MädenietTaǧzym

AQSELEU AMANATYNA ADALDYQ

disk

Säkentanu ılımı jaŋa eŋbektermen tolyqty. Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen ärtısı, önertanuşy Serık Ospanov QR Ūlttyq mūraǧatynda «Säken Seifullinnıŋ muzykalyq mūrasy» kıtaby men «Syr sandyq» atty Säken änderınıŋ SD üntaspasynyŋ tūsaukeserın ötkızıp, ülken tūlǧanyŋ 120 jyldyq mereitoiyna tamaşa tartu jasady.

Jaryq körgen tuyndylar, avtor­dyŋ aituynşa, bes jylǧy ızde­nıstıŋ jemısı. Ūltymyzda «Ama­natqa qiianat jürmeidı» degen söz bar. Sol ūltymyzdyŋ joǧalyp bara jatqan talai än-küiın qaraŋǧy qapastan jaryq künge alyp şyqqan, ädebiet, öner turaly söilese, tögılte jöneletın qara sözdıŋ jorǧasy, marqūm Aqseleu Seidımbek Serık ınısın Säkennıŋ muzykalyq mūrasyn zertteuge baǧyttady. Jazyla bas­taǧan eŋbektıŋ qoljazbalaryn özı oqyp, aqyl qosyp otyrdy. Alaida, köpke ūzamai dünieden ötıp kettı. «Osydan keiın bastaǧan jūmysty qalai tastaisyŋ? Ony aiaqtau pa­ryzym dep sanadym. Onyŋ üstıne Aqseleu aǧamnyŋ amanaty retınde qabyldap, qūlşyna tüstım» dei­dı Serık Ospanovtyŋ özı būl jönın­de.

Irgelı ıstıŋ basynda Aqseleu tūrǧannan soŋ onyŋ baiandy aiaq­tal­mauy tiıs emes edı. «Säkennıŋ muzykalyq mūrasy» kıtabynyŋ alǧy­sözınde säkentanudyŋ bastau­la­rynda tūrǧan ädebiettanuşy ǧalym Tūrsynbek Käkışev būl turaly: «Jinaq, äsırese, öner­süier qauym üşın taptyrmas olja jäne būl eŋbek köpten kütken säkentanu ǧylymyna qosylǧan tyŋ, sübelı üles dep baǧalaimyn» deidı. Al, Qazaqstannyŋ Halyq ärtısı, qazaq än önerınıŋ bılgırı Qairat Baibosynov: «Säken Seifullin turaly jazylǧan eŋ­bekter ūşan-teŋız. Alaida, būl eŋbektıŋ erekşelıgı – tyŋ derekterge toly jäne qa­zaq önerınde bırınşı ret bar­lyq änderı notaǧa tüsırılıp tūrǧan­dyǧynda» dep baǧa beredı.

Şyndyǧynda da Säkennıŋ el arasynda «Tau ışınde», «Bız­­dıŋ jaqta», «Kökşetau», «Aqsaq kiık», «Syr sandyq» syndy köp bolsa bes-alty änı ǧana aitylyp jür. Al, kıtaptyŋ avtory onyŋ özge de änderın tauyp, onnan asyrdy. Jäne aitamyn degen muzykalyq sauaty bar änşıler lezde üirenuı üşın däulesker küi­şı, Qazaq ūlttyq öner uni­versitetınıŋ oqytuşysy Jan­ǧali Jüzbai men dästürlı änşı Qairat Aitbaevqa notaǧa tüsırtıp, taiǧa taŋba basqandai etıp kıtabyna engızdı.

Säken öz janynan än şyǧaryp qana qoimai, qazaq önerınıŋ ül­ken janaşyry boldy. Mäselen, Ha­lyq komissarlary keŋesınıŋ tör­­aǧasy qyzmetın atqaryp jür­ge­­nınde öner zertteuşı, etno­graf Aleksandr Zataevichke «Qa­zaqtyŋ 1000 änı» jinaǧyn şyǧaru üşın 2480 rubl qara­jat bölgızdı. Ja­ryssözge şyq­qan­dardyŋ: «On­syz da jet­kı­lıksız respublika biud­­jetın Oryn­bordaǧy şeber­ha­nalardy jaŋ­ǧyrtuǧa, qyzyl äs­kerdı qar­­jylandyruǧa bölınsın» de­gen­­derıne qaramady. Özı de A.Zatae­vichke ekı küi, tört än oryndap berıp, jazdyrady.

Osy künderı Serık Ospa­nov­tyŋ özı, änımen eldı tamsan­dyratyn Bekbolat Tıleuhan jäne jas än­şı­ler oryndap jürgen «Aqtam­berdınıŋ tolǧauy» syn­dy ozyq tuyndy da Säkennıŋ arqasynda elge jettı. Öz zama­nynda qazaq önerınıŋ talai marǧasqalarymen aralas-qūralas bolǧan Säken mūny Şaşubai Qoşqarbaiūlynan ja­zyp alǧan eken.

Täuelsızdıgımızdı alǧan tūsy­myz­­dan atauly merekelerde alys­­­taǧy audan men şalǧaidaǧy auyl­­darǧa öner şaşu ärı medi­sinalyq qyz­met körsetu maqsa­tynda toq­taityn mädeniet poiyz­dary da jaidan-jai oi­las­tyrǧan dünie emes eken. Onyŋ «arǧy atasy» kezınde Säken ūiymdastyrǧan «Qyzyl keruen» bolyp şyqty.

«Säkennıŋ muzykalyq mū­rasy» eŋbegınen osyndai jäne özge de köptegen jaza berseŋ tausylmas tyŋ derekterdı tabuǧa bolady.

«Syr sandyq» SD üntas­pasyna kelsek, onda tūŋǧyş ret Säkennıŋ elge belgısız bolyp kel­gen änderı tehnikalyq öŋ­deu­den ötıp, bırız­dılenıp ün­tas­paǧa tüsırıldı. Jäne bır qūndylyǧy – aǧa buyn­ǧa jaqsy tanys, alaida, jas ūr­paq dauystary tügılı attaryn bıl­meitın Suat Äbuseiıtov, Maira Jürsınova, İgılık Omarov, Gül­barşyn Aqpanova syndy änşı­lerdıŋ oryndauyndaǧy änder taspalanǧan. Mūnda taǧy Säken «aqtardyŋ» qolyna  tüstı degen­de äkesı Seifolla küŋırenıp şy­ǧar­ǧan «Qosbar» küiı men anasy Jamal süiıp oryndaǧan «Kidım kamzol» halyq änı de engızılgen.

Ekı eŋbektıŋ de jaryq köruıne memleket jäne qoǧam qairatkerı Oralbai Äbdıkärımov qoldau kör­settı. «İgı ıs degende kö­mekterın aiamaǧan osy jäne özge de köp­tegen azamattarǧa Allanyŋ nūry jausyn!» deidı avtor.

Taǧyda

admin

«Astana aqşamy» gazetı

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button