Elordanyŋ ekonomikalyq äl-auqaty jyl saiyn eselenude. 2015 jyly önerkäsıp kölemı 343 mlrd teŋgenı qūraǧan. Bügınde Astana önerkäsıbı respublika boiynşa öndırıstıŋ ösu qarqyny deŋgeiınde 3-orynǧa tūraqtady. Öŋdeu önerkäsıbınde 282,5 mlrd teŋgenıŋ önımın öndırgen. Būl körsetkış 2014 jylmen salystyrǧanda, 12 mlrd teŋgege artqanyn bıldıredı. Naqty kölem indeksı 5,9 paiyzǧa ösken. Būl turaly Astana qalasy mäslihatynyŋ kezektı sessiiasynda elorda äkımınıŋ orynbasary Malika Bektūrova mälımdedı.
Bas qalada industrialdy-innovasiialyq qyzmettı memlekettık qoldau şaralary tiımdı jüzege asyrylyp keledı. Ötken jyly öŋdeu önerkäsıbınde eŋbek önımdılıgı 32,8 myŋ AQŞ dollaryn qūrap, jan basyna şaqqanda 51,6 paiyzǧa östı. Şikızat emes eksport tauarlarynyŋ kölemı 1,5 mlrd AQŞ dollaryna teŋ boldy. Şaǧyn jäne orta biznes önımderın öndıru kölemı ekı esege ūlǧaidy, iaǧni, 3,2 trln teŋgege jettı.
– Qazırgı kezde qalamyzda şaǧyn jäne orta biznespen şūǧyldanatyn adamdardyŋ sany 288 myŋǧa jettı. Būl – ülken körsetkış. Öitkenı, olardyŋ sany qala tūrǧyndarynyŋ üşten bır bölıgın qūraidy.
Mūndai jetıstıkke jetu elordada industrialdy jäne innovasiialyq qyzmettıŋ damuyna qarjylai jäne qarjylai emes qoldau körsetu şaralarynyŋ belsendılıgın baiqatady, – deidı qala äkımınıŋ orynbasary Malika Erlanqyzy.
Onyŋ aituynşa, 2001 jyly Elbasy Jarlyǧymen joǧary tehnologiialyq bäsekege qabılettı öndırıstık jäne zamanaui infraqūrylymdy qūru, investisiialardy tartu jäne qūrylysta ozyq tehnologiiany qoldanu maqsatynda «Astana – jaŋa qala» arnaiy ekonomikalyq aimaǧy qūryldy. Onda bırınşı jäne ekınşı industrialdyq park, sonymen qatar jaŋadan äkımşılık ıskerlık ortalyq jūmys ısteidı.
Arnaiy ekonomikalyq aimaq şeŋberınde jasalynyp jatqan jobalar ūşan-teŋız. Mäselen, 2010-2014 jyldar aralyǧynda İndustrialandyru kartasy aiasynda 22 joba ıske asyrylǧan. 3000-ǧa juyq jaŋa jūmys oryndary qūryldy. 2015 jyldyŋ özınde İndustrialandyru kartasyndaǧy käsıporyndarmen öndırılgen önım kölemı 145 mlrd teŋgenı qūrady. Būl 2014 jylmen salystyrǧanda 1,6 esege öskenın körsetedı.
«Bız 2015 jyly otandyq öndıruşılerdı qoldau maqsatynda ūlttyq kompaniialarmen bırlesıp, jalpy somasy 102,1 mlrd teŋgege jetetın 10 memorandumǧa qol jetkızdık. Qazırgı kezde 150 kelısımşartqa qol qoiyldy. Barlyǧy da Qazaqstanda öndırılgen tauarlardy özderınıŋ jobalaryna paidalanady. Al, «Ekspo» jobasy boiynşa 50 mlrd teŋgenı qūraityn 67 kelısımşart jasaldy, barlyq tauarlar Astanada jäne Qazaqstanda öndırıletın bolady» deidı äkım orynbasary.
Belgılı bolǧandai, bügınde bırınşı industrialdyq park aumaǧynda investisiia kölemı 86,5 mlrd teŋgenı qūraityn 62 joba ıske asyp jatyr. 2014-2015 jyldary 24 joba qolǧa alyndy. Olardyŋ 31-ı paidalanuǧa berılse, 16 nysannyŋ qūrylysy jürıp jatyr. Al, 15 joba jobalau kezeŋınde.
Sonymen qatar, mäslihat sessiiasynda 2015 jyly jalpy kölemı 35,8 gektardy qūraityn 4 jobaǧa berılgen jer telımınıŋ küşı joiylǧany jönınde aityldy. Endı bosaǧan sol jerlerge jaŋadan 16 investisiialyq joba ornalastyrylatyn bolady.
Astanada jyl basynan berı 3 käsıporyn paidalanuǧa berılgen. Jyldyŋ soŋyna deiın taǧy 7 joba ıske qosylady dep josparlanady.
İnvestisiia kölemı 42,8 mlrd teŋgenı qūrasa, jaŋadan 900 jūmys orny aşylatyny halyqty quantady.
– Qazırgı kezde 2-industrialdyq parktıŋ jobasymen ainalysyp jatyrmyz. Jalpy, marketingtık zertteuler jürgızıldı, ol boiynşa parkte qandai käsıporyndar bolatyny belgılendı. Onyŋ ışınde maşina jasau, himiia, farmasevtika, metallurgiia, elektronika, tamaq öndıru jäne qūrylys materialdary men logistika salalaryndaǧy önerkäsıpter bar. Būl boiynşa 18 myŋǧa juyq jūmys orny aşylady dep senemız, – dedı öz baiandamasynda Malika Bektūrova.
Atap ötken jön, investorlarǧa jaŋadan käsıporyn saluǧa 157 gektar jer telımderı berıledı, 9 gektar jerge ǧylymi-zertteu jürgızetın ǧimarattar salynady eken. Sondyqtan, jobanyŋ tehnikalyq negızdemesı äzırlenude.
Şaǧyn jäne orta biznes ielerıne baǧyttalǧan nesie baǧdarlamalary da sättı jürgızılude ekenın basa aitqan jön. Astana respublika boiynşa nesienı kepıldendırude bırınşı oryndy ielenedı. Paiyzdyq mölşerlemenı subsidiialauda ekınşı orynǧa şyqqan. Käsıpkerlerdı oqytu, top menedjerlerdıŋ bılıktılıgın arttyru, biznestı jürgızu boiynşa servistık qoldau, rūqsat qūjattamalaryn aluǧa buhgalterlık salyq esebın jürgızu jönınde keŋes beru jäne taǧy basqa qyzmetter jüzege asuda.
Kün tärtıbınde alǧa qoiǧan josparlar da aityldy. 2016 jylǧa arnalǧan jospardyŋ bırı – ışkı önımnıŋ jalpy deŋgeiın saqtau. Memlekettık biudjetke tüsetın salyq kölemderın 1 trln teŋgege deiın jetkızu. Önerkäsıp öndırısınıŋ kölemın 10 paiyzǧa ūlǧaitu. Mıne, qala bilıgı osy mındetterdı oryndauǧa bar küş-jıgerın salady.
Jiyn soŋynda qala basşysynyŋ orynbasary jergılıktı baǧdarlamany ıske asyru jūmystary būdan ärı de jalǧasa beretının jetkızdı.
Gülmira AIMAǦANBET
