Elımızdegı ekınşı deŋgeidegı bankter būǧan deiın nesie aluşylarǧa da, bank arqyly ärtürlı tölem jasauşylarǧa da öz qyzmetı üşın komissiialyq alymdy qalauynşa taǧaiyndaǧan edı. Mäselen, nesie alsaŋ, ötınışıŋdı qaraǧany üşın bır, qolma-qol aqşa bergenıne bailanysty ekı, qūjattar daiyndaǧanyna orai üş komissiialyq alym tölenetın. Komissiianyŋ türı osy üş-aq alymmen bıtse jaqsy ǧoi, är jaŋa qūjat, ärbır qyzmet üşın qosylatyn komissiia men tölem türı de odan ärı jalǧasa beredı. Jaqynda Ūlttyq bank olardyŋ būl äreketıne tosqauyl qoiyp, komissiialyq alymnyŋ resmi tızımın bekıttı.
Ūlttyq Bank bekıtken «Jeke tūlǧalarǧa berıletın şaǧyn nesie jäne bank qaryz aqşasyn beru jäne sol boiynşa qyzmet körsetuge qatysty alynatyn komissiia men basqalai tölemder tızımı» – būl resmi qūjat. Ekınşı deŋgeidegı bankter osy tızımde joq nemese tızımde körsetılgennen artyq komissiia jäne basqa da tölemder taǧaiyndaityn bolsa, zaŋ jüzınde jauap beretın bolady.
– Būǧan deiın ekınşı deŋgeidegı bankter komissiiany özderı taǧaiyndap keldı. Ol komissiianyŋ sany qyryq şaqty, tıptı odan da köp bolatyn. Ūlttyq Bank ony bırneşe ese qysqartyp, tek 11 komissiia jäne basqalai tölem türı tızımın resmi türde bekıttı. Būǧan qosa, ekınşı deŋgeidegı bankterge osy tızımdegı komissiianyŋ eŋ arzanyn jäne barynşa az mölşerın qoldanuǧa keŋes berdı. Osy talapty oryndamai, öz betterınşe komissiia taǧaiyndaǧan bankter anyqtalyp jatsa, olarǧa zaŋdy türde şara qoldanylady. Bırınşı kezekte ülken mölşerde aiyppūl salynady, tıptı keibır operasiialardy oryndauǧa berılgen lisenziiasynan aiyryluy mümkın, – deidı Ūlttyq Banktıŋ Valiutalyq retteu jäne tölem balansy departamentınıŋ tölem balanstaryn basqaru jönındegı sarapşysy Daniia Baikenova.
Būl tızımdı Ūlttyq Banktyŋ qabyldaǧanyna bıraz uaqyt ötse de, ekınşı deŋgeidegı bankterge şılde aiynyŋ aiaǧynda ǧana mälımdelgen eken. Öitkenı 2015 jyldyŋ qaraşasynan berı barlyq bankter men şaǧyn qarjylyq ūiymdarǧa Ūlttyq Bank bekıtetın tızımnıŋ zaŋdyq normalary jan-jaqty tanystyrylǧan. QR «Jūmys ıstemeitın kreditterge bailanysty bırqatar zaŋ aktılerıne özgerıster men tolyqtyrular engızu turaly» zaŋ normalarynda körsetılgen būl jaŋa talaptar şılde aiynyŋ 1-ınşı jūldyzynan qoldanysqa enetını de barlyq qarjylyq operasiiaǧa qatysuşylarǧa eskertılgen. Al aidyŋ soŋynan, iaǧni 25 şıldeden bastap zaŋ būzǧandarǧa qataŋ şara qoldanyla bastaidy. Sondyqtan ekınşı deŋgeidegı bankter men özge de qarjylyq ūiymdar şılde aiynyŋ 25-nen keiın komissiialyq alymdy qataŋ türde Ūlttyq Bank tızımıne säikes jürgızuı kerek.
– Ūlttyq Banktıŋ būl resmi qūjaty qūqyqtyq akt bolyp tabylady. Ol ädılet organdaryna tırkelgennnen keiın zaŋdy küşıne enedı. Ūlttyq Bank qūjaty ädılet organdaryna 14 şılde künı tırkeldı. On şaqty kün kölemınde resmi aqparat közderınde jariialandy. Jarty jylǧa juyq uaqyt qarjylyq qūrylymdar arasynda tüsındıru jūmystary jürgızıldı. Bylaişa aitqanda, «bılmei qaldyq», «jete tanysyp ülgergen joqpyz» nemese taǧy sondai syltaular aitudyŋ eşqandai retı joq. Elımızdegı barlyq qarjylyq qūrylymdar Ūlttyq Banktıŋ būl resmi tızımımen bıraz uaqyttan berı tanys. Qarjy naryǧyna qatysuşylardyŋ barlyǧy derlık ony jaqsy bıledı. Sondyqtan, bank qyzmetın paidalanuşylar, jalpy halyq osy normalardyŋ būzylmauyn talap etuge qūqyly. Būzylǧan jaǧdaida, Ūlttyq Banktıŋ kez kelgen bölımşelerıne habarlasyp, jaǧdaidy mälımdeuıne bolady. Odan keiıngı şaralardy Ūlttyq Bank zaŋǧa sai jürgızedı, – deidı Daniia Baikenova.
Mamannyŋ aituynşa, resmi qūjat qabyldanbas būryn qarjy naryǧyna qatysuşylardyŋ barlyǧyna tanystyrylǧan kezde arnaiy talqylaular da ötkızılgen. Sol kezde tek bankter men qarjy ūiymdarynyŋ ǧana emes, qoǧamdyq ūiymdardyŋ da aitylǧan ūsynystary, eskertulerı, ötınışterınıŋ bärı eskerılgen. Onyŋ bärı jan-jaqty saraptalǧan. Naqtyraq aitqanda, Ūlttyq Banktıŋ komissiiaǧa qatysty resmi tızımı barlyq qarjy naryǧyna qatysuşylardyŋ kelısımımen qabyldanyp otyr. Olardyŋ bärı būl tızımdı maqūldaǧan. Barynşa jan-jaqty zerttelgen tızım qoldanys kezınde eşqandai dau tuǧyzbaitynyna Ūlttyq Bank ökılderı senımdı.
«Bankter jäne bank qyzmetı» turaly QR Zaŋynda būdan būryn arnaiy özgerıs engızılgen eken. Sol normada Ūlttyq Banktıŋ jetkılıktı komissiia tızımın bekıtuge qūqyly ekenı aitylǧan. Mūnyŋ bärı saiyp kelgende, qaryz aluşylar, bank qyzmetın paidalanuşylardyŋ qūqyǧyn qorǧau baǧytynda atqarylyp otyrǧan şara.
Meŋdolla ŞAMŪRATOV
