Qala men Sala

AQ MOL BOLSYN!

5250

Qazaqtyŋ ejelden etten keiıngı eŋ köp tūtynatyn as  türı – aǧarǧan, iaǧni, süt önımderı.

HHI ǧasyr tabaldyryǧynan attaǧaly zamanaui tehnologiiamen äzırlengen nebır tıl üiırer taǧam türlerıne, özge elderdıŋ sansyz as-dämıne qol jetkızıp jatsa da, halyq özınıŋ ūlttyq önımderınen bas tartqan emes. Kerısınşe, uaqyt ozyp, taŋdau mümkındıgı keŋeigen saiyn ejelden ata-babasy oilap tauyp, dastarqanynan tastamaǧan qazy-qarta, jal-jaia, qūrt-ırımşık, taǧy basqa önımderge sūranys arta tüstı. Sol sebeptı baǧa da östı. Bügıngı künı elorda bazarlarynyŋ özınen qūrttyŋ kelısın 1500 teŋgeden, ırımşıktı 3000 teŋgeden kem almaisyŋ.

Ūlttyq taǧamdarǧa sūranystyŋ küşei­genın, bügıngı künı erteden kele jatqan dästürlı tehnologiia boiynşa daiyndalatyn taǧam türlerın negızınen qaltalylar tūtyna alatynyn süt önımderın öndıretın kä­sıporyn qyzmetkerlerı de joqqa şyǧarmaidy.

Mysalǧa, 15 jyldan berı elorda tūrǧyndaryn öz önımderımen qamtamasyz etıp kele jatqan «Astana önım» AQ süt öŋdeu zauytynyŋ basşysy Ǧalymjan Äbdıhalyqov qūrt, ırımşık, qymyz ben şūbat, taǧy basqa ūlttyq taǧam  ızdegenderden tolassyz sūranys tüsıp jatatynyn aitady.

Joǧary tehnologiialyq önım öndıruge kömektesetın sapaly ger­maniialyq qondyrǧylar orna­tylǧan būl zauyttyŋ tauarlary qospasyz, tabiǧi qalypta. Sondyqtan da, «Astana önım» AQ sütı bes täulıkke ǧana jaramdy bolyp keledı eken. Soǧan qaramastan, densaulyq üşın tek tabiǧi önım tūtynuǧa qūlşynǧan halyq būl käsıporynnyŋ tauarlaryn jüz paiyzǧa deiın alyp, ışıp-jep ülgeredı. Süt öŋdeu zauytynyŋ tehnolog-meŋgeruşısı Zinagül Qojantaevanyŋ aituynşa, qaita öŋdeuge jylyna ary ketkende ön­dırılgen önımnıŋ 0,1 paiyz ǧana äke­lınetınge ūqsaidy. Onyŋ özı jaz aila­rynda ǧana bolyp tūratyn jaǧdai.

Tūtynuşylardyŋ būl käsıporyn tauarlaryn talap alatynynyŋ sebebın bız önım sapasynyŋ joǧa­rylyǧynan dep bıldık.

Zauyttyŋ tehnolog-meŋgeru­şı­sınıŋ aituynşa, būl käsıporynnyŋ auyl şaruaşylyǧy keşenınen kün saiyn zauytqa 12 tonna süt äkelınedı eken. Qabyldanǧan süt organikalyq, fizikalyq, himiialyq körsetkışter boiynşa tekserıledı. Odan soŋ tehnologiialyq öŋdeuge jıberıledı. Tazartylyp, qalypqa keltırıledı. Mailylyǧy rettelgen soŋ gomogenizasiiadan, odan soŋ pasterlendıruden ötedı. Sodan soŋ baryp öz temperaturasyna äkelınıp, suytylǧan süt qaitadan tolyq tekseruge jıberıledı. Osynda atalǧan barlyq prosesterden ötıp, körsetkışterge sai bolǧannan keiın ǧana önım ydystarǧa qūiylady.

Mamandardyŋ aituynşa, būl zauyttyŋ önımderı tabiǧi däru­menderın joǧaltpaidy eken. Öŋdeu­den ötkende süttıŋ tabiǧi qasiet­terın saqtap qaludyŋ barlyq ädısı qarastyrylǧan.

«Astana önım» AQ bügınde 23 türlı önım öndıredı. Süt öŋdeu zauytynda 18 adam jūmys ıstese, bükıl mekeme boiynşa 303 adam qyzmet etedı. Özınıŋ auqymdy auyl şaruaşylyq keşenınıŋ arqasynda mūnda siyr sütınen daiyndalǧan taǧam türlerı ǧana emes, qymyz, şūbat ta jasalady. Atap aitsaq, jyl saiyn «Astana önım» AQ 65 tonna qymyz, 14 tonna şūbat öndıredı eken. Auyl şaruaşylyq keşenınıŋ negızgı bölıgı Aqmola oblysy Selinograd audany, Qyzyljar auylynda. Alaida, qymyz ben şūbatty özge süt önımderımen bır jerde daiyndauǧa bolmaiyndyqtan, būl susyn türlerın öndıretın zauyt bölek, Burabai aimaǧynda ornalasqan. Iаǧni, käsıporynnyŋ tüie ūstap, bie bailaityn auyl şaruaşylyq keşenı Şuche töŋıregınde qonys tepken.

Sonymen, bız Nauryz merekesı qarsaŋynda süt-qaimaǧynyŋ dämı bölek «Astana önım» AQ auyl şa­ruaşylyq keşenı men zauytyn aralap kördık. Mal ūstaudan bastap, daiyn süt önımderın şyǧaryp, taratqanǧa deiıngı barlyq jūmysy üilestırılgen meke­menıŋ ūlttyq taǧamdardy daiyn­dau tehnologiiasy qatty qyzyq­tyr­ǧany ras.

Äŋgıme üstınde bız äuelde qazaq jas qozyny soiyp, sonyŋ asqazanynan alynǧan mäiekpen airan ūiytqanyn aittyq. Būl täsıl «Astana önım» AQ süt öŋdeu zauytynda da qoldanylatyn bolyp şyqty. Zauyttyŋ tehnolog-meŋgeruşısı Zinagül Qonataeva sary ırımşık daiyndaǧanda mūnda da enesın emetın jas qozynyŋ nemese būzaudyŋ mäiegın qosyp, qai­natylatynyn jetkızdı…

Kün saiyn 12 tonna süttı öŋdep, Astanada özderı mındettelgen mekemelerge, keibır sauda oryndaryna daiyn önımderın jıberıp otyratyn būl käsıporyn tauarlaryna sūranys, rasynda, köp. Mekeme basşylyǧy auyl şaruaşylyq keşenımen bır jerde jūmys ısteiık dep, Astana ırgesınen ötken jyly ǧana Qyzyljarǧa qonys audarǧan eken. Alda käsıporyn öz önımderın arttyryp, kün saiyn 20 tonna süt öŋdep şyǧarudy josparlap otyr.

Näzira SAILAUQYZY

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button