Keşe küzdıŋ qara suyǧyna qaramastan, Astana aspanyna keş köktemnıŋ jylymyǧy keptelgendei sezıldı. Bır qaraǧanǧa atauy suyqtau körıner Kongress-holl ışındegı jylulyq quat közderın – jan şuaǧyn esepteu tıpten mümkın emestei edı. Öitkenı… Öitkenı qabyrǧaly qazaq ruhaniiatynyŋ ärqaisysy bır zaldy toltyrardai öŋkei «yǧai-syǧaiy» osynau ordadan tabyldy. Olardyŋ barlyǧy şabyt şaşar suretker, talǧampaz küişı, oŋ qaptal men sol qaptalǧa tegıs syily sanatker tūlǧa Tölen Äbdıkūlynyŋ şyǧarmaşylyq kezdesuıne jiyldy.
Keş basynda köpşılık nazaryna jazuşynyŋ «Kök terek» şyǧarmasynyŋ jelısımen tüsırılgen derektı film ūsynyldy. Būdan keiın mereitoi iesı sahnaǧa şyǧyp halyqpen amandasyp, ötken künderge saǧynyşpen şegınıs jasap, öz qalamdas, taǧdyrlas dostaryn eske aldy. Belgılı aqyn Düisenbek Qanatbaev, jazuşy-ǧalym Aqseleu Seidımbek, akademik Rymǧali Nūrǧali jäne fantast-jazuşy Şoqan Älımbaevtardyŋ esımderın airyqşa atap, közden ketse de köŋılden ketpeitın tūlǧalarǧa taǧzym etuınen biık mädeniettıŋ samaly soqqandai. Onymen de tügespei, mereitör iesı äuelgı sözınde jinalǧandardy zalda otyrǧan alaş ardaqtylaryna, aqsaqaldaryna qoşemet körsetuge ündedı.
«Ūly Abai ömır jaily tolǧanǧanda elu jastyŋ o jaq – bū jaǧynda ǧana eken. Bız jetpıske keldık. Şükır, būǧan jetken de bar, jetpegen de bar. Sol Abaişa aitsaq, ärbır estı adam özınıŋ ömırıne özı esep berıp otyruy kerek. Bızdıŋ de osy mereitoidy ötkızudegı maqsatymyz sodan tuyndaǧan» dep tolǧandy qabyrǧaly qalamger. «Bızdıŋ Äbdıjämıl aǧamyz – ömırı bır mereitoiyn ötkızbegen jazuşy. «Mūnyŋyz qalai?» dep sūraǧanǧa «Közı tırı adamdy otyrǧyzyp qoiyp maqtaǧannyŋ nesı jaqsy deisıŋder?!» deitın. Men de sol öz-özımdı maqtatyp qoiyp qarap otyrmaiyn dep, bügıngı keştı özım jürgızbekşımın» dep köpşılıktı bır küldırıp aldy. Jalpy, keş barysynda jinalǧan jūrt jalyǧa bezıp keterdei ezbe äŋgıme oryn ala qoimady. Kerısınşe, sät sanap elıktırer estı söz, ädemı äzıl, talǧamdy tolǧamdar jiı ūşyrasyp otyrdy.
Aldymen mereigerdı Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ atynan qūttyqtau üşın sahnaǧa elımızdıŋ Mädeniet jäne aqparat ministrı Darhan Myŋbai köterıldı. Ystyq lebızdı hatpen bırge ol Tölen Äbdıkūlynyŋ iyǧyna şapan jauyp, Prezidenttıŋ arnaiy tartuy — altyn saǧat tabys ettı. Sondai-aq mereitoi iesıne Senat töraǧasy Qairat Mämidıŋ, Premer-ministr Serık Ahmetovtıŋ, Memlekettık hatşy Mūhtar Qūl-Mūhammedtıŋ atynan da qūttyqtaular kelıp tüstı.
Jiynnyŋ resmi bölımı tämamdalǧan soŋ, jürgızuşı sözdı halqymyzdyŋ qadırmendı perzentı Mūhtar Şahanovqa ūsyndy. Osydan dälme-däl bır jūma būryn, däl osy zalda özınıŋ şyǧarmaşylyq keşıne qatysa almaǧan aqyn ädettegışe jalyndata söiledı: «Özımnıŋ auruhanada jatqanyma qaramastan, därıgerlerden jarty saǧatqa sūranyp kelıp tūrmyn.
Sebebı, jan dosym Tölennıŋ keşınde körınbei qalu özım üşın keşırılmes jait bolar edı» dedı salǧan jerden. Mıneki, olar – sözde de, ıste de, dostyqta da qūndylyq saqtalǧan kezeŋnıŋ ūlandary.
Mereitoi iesınıŋ ädebiettegı orny, ortalyq komitettegı qyzmetı jönınde körnektı teatr synşysy Äşırbek Syǧai tereŋ taldap berdı…
Ait-aitpa, Tölen Äbdıkūly – töl ädebietımız dürıldegen däuırdıŋ tülegı. Ol qanattastar – Mūhtar Äuezov, Ǧabit Müsırepov, Säbit Mūqanov, Ǧabiden Mūstafin syndy abyzdardyŋ aldyn körıp, solardyŋ batasyn alǧandar…
Keş barysynda ädebiet aqsaqaly Äbdıjämıl Nūrpeiısov te sahna törıne şyqty. Öz sözınde ol synşy Amangeldı Keŋşılıkūlynyŋ Tölen Äbdıkūly şyǧarmaşylyǧy turaly juyrda baspasözde jariialanǧan otyz bettık maqalasyna laiyqty baǧa berdı.
Saltanatty şara barysynda avtordyŋ «Bız üşeu edık» pesasynan üzındı sahnalandy. Osy şyǧarmadaǧy Dariǧa rölın alǧaş qoiylymynda sättı somdaǧan ärtıs Roza Äşırbekova mereigerge lebızın arnady. Tölen aǧanyŋ jas kezdegı boz kılemdes dosy Äbılseiıt Aihanov, aqyn Serık Tūrǧynbekūly jyrdan şaşu şaşty.
Jalpy, Tölen Äbdıkūly talǧampaz suretkerler sanatynan. Ol byltyr ǧana «Ardager» atty pesa men «Tūǧyr men ǧūmyr» hikaiatyn jazdy. Iаǧni, söz önerıne qaşanda kırpiiazdyqpen qaraǧan sülei jetpıs degen jeldı şyŋnyŋ etegıne ülken tabyspen ärı abyroimen jettı.
Būl keş jūrtqa, äsırese, naǧyz demokratiialyq sarynda ötkenımen ūnaǧan şyǧar. Aqsaqaldar naǧyz aqsaqaldyq, ziialylar naǧyz ziialylyq sözın aitqandai körındı. Jiynjabar tolǧamynda Tölen Äbdıkūly qazırgı qazaq ortasynda kesektık kemşın tartyp tūrǧanyna qynjylys bıldırdı: «Aşyq aitudan, batyl aitudan seskenbeuımız kerek. Oi batyl aitylǧan qoǧamda ǧana örkeniettı damu baiqalady».
Hamit ESAMAN
