Biyl Qazaqstan täuelsızdıgınıŋ jiyrma ekı jyldyǧyn merekeleidı. Ata-babamyz ǧasyrlar boiy aŋsaǧan arman aqiqatqa ainalǧaly osynşama uaqyt közdı aşyp-jūmǧanşa artta qalypty. Alty alaşqa daŋqy jetken han Abylaidyŋ «qazaqtyŋ Saryarqadai saiyn dalasyna, erke Esıldıŋ jaǧasyna el qondyrsam, elımdı, jerımdı yntymaǧy jarasqan ırgelı elge ainaldyrsam» degen asqaq mūratyn Arqa tösıne säuletı men sänı kelısken astana salyp, Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev küllı älemge äigıledı.
Qazırgı bızdıŋ bıreu qyzǧana, bıreu qyzyǧa qaraityn tolymdy tabystarymyz ben qol jetken jetıstıkterımız oŋailyqpen kele qalǧan joq. Sonau düken sörelerı qaŋyrap, eldıŋ eŋsesı tüse bastaǧan kezde Memleket basşysy tızgındı qolǧa alyp, eŋ aldymen jūrtqa babalar miras etken yntymaq, bırlık kerek ekenın, tarih ūsynǧan tar jol, taiǧaq keşulerden qalyŋ köştı tynyştyqty, ūltaralyq kelısımdı saqtai otyryp aman alyp şyǧuǧa bolatynyn jetkızdı. Ärı el bırlıgın saqtaudy öz saiasatyna altyn arqau ettı, tu etıp köterdı. Soǧan säikes 1997 jyldy – «Ūlttyq tatulyq jäne quǧyn-sürgın qūrbandaryn eske alu jyly», 1998 jyldy – «Halyq bırlıgı men ūlttyq tarihy jyly», 1999 jyldy «Ūrpaqtar bırlıgı men sabaqtastyǧy jyly» dep jariialady. Mūnda ülken män jatty. Täuelsız memlekettı qalyptastyru barysynda ışkı saiasattyŋ basty ūstanymy – örkeniettı damu jolyndaǧy bırlık pen kelısım qūndylyqtary edı. Osyny Qazaqstan Prezidentı jaqsy tüsındı.
Onymen de şektelgen joq, kürdelı geosaiasi jäne geoekonomikalyq halyqaralyq jaǧdaida kez kelgen eldıŋ jalǧyz, jeke-dara dami almaitynyn şegelep aityp, tarihi-mädeni jäne geografiialyq-ekonomikalyq tūrǧydan müddeles eldermen, onyŋ ışınde türkı memleketterımen yntymaqtasyp, aimaqtyq deŋgeide bırlesu, ekonomikalyq jäne mädeni integrasiiany damytu mäselelerıne erekşe nazar audardy.
Damudyŋ sara jolyn belgılegen Qazaqstan Prezidentı egemendık jyldary qol jetkızgennıŋ barlyǧyn saqtai otyryp, elımızdıŋ aldyna 2050 jylǧa qarai myqty memlekettıŋ, damyǧan ekonomikanyŋ negızın qoiyp, HHI ǧasyrda ornyqty örkendeu ürdısın jalǧastyrudy ūsyndy.
Endı Qazaqstan öziniŋ külli mümkindikterimen naq osyndai nätijege qol jetkize otyryp, 2030 jylǧa qarai Aziia Barysyna ainaludy jäne özge damuşy elder üşin ülgi boludy közdeidı. Būǧan da tolyq negız bar.
Egemendıktı enşılegen alǧaşqy sätten kezıkken qiyndyqtardyŋ barlyǧy da täuelsızdık atty ūly ūǧymnyŋ tūrlauynda tük te emes ekendıgın aitumen kele jatqan Memleket basşysy alǧa ūzaq merzımdı maqsattar men mındetter qoiyp, ony baiyppen jüzege asyrtyp, nebary jiyrma jyldyŋ ainalasynda Qazaqstandy damyǧan elderdıŋ qataryna alyp şyqty. Elımızdıŋ düniejüzın taŋ qaldyrǧan tabystary – sonyŋ aiǧaǧy.
Täuelsızdıkke qol jetken uaqyt ışınde Tūŋǧyş Prezidentımızdıŋ köşbasşylyǧymen auqymdy ekonomikalyq, saiasi jäne äleumettık reformalar jüzege asyryldy. Köpūltty Qazaqstan yntymaǧy jarasqan elge ainaldy. Elımız yqpaldy halyqaralyq ūiymdarǧa töraǧalyq ettı. Älemdık jäne dästürlı dınder köşbasşylarynyŋ basyn qosty. Ata zaŋ qūrmettelıp, qūqyq qorǧau organdarynda jasalǧan jüielı reformalar negızınde azamattar qūqyǧy men bostandyqtaryn qorǧauda elımız abyroily tabystarǧa qol jetkızdı. Elbasynyŋ bastamasymen jasalǧan “Qazaqstan – 2030” strategiiasy barlyq qazaqstandyqtardyŋ ösıp-örkendeuıne, qauıpsızdıgıne jäne äl-auqatynyŋ artuyna negızdelıp, merzımınen būryn oryndaldy. Älemdegı barlyq memleketterdıŋ tırşılık deŋgeilerımen damu qarqynyn, bäsekelestık qabıletın zerttep otyratyn Düniejüzılık ekonomikalyq forumnyŋ mälımetterıne jügınsek, Qazaqstan 2012 jyly jer şaryndaǧy 114 memlekettıŋ ışınde 51-orynǧa jaiǧasypty. Salystyru üşın aitar bolsaq, 2011 jyly ǧana bız 72-orynda bolatynbyz. Az ǧana uaqytta osynşama alǧa jylju – jan süisıntetın jetıstık. Osy qarqynnan tanbasaq, üzdık 30 eldıŋ qataryna ılıgu asa qiynǧa soqpasy aiqyn. Ol üşın bereke-bırlık, qajyrly eŋbek qajet ekenı tüsınıktı.
