ASTANA MEDİSİNASYNYŊ AHUALY

Densaulyq saqtau basqarmasynyŋ bastyǧy Aigül Segızbaevanyŋ aituynşa, elordalyqtardyŋ auruǧa şal­­dyǧu deŋgeiı men qaterlı dertten köz jūmu körsetkışı soŋǧy jyl­­­dary bırşama tömendep ke­ledı. Ai­ta­lyq, qa­terlı ısıkke şal­dyǧu­şy­­lar kör­setkışı 3,2 paiyzǧa, odan köz jū­ma­tyndar sany 0,5 paiyzǧa azaiǧan.

2011 jyly 100 myŋ tūrǧynǧa şaq­­qanda 175 adamnyŋ qaterlı ısık­ke şaldyqqany anyqtalsa, būl kör­setkış 2012 jyly 169-ǧa tö­men­deptı. Jürek aurulary saldarynan bolatyn ölım körsetkışı de 49 paiyzǧa azaiǧan.

Basqarma bastyǧy qūrt auruynyŋ qūrsauyna ılıngender sanynyŋ da Astanada 19 paiyzǧa kemıgenın aitady. Äitse de, äleumettık salmaǧy batpandai keseldı kemıdı dep kesıp aituǧa erte bolar. 2012 jyly jüz myŋ adamǧa şaqqanda 111 auru deregı tırkelgen. Būl bas qala üşın az körsetkış emes, ärine. Son­dyqtan, tuberkulezdı belgılı bır deŋgeide auyzdyqtau üşın tüsın­dıru jūmystaryn, ügıt-nasihat şara­laryn älı de arttyru kerek.

Elordada künıne şamamen 60-qa juyq säbi dünie esıgın aşady eken. «Öt­ken jyly qalada jalpy sany 21 myŋ 266 bala düniege keldı. Būl aiyna 1772 nemese täulıgıne 59 säbi­dıŋ dünie esıgın aşqandyǧyn bıldı­redı», – dedı basqarma basşysy. Näti­jesınde, 2012 jyly Astanada tuu kör­setkışı 2,5 paiyzǧa östı. Al, aǧym­daǧy jyldyŋ 1 qaŋta­ryn­daǧy statis­ti­kalyq mälımetter qala halqynyŋ sany 778 myŋnan asqanyn körsetıp otyr.

Tūrǧyndardyŋ ömır süru ūzaq­tyǧyn arttyru, balalar ölımın azaitu «Astana qalasy densaulyq saqtau basqarmasynyŋ 2011-2015 jyldarǧa arnalǧan strategiialyq josparynyŋ» basym baǧytynyŋ bırı bolyp tabylady.

Elordanyŋ bas därıgerınıŋ sözı­ne sensek, astanalyqtardyŋ ortaşa ömır süru ūzaq­tyǧy 73 jasty qūraidy eken. Res­pub­likalyq deŋ­­geide alyp qarasaq, bızdıŋ qala tūr­­ǧyn­darynyŋ bırşama ūzaq jasai­tynyn baiqauǧa bolady.

2012 jyldyŋ qory­tyndysy boiynşa ana ölımı 4 esege tö­mendep, säbilerdıŋ şetıneuı 12 paiyzǧa azaiypty. Mūndai kör­set­kıştı ba­ǧyn­dy­ruy­myzdyŋ bır sebebı äiel­derdıŋ joǧary mamandandy­ryl­ǧan medisinalyq kömekke degen qolje­tımdılıgınıŋ arqasy bol­sa kerek. 2012 jyly Densaulyq saqtau bas­qar­masynyŋ kvotasy boiyn­şa res­­pub­­lika­­lyq klinikaǧa 1140 äiel emdeuge jatqyzylǧan. Jük­­tı äielder jergılıktı biudjet esebı­­nen tegın därı-därmektermen qam­ta­masyz etıledı. Mäselen, II, III däre­jelı temır tapşylyǧy ane­miia­­syna şal­dyq­qan aiaǧy auyr ke­lın­şek­terge qa­jettı därı-därmek tegın berıledı. Uchas­kelık ginekologta esep­­te tūra­tyn jüktı äielder üşın Astana emha­nala­rynda ante­nataldy-biohimiialyq skrining, skri­ning­tık ultra­dy­bysty zertteu, maman­dardyŋ keŋesı, jynys jol­dary aurularynyŋ diag­nos­tika­sy tegın jasa­lady. Al, per­zent­hanadan üiıne şyqqan jas analar üş kün boiy medisinalyq qyzmet­kerdıŋ baqylauynda bolady.

2013 jyldyŋ alǧaşqy ekı aiynda Astanada 2868 äiel bosanǧan. Sonymen qatar, ötken jyly Astanada ekstrakorporaldy ädıspen bala kötergen 44 äiel operasiialyq jolmen säbilı boldy.

«Bala süiu qabıletınen aiy­rylǧan kez kelgen otbasy bır jylda bır ret berıletın arnaiy kvota arqyly tek­seruden ötuge mümkındıgı bar» dei­dı basqarma bastyǧy.
Qalanyŋ ambula­to­riialyq-emha­nalyq me­nejmentınıŋ zama­naui tehnologiialary ta­qyrybynda baian­dama jasaǧan №5 qalalyq emha­nanyŋ bas därı­gerı Altynşaş Ta­bul­­dina da soŋǧy jyl­dary el­or­da­daǧy medisinalyq qyzmet kör­setu sapasynyŋ art­qanyn aitady. Mäselen, taiauda ǧana emhanada medi­sinalyq qyz­met körsetu sapasyn jaqsartu jäne em­hanadaǧy kezektı qysqartu maq­satynda elektrondy kezek jüie­sı qoldanysqa engızıldı. Mūnda 5 tırkeu terezesı jūmys ısteidı. Olardyŋ bıreuı – anyqtama qyzmetı, qalǧan törteuı mamandar men diagnostikalyq zertteulerge jazyluǧa arnalǧan.

Emhana basşysynyŋ aituynşa, №5 emhana – äzırge Astanadaǧy elektrondyq kezek jüiesı ıske qosylǧan jalǧyz medisinalyq mekeme. Alaida, būl jüie taiau uaqytta qalanyŋ barlyq emhanalarynda jūmys ısteitın bolady.

Al, Astana qalasynyŋ balalarǧa arnalǧan mamandandyrylǧan sta­sio­nar­lyq medisinalyq kömek kör­setudı damytudyŋ täjıribesı men bolaşaǧy turaly №2 Qalalyq balalar auruhanasynyŋ bas därıgerı Qarşyǧa Qūlmūhanov aityp öttı.

Bas-aiaǧy bır saǧatqa sozylǧan baian­da­malardan ūqqanymyz, den­saulyq saqtau salasynda kürmeulı mäseleden görı qol jetkızgen je­tıs­tıgımız köp. Solai-aq bolsyn. So­lai boluy tiıs te. Öitkenı, Den­saulyq saqtau ministrı Salidat Qaiyrbekovanyŋ aituynşa, Astana qalasynyŋ densaulyq saqtau salasyna aldaǧy 3 jylǧa ötken jyldarmen salystyrǧanda edäuır köp qarjy bölınıp otyr.

Şynar DOSAN