt talabyna sai zamanaui qūrylǧylarmen jabdyqtalǧan.
Aitsa-aitqandai, aurhanadaǧy apparattar birinen-biri ötken tamaşa, biregei, tolyǧymen kompiuterlendirilgen. Barlyq bölimşelerde biryŋǧai jüiemen bailanysqan keşendi medisinalyq aqparat jüiesi qoldanylady. Elektrondy medisinalyq kartada nauqas turaly barlyq derekter bar jäne elektrondyq medisinalyq mūraǧat jūmys isteidi.
Saǧat 14.00. Operasiia jasaityn blokqa qaita keldik. Otorinolaringologiia bölimşesiniŋ meŋgeruşisi, medisina ǧylymynyŋ kandidaty, joǧary sanatty däriger E.İmanǧaliev josparly operasiia üstinde eken. 45 jastaǧy nauqastyŋ mūryn daldasynyŋ qisaiuyna bailanysty onyŋ süiekterin ornyna keltirmek. «Osydan on jyl būryn būl kisiniŋ mūrnyna alǧaşqy operasiia jasalǧan. Biraq, mūryn dalda-synyŋ süiegi äli de dūrys jetilmegendikten, qaita tüzetudemiz. Endigi jerde būl jigittiŋ mūryny qalypty äri ädemi bolady. Mūndai operasiialar därigerdiŋ täjiribesine bailanysty 30 minuttan 1 saǧatqa deiin sozylady», – dedi Ermek Elemesūly.
Ekinşi üstelde däriger Azamat Mūratūly II jäne III därejeli qūlaq kemistigi bar nauqastyŋ sol jaq qūlaǧyna operasiia jasaudy aiaqtap qalypty. Sätin salsa, köp ūzamai būl kisi de köp jyl mazalaǧan dertinen aiyǧady. El qatarly estip, jūrtpen auyzba-auyz tildesetin bolady. Tek aurudy asqyndyrmai, uaqtyly därigerge körinip, tiisti em-dom alǧan abzal. Olai deitinimiz, mūndaǧy därigerlerdiŋ osaly joq, şetinen ataq-därejeleri dardai ǧalym-professorlar, dosentter körinedi, olardyŋ köpşiligi şetelderde oqyp, jūmys istegen täjiribeli, bilikti mamandar.
Bölimşelerdegi tehnikalyq jabdyqtaludyŋ joǧary deŋgeiiniŋ arqasynda «Salamatty Qazaqstan-2015» memlekettik baǧdarlamasy negizinde zamanaui ultradybystyq jäne joǧarǧy jiilikti hirurgiia ädisterin qoldana otyryp, hirurgiialyq operasiialar jasalynuda. Basqa auruhanalardan basty özgeşelik, mūndaǧy kesudiŋ qūraly retinde ultra-dybys, suyq plazma, argon qoldanylady. Qysqasy, atalmyş auruhanada jasalatyn operasiialardyŋ sapasyn arttyruǧa, operasiiadan keiingi asqynulardy azaituǧa, stasionarda jatu merzimin qysqartyp, emdeu üderisin tezdetuge jäne jūmys qarqyndylyǧyn küiine keltiruge barlyq mümkindikter qarastyrylǧan. Al, onyŋ igiligin tek Astana jūrtşylyǧy ǧana emes, respublika tūrǧyndary da körip jür.
Gülbarşyn ÖKEŞQYZY