Qazaqstannyŋ 2020 jylǧa deiıngı daǧdarystan keiıngı ornyqty damu strategiiasynyŋ jariialanuy ülken oqiǧa boldy. Būl oqiǧanyŋ ışkı mümkındıkterımız ben bolaşaq ūlttyq müddelerımızdı ǧylymi tarazylaudan tuǧan ırgelı şeşım ekendıgı anyq. Äsırese, bızdıŋ elımız damuynyŋ 2020 jylǧa deiıngı strategiiasynda aitylǧan tūjyrymdamalardyŋ ǧylymi negızdılıgı men tegeurındı qarqyny älemnıŋ är tükpırındegı san türlı saiasi-äleumettık ürdısterge kuä bolǧan saqa saiasatkerlerdıŋ özın taŋ qaldyrǧany anyq. Sonymen, endı on jyldan keiın elımızdıŋ qandai bolatynyn ärqaisymyz köz aldymyzǧa elesteterlıktei naqty kezeŋderden tūratyn strategiiamyz bar. Maqsat – aiqyn, mındet – nyq. Osyǧan orai dıttegen nysanaǧa jetu joldary da belgılendı.
Täuelsızdık – tättı ūǧym. Endı sonyŋ mäŋgılık baiandy boluy jolynda tıze qosyp, «bır jaǧadan bas, bır jeŋnen qol şyǧarsaq», būǧan deiın etken eŋbek pen tökken terdıŋ eş ketpegenı.
Bügın älem aldynda eŋsemız tık, jüzımız jarqyn. Elbasynyŋ aqyl-oiymen, kemel keŋesımen asqaqtaǧan Astanamyz körgen jannyŋ közın süisıntedı. Osy aibyndy daŋqymyzdyŋ arqasynda Qazaqstan «EKSPO-2017» bükılälemdık körmesın ötkızu qūqyǧyna ie boldy! Endı onyŋ jemısın köretın kün de alys emes.
Älem jūrtşylyǧyna süiıspenşılık pen ızgılık, tüsınıstık pen özara kelısımnıŋ keremet ülgısın körsetetın, adamǧa adamzattyŋ barlyǧyn bauyrym dep süiudı üiretken Iаssaui, Nizami, Firdausi, Nauai, Maqtūmqūly, Abai syndy tūlǧalar syilaǧan türkı düniesı HHI ǧasyrda jügın jinaqtap, jaŋa beleske biıktep barady. Elbasynyŋ bastamasymen qūrylǧan Astanadaǧy Türkı akademiiasy, Ankaradaǧy TÜRKISOI, Bakudegı Türkıbaq, Stambuldaǧy Türkı düniesınıŋ tūraqty hatşylyǧy – osy keruennıŋ maŋyzdy bölşekterı. Ūly dalada mädeniet pen bılımnıŋ oşaǧyna ainalǧan, adamzat tarihynda ırgelı betbūrystar jasaǧan türkı älemınıŋ kökbairaǧy Stambulda Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qolynan kökke köterıldı. Ol türkı älemınıŋ tegeurındı basşysy atandy. Ūzaǧynan süiındırsın!
Kezınde Qazaqstannyŋ halyq jazuşysy, akademik Zeinolla Qabdolov bylai deptı:
«Zaman bızdıkı! Däuır – bızdıŋ däuır, bodan emes, bostan Qazaqstannyŋ däuırı. Osynyŋ qadırın bılıp, qasietın sezınu bızdı būl tūstaǧy küllı qiyndyqty jeŋuge ündeidı. Erteŋge degen ūly ümıtke, senımge äkeledı. Ümıt pen senım bırlıkke äkeledı. Bırlık tereŋ maǧynaly tırlıkke äkeledı. Sonda, ūly Abai aitqandai, «zaman bızdı alǧa süiremek», «zamandy qai jan bilemek?» Zamandy Tūŋǧyş Prezidentımız Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaev bileidı dep sendık te, şeştık. Söitıp, taǧdyrymyzdy senımdı qolǧa tapsyrdyq».
Aqsaqaldyŋ şyn tılekpen aitylǧan jürek sözı köŋılge bek qonady. Ol memlekettıŋ tızgının tarihtyŋ almaǧaiyp, synaqty kezeŋınde qolyna aldy. Taǧdyr oǧan täuelsız memlekettı qūryp, erkın eldıŋ köşın bastaudy būiyrtty. Ol mümkın emestı jasady. Halyq ta öz köşbasşysymen bırge jasampazdyqqa jol aşyp, Täuelsızdık bairaǧy astynda, älemdık aidynǧa erkın qadam basuda.
Taŋatar Töleuǧaliev
