Qazaqstannyŋ täuelsızdık şejıresıne şirek ǧasyr da tolǧan joq. Degenmen özınıŋ saiasi täuelsızdıgınıŋ ärbır jylyn elımız öz egemendıgın qūruǧa, ony nyǧaityp odan ärı damytuǧa arnady. Osynyŋ nätijesınde memleketımız ädette ondaǧan, qala berdı jüzdegen jyldarda qol jetetın, eren jetıstıkterge jettı.
Qazaqstan talai qiyndyqtardy bastan ötkerıp, türlı daǧdarystarmen betpe-bet keldı, elımız qandai jaǧdaida da täuelsızdık, ūlttyq tūraqtylyq pen halyqtar arasyndaǧy kelısım syndy eŋ basty qūndylyqtardy saqtap qala bıldı. Memleket özınıŋ basty ūstanymy men baǧdary retınde, damudyŋ negızgı maqsaty men baǧytyn aiqyndaityn strategiialyq qūjattarda bekıtılgen – öz azamattaryna jan-jaqty qamqorlyq jasau mındetı ekendıgın aiqyndady. Olardyŋ arasynda eŋ negızgısı ärine, ötıp bara jatqan 2014 jyldyŋ basty qūjaty – Elbasynyŋ Qazaqstan halqyna arnaǧan Joldauy.
«Nūrly Jol – bolaşaqqa bastar jol» Joldauy būl – Elbasynyŋ bügıngı kün talaptaryn eskere otyryp jasaǧan būǧan deiıngı arnaularynyŋ laiyqty jalǧasy. Bır jyl būryn jariialanǧan «2050 Strategiiasy» baǧdarlamasy – XXI ǧasyrdyŋ ǧalamdyq mäselelerın qamti otyryp, Qazaqstannyŋ aldaǧy onjyldyqtardaǧy jaŋa saiasi baǧdaryn anyqtasa, osy jolǧy Joldau bügıngı künnıŋ synaqtaryna arnalǧan naqty jauap boldy.
Memleket Basşysynyŋ jaŋa Joldauy – daǧdarys kezeŋındegı jahandyq özgerıster aiasynda ūlttyq ekonomikany ary qarai damytuǧa, syrtqy faktorlar aldynda qoǧamdyq tūraqtylyqty qamtamasyz etıp, äleumettık jetıstıkterdı saqtauǧa mümkındık beretın zamanaui baǧdarlama. Jaŋa ekonomikalyq baǧdarlamanyŋ «Nūrly Jol» ataluynyŋ özı-aq köp jaǧdaidan habar berse kerek. Qazaqstan öz täuelsızdıgı jyldarynda bükıl älem «qazaqstandyq jol» dep tanyǧan damudyŋ özındık baǧytyn qalyptastyra bıldı.
Bız tarihi kezeŋdı bastan ötkerudemız. Eger ǧalamdyq tūrǧydan qaraityn bolsaq, ǧasyrlar boiy ūlan-ǧaiyr dalamyzdy saqtau jolynda bastaryn bäigege tıkken bızdıŋ ata-babalarymyzdyŋ negızgı arman-mūraty da osy sara jol bolatyn. Mäŋgılık El bolu olardyŋ basty maqsaty edı. Al bız üşın būl bügınde arman emes, ömırlık aqiqatqa ainaldy. Bügınde ol arman täuelsızdıktıŋ daŋǧyl jolyndaǧy baǧdar berer alauǧa ainalǧan jalpyūlttyq ideia – «Nūrly Jol».
Alda bızdı ūiymşyldyq pen toleranttylyqty talap etetın ülken de jauapty jūmystar kütıp tūr. Nūrsūltan Äbışūly atap körsetkendei būl: «Qazaqstannyŋ kemel keleşegınıŋ kıltı».
Täuelsızdıktıŋ 23 jyly ışınde elımız Orta Aziia aimaǧyndaǧy köşbasşy ärı tırek memleketke ainalyp, älemnıŋ damyǧan 30 elınıŋ qataryna kırudı maqsat etıp qoidy. Jetıstıgımız mūnymen şektelmek emes. Bız jas elordamyzdy jaŋadan saldyq. «Jūmyla kötergen jük jeŋıl» deidı halyq danalyǧy. Tolaiym tabystarǧa bırlıktıŋ arqasynda qol jettı. «Qazaqstandyq jol» men jaŋa Joldaudyŋ basty küşı de, danalyǧy da osy şynaiy bırlıkte jatqandyǧy anyq.
