Biyl – küi atasy Qūrmanǧazy Saǧyrbaiūlynyŋ tuǧanyna 200 jyl. 71 jyl ǧūmyrynda alpysqa juyq küi şyǧarǧan qazaqtyŋ talantty küişı-kompozitorynyŋ qos ǧasyrlyq mereitoiyna orai Astana qalasy E.Rahmadiev atyndaǧy Memlekettık akademiialyq filarmoniiasynyŋ qazaq orkestrı «Küi atasy – Qūrmanǧazy» atty konsert ūiymdastyrdy.
Küişınıŋ el, jer taǧdyry turaly tolǧanysqa toly küilerın qazaq orkestrı jäne jeke küişıler joǧary deŋgeide oryndap, tyŋdarmannyŋ erekşe yqylasyna bölendı. Orkestrdıŋ körkemdık jetekşısı jäne bas dirijerı – küişı, kompozitor, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı, «Parasat» ordenınıŋ iegerı, professor Aitqali Jaiymov jäne atalǧan orkestr dirijerı, küişı, kompozitor, QR Mädeniet qairatkerı Nūrlan Bekenovtıŋ jetekşılıgımen ötken konsertte Qūrmanǧazynyŋ sanamyzda jattalyp qalǧan tarihi 20 küiı oryndaldy. Körermender de zaldy toltyra, köp jinaldy. Konsertte söz alǧan qoǧam jäne memleket qairatkerı, belgılı qalamger Darhan Myŋbai elordalyq filarmoniia orkestrınıŋ önerın joǧary baǧalady.
– Ruhani bailyǧymyzdy äuelı özımız tanyp, bıluge mındettımız. Sondyqtan töl önerımızge, bügıngı küişılerımızge täuelsız elımızdıŋ tūrǧysynan erekşe qamqorlyq tanytyp, jüielı nasihattau, keşendı jūmys jürgızu uaqyt talaby dep bılemız. İä, küişılerdıŋ ömırı, är küidıŋ şyǧu tarihy turaly nebır myqty körkem şyǧarmalar jazylǧan. Alaida ol jönınde yqşamdalǧan, jūrtqa qyzyqty mälımetter konsertterde köp aityla bermeidı. Osyǧan orai, elımızdegı öner baǧytyndaǧy joǧary oqu oryndary zaman sūranysyna laiyqty konferanse daiarlaudy qolǧa alsa degen ūsynys aitqymyz keledı. Mūndai arnaiy mamandar bıregei ūlttyq önerımızdı, sonyŋ ışınde küidı şetelde, är türlı tılde nasihattauǧa da üles qosar edı. Öitkenı zaŋǧar jazuşy Mūhtar Äuezov aitqandai, «Jalpy muzyka atauly närse eldıŋ sezım bailyǧy men ışkı jaratylys qalpyn bıldıretın bolsa, solardyŋ ışındegı eŋ tolǧauly, eŋ tereŋ syrlysy – qazaqtyŋ küiı». Olai bolsa ınju-marjanymyzdy tügendep qana qoimai, barymyzben oryndy maqtana bıleiık! – dedı ol.
Konsert Qūrmanǧazynyŋ jastau kezınde şyǧarǧan «Balbyrauyn» küiımen bastaldy. Kaspiidıŋ arnasynan asyp, tasuyna orai şyǧarǧan «Köbık şaşqan», Orynbor gubernatory V.Perovskiige arnaǧan «Perovskii marşy», türmede bırge bolǧan qalmaq batyryna arnaǧan «Saranjap», İsatai men Mahambet batyrlar bastaǧan köterılıske orai şyǧarǧan «Kışkentai», küişı qyzǧa arnalǧan «Aida būlbūl Aijan-ai», Orynbor türmesıne apara jatqan kezdegı köŋıl küiı suretteletın «Arba soqqan» jäne basqa da tarihi mänı zor «Päbeskı», «Kısen aşqan», «Alatau», «Būlbūl», «Kögala at», «Saryarqa», «Adai», «Qairan şeşem», «Terısqaqpai», «Aqbai», «Serper», «Kedei zary» degen tanymal küilerı oryndaldy.
Dirijer Nūrlan Bekenovtıŋ aituynşa, būl konserttıŋ bır erekşelıgı – Qūrmanǧazynyŋ 2 küiınıŋ orkestrde alǧaş ret oryndaluy.
– Jalpy atamyzdyŋ küilerınıŋ ışındegı bır ǧana küi terıs būrauda, qalǧan küiınıŋ bärı oŋ būrauda oryndalady. Sol terıs būrauda tartylatyn «Kedei zary» degen küiın bügın alǧaş ret orkestrmen oryndadyq. Ony orkestrge tüsırgen – «Qūrmet» ordenınıŋ iegerı, qylqobyzşy Janar Jüsıpova. Ekınşı küi – «Perovskii marşy». Būl küidıŋ ekı türı bar, bıreuın A.Jūbanov tüsırdı, ekınşısın men tüsırdım. Mıne, osy küidı de qazaq orkestrı tarihta alǧaş ret bügın oryndady. Al qatty quantqany – küi konsertıne eldıŋ köp jinaluy. Būl bızde ūlttyq ruhtyŋ öşpegenın, küige degen halyqtyŋ köŋılı zor ekenın körsettı. Küi bar jerde qazaq ta ölmeidı. Arzan än tyŋdasaŋ, adamdy azdyrady. Sol sebeptı tereŋ düniege üŋıle otyryp, kemeldıkke ūmtyluymyz kerek, – dedı ol.
Filarmoniianyŋ qazaq orkestrı jyl boiyna osy konserttı elımızdıŋ är öŋırıne jäne Qūrmanǧazynyŋ jerlengen jerı – Astrahanǧa baryp ötkızudı josparlap otyr. Biyl mamyr aiynyŋ aiaǧynda küişınıŋ 200 jyldyǧyna orai Atyrauda ülken ıs-şara ötedı. Soǧan «Küi atasy – Qūrmanǧazy» baǧdarlamasymen qazaq orkestrı de şaqyrylǧan.
