Aijan JDANOVA, Ruhani kelısım forumy baspasöz qyzmetınıŋ jetekşısı
– Astanada 17-18 qazan künderı ötetın «Beibıtşılık, kelısım jäne ruhaniiat mädenietı» halyqaralyq ǧylymi-täjıribelık konferensiiasyna biyl kımder keledı?
– Forumǧa 17 eldıŋ ökılderı keledı. Olardyŋ qatarynda älemge aty tanymal memleket, qoǧam qairatkerlerı, ǧalymdar bar. Atap aitqanda, Ramazan Abdulatipov, Vilgelm Augustat, Bükıl älemdık Ruhani mädeniet forumnyŋ teŋ töraǧasy, «Mädeniet arqyly älem-Europa» halyqaralyq assosiasiiasynyŋ prezidentı, Etika institutynyŋ direktory, Djonatan Granoff (AQŞ), RF Prezidentı janyndaǧy jeke qūqyq zertteu ortalyǧynyŋ atqaruşy direktory Iýrii Andreevich syndy tūlǧalar bar. Sonymen qatar, forum jūmysyn nasihattaityn şeteldık jurnalister men jazuşylar da jeterlık. «Astana aqşamy» gazetı forumnyŋ büǧan deiın ötu barysyn jariia etken maqalalar toptamasyn Argentinada nasihattaǧan Susanna Roberts, ukrainalyq ärıptesımız Natalia Varenik, Gruziiadaǧy «Vechernii Tbilisi» gazetınıŋ bas redaktory Vadim Anastasiadi sekıldı qalamy qarymdy ärıptesterımız forum arqyly qazaq elındegı toleranttylyqty nasihattaidy.
– Osy forum qandai maqsat-müddenı közdeidı?
– Qazaqstan halqy assambleiasy jäne Bükıl älemdık Ruhani mädeniet forumy ūiymdastyrǧan alqaly jiyn ortaq müddege älemdegı beibıtşılıkke, ruhani ızgılıkke, qaiyrymdylyqqa ündeidı. Özıŋız bıletındei, 18 qazan Qazaqstandaǧy Ruhani kelısım künı retınde merekelenedı. Şaranyŋ 17-18 qazanda ötu sebebı sondyqtan. Däl osy künı el aumaǧynda qaiyrymdylyq şaralary ötıp, dastarqan jaiylmaq. Al, Ruhani Kelısım künınıŋ tarihyna keler bolsam, Qazaqstannyŋ egemendı, zaiyrly jäne demokratiialy el retınde paida bolǧanyna bır jyl tolmai tūryp, 1992 jyldyŋ qazan aiynda, Almatyda Prezident N.Ä.Nazarbaevtyŋ bastauymen I Bükıl älemdık Ruhani kelısım kongresı ötkızıldı. Kongress ärtürlı konfessiialar, ruhani mektepter men qoǧamdyq qozǧalystardyŋ ökılderın jinady. «Dıni syilastyq üşın! Irıtkısız aiyrmaşylyqtar üşın! Meiırımdılık jolynda bırge qyzmet etu üşın!» – būl ūstanymdar Ruhani kelısım kongresınıŋ jūmysyna negız boldy. Kongreste qabyldanǧan manifeste onyŋ qatysuşylary 18 qaraşa künın janjaldar men qaqtyǧystarǧa moratorii,
adamdar arasynda özara tüsınıstık, raqymşylyq jäne jaqynyŋa kömek körsetu künı dep jariialauǧa şaqyrdy. Bükıl älemdık Ruhani kelısım kongresınıŋ bastamasymen qazaqstandyq küntızbege qoǧamdyq maŋyzy bar kün – Ruhani kelısım künı engızıldı.
– Al, bükıl älemdık Ruhani Mädeniet Forumy qaşan ötedı?
– Bükıl älemdık Ruhani mädeniet forumy tūŋǧyş ret 2010 jyldyŋ qazan aiynda Astana qalasynda ötken bolatyn. Biylǧy kezdesu barysynda forumnyŋ ekınşı konferensiiasyn qai elde ötkızetınımız şeşıledı. Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı tarapynan qoldau tapqan būl ıs-şara älemnıŋ 70 elınen 500-den asa intellektualdy elita ökılderın jinady. Forum älemnıŋ
nazaryn jan dünie men moraldyq ūstanymdardyŋ äbden toqyrauyn jeŋudıŋ maŋyzdylyǧyna audardy. Atalǧan mäseleler ärtürlı mädeniet pen dınderdegı adamdardyŋ ruhani bırıguı jekelengen memleketterdıŋ ǧana emes, älemnıŋ ırı audandarynyŋ tūraqty ärı bekem damuyn qamtamasyz etetın strategiialyq faktor ekendıgımen özektı. Ökınışke qarai, osy uaqytqa deiın adamzat älemdık şielenıstı mäselelerdı şeşude küş qoldanu äreketterıne jiırek jügınude. Būl tūrǧydan alǧanda, şetın mäselelerdıŋ şeşımın
tabudyŋ eŋ oŋtaily joly – sūhbattasu, oi almasu. Osy oraida, būl forumnyŋ bererı mol.
Erkejan KÖPTILEUQYZY