Bızdıŋ memleketımız Elbasy Joldauynda körsetılgen baǧytpen senımdı türde damudyŋ daŋǧyl jolyna tüstı. Al jas elordamyz ekonomikanyŋ eŋ basty qozǧauşy küşı bolyp sanalady. Güldengen täuelsız Qazaqstannyŋ simvolyna ainalǧan Astana är jyl saiyn älemdık qauymdastyqtyŋ nazaryn özıne audaryp keledı. Būl rette, 1997 jyly elordany Astanaǧa köşıru turaly şeşımnıŋ Prezidenttıŋ halyqqa arnaǧan tūŋǧyş Joldauynan tura ekı ai ötkennen keiın qabyldanuy da tarihi sabaqtastyq dep bılemız.
Osy uaqyt aralyǧynda az jūmys atqarylǧan joq. Astana bügınde elımızdıŋ ǧana emes, bükıl älemdık deŋgeidegı saiasi ortalyqqa ainaldy. Būl jerde jahandyq auqymdaǧy oqiǧalar kün tärtıbıne qoiylyp, taǧdyrly şeşımder qabyldanady. Jarqyn özgerıster men jemıstı reformalardyŋ nätijesınde, memleketımızge degen älemdık qauymdastyqtyŋ senımı men Memleket basşysynyŋ jeke bedelınıŋ arqasynda elımızge EKSPO-2017 halyqaralyq körmesın ötkızu märtebesı būiyrdy. Būl – bızdıŋ ortaq jeŋısımız. Astana bes millionnan astam adamnyŋ keluı josparlanǧan Bükılälemdık körme qonaqtaryn laiyqty qabyldaidy. Jahandyq körme ötetın kezeŋde Astana qalasy älemdık ortalyqqa ainalatyndyǧy sözsız.
Halyqaralyq därejedegı ıs-şarany ötkızu aldyndaǧy qalamyzdyŋ erekşe jauapkerşılıgın sezıne otyryp, bız elordanyŋ infraqūrylymdyq negızın qamtamasyz etuge mındettımız. Elbasy öz Joldauynda: «Bız Astanadan barlyq jaqtarǧa avtomobil, temır jol jäne äue magistraldary taraityndai kölık jelısın qūruǧa tiıspız. Jürekten taraityn arteriialar siiaqty. Künnen taraityn şūǧyla siiaqty» dep atap körsettı. Osyǧan orai ärbır qazaqstandyqtyŋ mındetı özınıŋ Otanǧa degen janqiiarlyq eŋbegı arqyly qantamyrlardy toltyryp, oǧan şūǧylaly şuaǧyn taratady dep senemın.
Bügınde elorda äuejaiy Astananyŋ bas qaqpasy ıspettı. Onyŋ äleuetın arttyra tüsu üşın jaŋadan ūşyp-qonu alaŋynyŋ terminaly salynatyn bolady. Būl onyŋ jyl saiynǧy jolauşylar ötkızu qabıletın ekı esege deiın arttyryp, 2017 jylǧa qarai 7,1 million jolauşy qabyldauǧa mümkındık beredı. Jaqyn jyldary tūrǧyndary milliondyq körsetkışke jetetın qala üşın jaŋa temırjol vokzalynyŋ qajettılıgı de orasan. Onyŋ qūrylysy bügınde bastalyp ta kettı.
Ejelgı köşpendıler däuırınen berı jol salu – quattylyq pen ösıp-örkendeudıŋ kepılı bolyp sanalǧan. Ūşy-qiyry joq qazaq dalasy üşın kölık infraqūrylymynyŋ maŋyzy tıptı de erekşe. Avtomobil, temırjol jäne äue magistraldary Astanany eldıŋ barlyq öŋırlerımen bailanystyryp tūruy qajet. Būl öz kezegınde, ekonomikany jaŋǧyrtyp, jaŋa jūmys oryndaryn aşyp qana qoimaidy, sonymen bırge ol bolaşaq ūrpaqtyŋ igılıgıne ainalatyn bolady.
