Täu eter täuelsızdıgımızdıŋ tıregıne ainalǧan aibyndy äskerımızdıŋ daŋqy arta bergei!
Otan qorǧauşy oǧlandarymyz azattyq üşın aiqasqan ata-baba mūrattaryna adal bolǧai!
Jauynger-internasionalist
Ūly Otan soǧysy maidangerlerınıŋ 1945 jyldyŋ 9 mamyrynan keiın «Endıgı ūrpaǧymyz soǧys körmesın» degen tıleuı bolatyn edı. Alaida, uaqyt bezbenı sol soǧystyŋ beinetın kötergen ardagerlerdı taǧy bır qasıretke tüsırdı. …1979 jyly Keŋes äskerınıŋ şekteulı kontingentı Auǧanstanǧa kırdı. Būl jerde de soǧys oty tūtanǧan edı.
Bastapqyda Auǧanstandaǧy säuır revoliusiiasyn qoldau maqsatynda barǧan sovet jauyngerlerı jergılıktı halyqtyŋ arasynan jasaqtalǧan dūşmandardyŋ qarsylyǧyna tap boldy. Osylaişa, el auzynda «auǧan soǧysy» atalyp ketken qyrǧyn bastalyp kettı.
Auǧanstan alapatyna Qazaqstannan 22 myŋ äskeri azamat qatysty. Olardyŋ arasynan 924 adam qaza tapty. Bırneşe jerlesterımız älı künge deiın ız-tüssız joǧalǧandardyŋ qatarynda. Myŋdaǧan jauyngerlerımız soǧys dalasynda jaralanyp, mügedek bolyp qaldy.
Osynşa qasıret äkelgen soǧysty bastan keşken jauyngerdıŋ bırı serjant Nūrlan Ahmetov boldy. Selinograd, bügıngı Astana qalasynda tuyp-ösken jap-jas jıgıt 1986 jyly äsker qataryna şaqyrylǧanda Auǧanstanǧa tüsemın dep oilamaǧan da edı. Ordjonikidze qalasyndaǧy motoatqyştar polkynda oqu-täjıribeden ötedı. Arada alty ai ötkende serjant şenın alǧan Nūrlan Ahmetovty äskeri basşylyq şūǧyl türde Auǧanstanǧa attanatyn batalon qūramyna qosady da jıberedı. Otan aldynda adal qyzmet atqaruǧa ant bergen jas jauynger būl būiryqty būljytpai qūp aldy da «auǧan soǧysynan» bır-aq şyǧady.
…Kabul qalasy maŋyndaǧy aerodrom. Ūşaqtan tüsken bette körgen sūp-sūr taular sūlbasy, şaŋdy būrqyratqan suyq jeldıŋ ysqyryǧy, jüzderı qataldanǧan jauyngerler beinesı jas jauyngerdıŋ köŋıl-küiın, ärine, kötere qoiǧan joq. Alaida, bala kezınen oquǧa zerek, sportqa beiım bolyp ösken Nūrlannyŋ boiynda qiyndyqqa moiymaityn mınez bar edı. Sondai-aq, köpşılık ıske kırısıp ketetın, qasyndaǧy adammen tıl tabysa bıletın qasietterı de osyndai syndarly sätte özıne serık bolǧany sözsız.
Auǧanstanǧa kelgen bette Gazni provinsiiasyndaǧy motoatqyştar polkynyŋ reaktivtı artilleriia divizionynda auyr zeŋbırek bölımşesınıŋ komandirı bolyp qyzmetın bastaǧan Nūrlan Ahmetov 1988 jyly «Poslednii magistral» operasiiasynda qandy qyrǧyndy basynan keşıredı. Dūşmandarmen bolǧan şaiqasta qasyndaǧy dosy Quanyş Baizulin mina jarylysyna tüsıp qalady. Es-tüsınen airylyp, auyr jaralanǧan maidandasty dereu gospitalǧa attandyrady. «Osy bır oqiǧa menıŋ esımde jattalyp qaldy. Oraldyq dosym ömırden ötıp kete me dep uaiymdaǧan edım. Qūdai quat berıp sol jıgıt bügınde aman-esen jürıp jatyr» deidı ardager. Sonymen qatar modjahedterdıŋ joldardy qiratyp, köpırdı talqandap ketuıne bailanysty 45 täulık boiy polkpen aradaǧy qarym-qatynas üzılıp, ne tamaq, ne qaru-jaraq, ne elden hat-habar ala almai qalǧan künder de Nūrlan jauyngerdıŋ Auǧanstan dalasyndaǧy ūmytylmas sätterı bolyp qalǧan eken.
İä, Auǧanstan soǧysynda talai ret ömır men ölımnıŋ arpalysyn ötkergen qazaq jauyngerı äskeri basşylyq atynan bırqatar alǧys aldy. Keudesın bırneşe nagradalar kömkerdı.
Äskeri mındetın ötep qaitqan soŋ Selinograd injenerlık-qūrylys institutynda oqydy. Özınıŋ qalaǧan mamandyǧy boiynşa «Selintranstroi» avtobazasynda eŋbek jolyn bastady. Bıraq Auǧanstan soǧysynyŋ saldarynan paida bolǧan syrqatyna qarap därıgerler auyr jūmys ısteuge jaramaitynyn jetkızdı. Sodan tabiǧatynan elgezek bolǧan Nūrlan kiım pışuşı mamandyǧyn igeruge bel buady. Osy käsıpte de eselep eŋbek ettı. Qazır «Tengizşevroil» kompaniiasynyŋ qauıpsızdık jüiesınde jemıstı qyzmet atqaryp jür.
