Büginde elimizde tirkelgen käsiporyn sany 1 millionnan asyp jyǧylady. Statistikaǧa jüginsek, olardyŋ şamamen 60 % belsendi ärekettegi topqa jatady. Iаǧni, şaǧyn jäne orta biznestiŋ negizgi böligin jeke käsipkerler qūraidy. Biliktiŋ biznes sektorǧa büiregi būryp tūratyny sondyqtan. «Biznestiŋ jol kartasy-2020» sonyŋ bir däleli. Bastapqyda qanatqaqty joba retinde, byltyrdan bastap tolyq küşine engen baǧdarlamanyŋ alǧaşqy qadamy nätije bere bastady. Degenmen de, käsipkerler tarapynan joǧary belsendilik baiqalmaityn siiaqty. Ötken jyldyŋ qorytyndysy boiynşa 53 joba qoldauǧa ie bolǧan eken. Memlekettiŋ qaitarymsyz berip otyrǧan kömegine jügingen käsipkerlerdiŋ körsetkişi jetkilikti me? Jalpy, «Jol kartasynyŋ» oryndalu barysynda qandai kemşilikter bar? Osy sūraqty baǧdarlamany jüzege asyruǧa jauapty organdardyŋ ökilderine joldap, jauap aldyq.
Rysgül QAUǦABAEVA,
Käsipkerlik jäne önerkäsip basqarmasy bastyǧynyŋ orynbasary:
– Baǧdarlama bastalǧaly beri qalada qanşa joba memlekettik qoldauǧa ie bolǧanyn bilesizder. Qaladaǧy käsipkerlik salasynyŋ da jaǧdaiy ämbege aian. Elordanyŋ şaǧyn jäne orta käsipkerliginiŋ 60 paiyzy sauda salasyn qamtidy. Özderiŋizge belgili sauda, qyzmet körsetu salasy baǧdarlamaǧa qatysa almaidy. Öitkeni, atalǧan sala baǧdarlamanyŋ basym sanatyna enbegen. Alaida, būl müldem qatysa almaidy degen söz emes. Aldaǧy aida Ükimet «Biznestiŋ jol karatsy-2020» baǧdarlamasyna özgeris engizudi josparlap otyr. Äzirge belgilisi, baǧdarlamanyŋ igiligin köre alatyn käsipterdiŋ sanaty tehnikalyq qyzmet körsetu (STO) syndy qyzmet türlerimen tolyǧady.
Käsipkerler baǧdarlamaǧa qatysu üşin aldymen bankke baryp, ötiniş bildiredi. Iаǧni, alǧaşqy qadam banken bastalady. Mäselen, bylaiǧy uaqytta bank nesieni aitalyq, 16 paiyzben beredi. Al baǧdarlama aiasynda nesieniŋ paiyzdyq stavkasy 14 paiyzdan aspauy kerek. Qarap tūrsaq, bank eki paiyz joǧaltady. Äri ötinişti qarau üşin komissiia qūny qarastyrylmaǧan. Al käsipker öz betinşe keletin bolsa, ötinişti qarau üşin qosymşa aqşa alatyn edi. Meniŋşe, olardyŋ baǧdarlama şeŋberinde ūsynylyp otyrǧan jobaǧa qūlyq tanytpaityny sodan.
İlmira HAMZİNA,
«Damu» käsipkerlikti damytu qory» AQ Astana qalasy boiynşa filialynyŋ direktory:
– Osydan 5-10 jyl būryn käsipkerlerdiŋ qūqyqtyq sauaty tömen bolatyn. Qazir jaǧdai basqaşa. Bäri birdei bolmasa da, basym böligi özine ne keregin biledi. Baǧdarlama şeŋberinde qarjylandyru ekinşi deŋgeili bankter arqyly jüzege asyrylady. Rasynda da, bankter käsipkerlerdiŋ ötinişterin qaraudy ūzaqqa sozyp jiberedi. Baǧdarlama erejesinde onyŋ tärtibi bar. Käsipkerlerdiŋ «ötinişti ūzaq qaraidy» dep bankterge ökpesi qara qazandai. Biraq, olar köp jaǧdaida sol bankke qajetti tiisti qūjatty der kezinde bermei, keide «tüzetip äkel» degen anyqtamanyŋ özin sozyp jürip alady. Ekinşiden, käsipkerler arasynda memleketten bölingen aqşaǧa baqylau bolady, qarjylyq tekseristerden köz aşpaityn bolamyz degen tüsinik qalyptasqan. Sondyqtan, meniŋşe, käsipkerler qarjyny memlekettik baǧdarlamaǧa qatysyp alǧannan, bankten nesie türinde alǧandy jön sanaityn siiaqty. Iаǧni, olardyŋ tarapynan belsendilik körsetkişiniŋ tömen boluy sodan dep oilaimyn. Al bankterge keletin bolsaq, kez kelgen qarjylyq institut öziniŋ jer sipap qalmauy üşin jan-jaqty qamdanuy zaŋdy. Iаǧni, türli anyqtama men qajetti qaǧazdardy talap etui sodan. Biraq, ony «Biznestiŋ jol karatasy-2020» baǧdarlamasynyŋ oryndaluyna kedergi keltirip otyr dep aituǧa bolmas.
P.S
Käsipkerler bar kinäni «ūzaq qaraidy» dep bankterden körse, ekinşi deŋgeili bankter «bäseŋ qimyldaidy» dep kiltipandy käsipkerlerge iteredi. Al baǧdarlamaǧa jauapty qūzyrly mekemeler bar kemşilikti köre tūra, äzirge äreketsiz otyr. Olardyŋ būl äreketine qarap, köz aldyna Krylovtyŋ «Aqqu, şortan häm şaiany» keledi. «Sen salar da, men salar, atqa jemdi kim salar» dep jürgende, uaqyt ötip jatyr. On jylǧa josparlanǧan baǧdarlamanyŋ üşinşi jylyna aiaq bastyq. Uaqyty kelgende «mynadai kemşilik boldy» dep aqtalmas üşin käsipkerlerge tiesili qoldauǧa ie boluyna kedergini qazirden joiǧan dūrys-au…
Ainūr ŞOŞAEVA
