Naǧyz astanalyq dep kimderdi aitamyz? Olar ūly köşpen birge kelip, asqaq elordamyzdyŋ irgesin birge qalasyp, güldenuine at salysyp jürgen memlekettik qyzmetkerler me? Älde bertin kele, işki migrasiianyŋ arqasynda ortalyq qalaǧa aǧylyp kelip, bolaşaǧyn jaŋa jermen ūştastyrǧandar ma?
Mümkin, Saryarqa topyraǧynda kindik qany tamyp, aldy azamat bolyp qalǧan jaŋa ūrpaq şyn astanalyqtar şyǧar?! Biraq, būl asa maŋyzdy emes. Astanaǧa aiaq basqan ärbir adam, qalanyŋ jaŋa ruhyna jigerlenip, osy jerdiŋ, osy eldiŋ bir bölşegindei sezinedi. Endeşe, osyndai jandardy nege naǧyz astanalyq demeske?!
Äitse de, sol toptyŋ ortasynda keşegi aqmolalyqtardy kezdestire qalsam, äŋgimesin tyŋdaǧandy ūnatamyn. Sebebi olardyŋ köz aldynda tuǧan qalasy elorda atanyp, özderi de adamzat tarihynda jii bola bermeitin qūbylystyŋ basty keiipkerlerine ainaldy. Ärqaisysynyŋ ömir dastanynda ūly özgeristerdiŋ izi bar. Köbi jaŋa jaǧdaiǧa erkin qūlaştap, Astanaǧa at arytyp kelgenderge jön körsete bilse, özin-özi joǧaltyp alǧandar da joq emes.
İä, bügingi Astana keşegi Aqmola emes.
– «Būryndary köşege şyqsam, bir tanysymdy kezdestiretinmin. Bazarǧa barsam, bükil aǧaiyn-tuys, auyl-aimaqtyŋ adamdaryn körip, bir jasap qalatyn edim. Qazir qaida barsam da, böten adamdar. Jüzine üŋilip, ūqsastyq izdeimin. Bizdiŋ jaqtyŋ adamdaryna ūqsamaidy. Qazir solardyŋ söz saptauyna qarap, qai jaqtan kelgenin tura aitatyn boldym. Bir sözben aitsam, jergilikti halyq bir sätte joq bolyp, jaŋa astanalyqtardyŋ arasynda ydyrap ketti». Būl – Daniiardyŋ sözi.
– «Men – Talapkerlikpin. Astanaǧa alǧaşqylardyŋ biri bolyp taban tiregen joqpyn. Özim qatarly dostarym jaŋa jerge tamyrlap, baspanaly bolyp jatqanda, äliptiŋ artyn baǧyp jürip qaldym. Aqyrynda men de azyn-aulaq malymdy satyp, näsip izdep, elordaǧa keldim. Auyldaǧy üiim bos tūr. Satsaŋ – pūl bolmaidy, tipti, qysta ot jaǧyp, qarauyl bolatyn adamdy taǧy tappadym. Bäri jūmys bar dep osynda aǧylyp kelip jatyr.
Beriktiŋ ülken qalanyŋ qym-quyt tirliginen şarşaǧany körinip tūr.
– «Äjemniŋ üii «snosqa» ketti de, aiaq astynan jaŋa päterge köştik. Qandai tamaşa! Joǧary bilimim joq. Jeŋil mäşinem bar, kisi tasimyn. Astanany bes sausaǧymdai bilemin desem bolady. Alaida kündelikti özgerip jatqany da ras. Ony bilgen saiyn, jaŋalyq aşqandai quanyp qalamyn. Är jolauşyny alystan kelgen tuysymdai körip, aitqan jerine tez jetkizip tastaimyn. Meniŋ bir üirenbegen närsem – äsirese, oŋtüstik jaqtan kelgender, jolaqysyn kesip aitsam da, jüz teŋgege bolsa da tüsiruge tyrysady. Meniŋşe, būl qarajattyŋ tapşylyǧynan emes, qalyptasqan ädet siiaqty». Ras, säti tüsip, Marattyŋ mäşinesine mine qalsaŋyz, aqköŋil jigittiŋ köŋiline riza bolyp, jüz teŋge qosyp bergiŋ kelip tūrady.
Mine, būlar – «naǧyz astanalyqtar». Olar ärtürli, biri jaidary, biri köŋilsiz, biriniŋ aidarynan jel esip, biriniŋ saly suǧa ketip jür…
Aigül UAISOVA