Kölıktık infraqūrylymmen qatar, energetika, industriia, äleumettık infraqūrylymdar da Qazaqstannyŋ «Nūrly Jol» atty Jaŋa Ekonomikalyq Saiasatynyŋ arqauyna ainaldy. Bız az uaqyt ışınde ülken de jauapty ısterdı atqaruymyz kerek. Bıraq qalai bolǧanda da, jas elordamyzdyŋ damu qarqyny bäseŋdemeidı, sondai-aq, investisiialyq jobalardy jüzege asyru jalǧasa beretın bolady. Būl maqsatqa, 2015 jyly memlekettık biudjetten 200-den astam jobalar üşın 170 mlrd teŋgeden astam qarjy bölu qarastyrylǧan.
Astana bügınde özın-özı qamtamasyz etudıŋ jaŋa deŋgeiıne şyqty. Bız Elbasy belgılegen jaŋa ekonomikalyq saiasat negızınde 2015 jyldyŋ biudjetın bekıttık. Belgılı bır mölşerde bızdıŋ keibır maqsatty indikatorlarymyzǧa äserın tigızetın älemdık ekonomikadaǧy keibır jaǧymsyz tendensiialarǧa qaramastan, 2014 jyldyŋ qorytyndysy boiynşa, bız damudyŋ negızgı parametrlerı boiynşa joǧarǧy ekonomikalyq körsetkışterge qol jetkızbekpız.
Atap aitqanda, qūrylys jūmystarynyŋ kölemı 31,5 paiyzǧa artyp, 903,6 myŋ şarşy metr tūrǧyn üi paidalanuǧa berıldı. Būl 2013 jylmen salystyrǧanda 4,5 paiyzǧa artyq. Jalpy ışkı önımnıŋ indeksı boiynşa 2011-2013 jyldar ışınde jyl saiyn orta eseppen 11 paiyz tūraqty ösu dinamikasy baiqalady. Būl – respublikalyq körsetkışten aitarlyqtai joǧary jetıstık. Negızgı kapitalǧa 472,2 mlrd teŋge qūiylyp, onyŋ ösımı 12,7 paiyzdy qūrady. Al astanalyqtardyŋ ortaşa jalaqy mölşerı 11,3 paiyzǧa ösıp, 168,5 myŋ teŋgege jettı.
Keler jyly Qazaq handyǧynyŋ 550 jyldyǧyn, Ata Zaŋymyz ben Qazaqstan halqy Assambleiasynyŋ 20 jyldyǧyn saltanatty türde atap ötetın bolamyz. Astana elımızdıŋ basty ortalyǧy retınde merekelık ıs-şaralarǧa tıkelei qatysatyn bolady. Būl atauly datalyq merekeler qazaq memlekettılıgınıŋ negızgı tūǧyry sanalady. Al onyŋ basty jetıstıgınıŋ kıltı – bızdıŋ halqymyz qalyptastyrǧan etnosaralyq jäne konfessiiaaralyq kelısım, tözımdılık, beibıtşılık pen bırlıkte jatyr.
«Qazaqstandyq joldyŋ» jäne «qazaqstandyq armannyŋ» basty jetıstıgı – bügıngı künnıŋ däuletı, keleşektıŋ mūrasy, ötken künnıŋ estelıgı men sabaqtastyǧynda jatyr. Tek bırlıgı küştı el ǧana osynau qiyn kezeŋnen Elbasynyŋ jetekşılıgımen aman-esen öte alady.
Memleket basşysynyŋ Joldauy – bızdıŋ damuymyzdyŋ daŋǧyl jolynyŋ kezektı biık belesı ekendıgın tüsınemız. Belgılengen mejelı mındetterdıŋ oryndaluy – uaqyt enşısınde. Uaqyt eşqaşanda bır ornynda tūryp qalmaidy. Bız onyŋ jahandyq synaqtaryna laiyqty jauap berudı meŋgerdık. Täuelsız ärı quatty memleket qūru jolyndaǧy taŋdaularymyz ben qabyldaǧan şeşımderımızdıŋ dūrystyǧyn bız qaşanda ıspen däleldep kelemız. «Nūrly Jol» bügınde bızdıŋ aldymyzǧa damudyŋ jaŋa baǧytyn körsetıp otyr. Būl jolda da bızdıŋ Elbasymen bırge jaŋa jetıstıkterge jete beretınımızge senım zor.