Jauynger-internasionalist Nūrlan Tılektesūly – qoǧamdyq jūmysta tanylǧan azamattyŋ bıregeiı. Astana qalasynda, sonymen qatar respublikalyq deŋgeide ötkızılıp jatatyn äskeri-patriottyq şaralardyŋ bel ortasynda qaşanda osy azamatty köresız. Ol bırneşe jyldar boiy «Astana qalasy Auǧanstan soǧysy mügedekterı men ardagerlerı odaǧy» qoǧamdyq bırlestıgı töraǧasynyŋ bırınşı orynbasary, keiınnen «Qaharman ūrpaq» qoǧamdyq qorynyŋ atqaruşy direktory bolyp jūmys jürgızdı. Bügınde QR Auǧanstan soǧysy ardagerlerı ūiymdarynyŋ «Qazaqstan Ardagerlerı» qauymdastyǧy basqarma müşesı.
Ärqaşan Auǧanstan soǧysy ūiymdary ötkızetın äskeri-sporttyq şaralarda «auǧandyq ūiym komandasynyŋ» kapitany mındetın atqaratyn Nūrlan Ahmetov önegelı otbasynyŋ tıregı. Süigen jary Qūralai ekeuı bır qyz, üş ūl tärbielep otyr. Balalarynyŋ qaisy bolsa da oquda üzdık, öner men sportqa beiım bolyp ösıp keledı.
– Men üşın qazaq elındegı beibıt ömırden artyq eşteŋe joq. Bızdıŋ atalarymyz körgen Ūly Otan soǧysy, bızdıŋ zamandastarymyz körgen Auǧanstan alapaty endı qaitalanbasa eken dep tıleimın. Ärbır azamat tuǧan elımız ben jerımızdıŋ patrioty bolsa eken deimın, – deidı jauynger-internasionalist Nūrlan Ahmetov jüzınen meiırımı tögılıp.
Ǧalym QOJABEKOV
07
Aty aŋyzǧa ainalǧan batyr atamyz Bauyrjan Momyşūly «Otan üşın otqa tüs – küimeisıŋ» dep tegın aitpaǧany aiqyn. Men üşın de Otannan ystyq ūǧym joq dep oilaimyn. Tuǧan elım – Qazaqstandy qorǧaudy özımnıŋ basty paryzym dep sanaimyn.
Men qazır säuletı men däuletı asqaqtaǧan elordamyz Astanada tūramyn. Qazaq öner universitetı mektebınıŋ 4-synyp oquşysymyn. Dombyra jäne fortepia-no klasynda bılım alamyn. Bolaşaqta Qūrmanǧazy babamyz sekıldı küişı bolsam dep armandaimyn. Sondai-aq, Qazaqstannyŋ äskeri orkestrınde qyzmet atqarsam degen maqsatym bar. Jalpy men äskeri adamdardy öte qūrmetteimın. Ūly Otan soǧysynyŋ maidangerlerın körgende özımdı batyrlardyŋ ūrpaǧyndai sezınemın. Aita ketsem, menıŋ äkem Däurenbek jas kezınde Auǧanstanda internasionaldyq boryşyn ötegen. Soǧysta bırge bolǧan maidandas dostarymen jiı kezdesıp tūrady. Olar qalada jäne basqa da aimaqtarda bolatyn äskeri-patriottyq şaralar ūiymdastyrady. Astana qalasynyŋ «Auǧanstan soǧysy mügedekterı men ardagerlerı odaǧy» qoǧamdyq bırlestıgı jäne «Jauynger-internasionalist Qazbek Abdrahmanov atyndaǧy qaiyrymdylyq-patriottyq qoǧamdyq qory» ūiymynyŋ bastamasymen ötkızıletın aksiialarǧa tūraqty qatysady.
Men de äkemmen bırge erıp Stalingrad şaiqasy bolǧan jerlerde boldym. Ötken jyly Jeŋıstıŋ 70 jyldyǧyna arnalǧan aksiiaǧa da qatystym. Qazaqstan, Qyrǧyzstan jäne Reseidıŋ jauynger-internasionalisterı Mäskeu tübındegı şaiqas ötken jerlerde bolyp, qiian-keskı ūrys dalasynda qaza bolǧan otandastarymyzǧa taǧzym räsımın jasady. Sonymen qatar, Mäskeudegı Bauyrjan Momyşūly atyndaǧy mektepte kezdesu öttı. Men sahnaǧa şyǧyp küi oryndadym. Auǧanstan soǧysynyŋ ardagerı, general M.Mardenov bastap barǧan osy patriottyq avtoşeru barysynda köptegen qalalarda mitingter ūiymdastyryldy. Soǧys maidangerlerımen kezdesuler boldy. Men üşın būl saparlar eşqaşan ūmytylmaityn ömır belesterı bolmaq.
Qazır menıŋ repertuarymda Otan, tuǧan jer, erlık taqyrybyna arnalǧan bırneşe şyǧarmalar bar.
Menıŋ oiymşa, ärbır qazaqstandyq azamat öz elınıŋ patrioty boluy kerek. Äsırese, Otan qorǧau ısı ärbır er jıgıttıŋ qasiettı paryzy bolsa dep tıleimın. Öitkenı, qai eldıŋ bolsa da abyroily boluy aldymen onyŋ azamattaryna bailanysty dep oilaimyn. Öz Otanyn, tuǧan jerın, ana tılın, salt-dästürın qūrmettegen adam ǧana özın patriotpyn dep aita alady.
Bızdıŋ elımızdı baqytty el dep sanaimyn. Qazaqstan älı de qaryştap damyp, bükıl älemge beibıt ömırdıŋ önegesın körsete beretınıne senemın. Sol üşın de men Otan qorǧaudy özımnıŋ eŋ qasiettı paryzym dep sanaimyn.
Iliias ZAIBEK,
Qazaq ūlttyq öner universitetı mektebınıŋ 4-synyp oquşysy
