BAS QALAMEN BIRGE ESEIGEN «ASTANATELEKOM»

Bügıngı taŋda elorda tūrǧyndaryn telekommunikasiia qūraldarynsyz közge elestetu tym qiyn. Sebebı, qazırgı künı  Astanada telefon jelısı qosylmaǧan üi nemese ǧalamtordy paidalanbaityn pende joqtyŋ qasy. Atap aitqanda, «Astanatelekom» QTO jergılıktı jūrtşylyqqa qazırgı zaman talabyna sai jaŋa sandyq tehnologiialar negızınde eŋ keremet telekommunikasiialyq qyzmet türlerın ūsynuda. 

«Qazaqtelekom» AQ-nyŋ Astana qalasyndaǧy «Astanatelekom» QTO filialynda ornalastyrylǧan būl mūrajaiǧa «Telegraf», «Telefon», sondai-aq, «Radio jäne teledidar» sanattary boiynşa 100-den astam köne eksponat qoiylypty. Sonyŋ bırı – bır ǧasyrlyq tarihy bar, iaǧni 1910 jyly jasalǧan Le Marty firmasynyŋ fransuz telefony.

Äsem Astanamyz biyl 15-ke tolǧaly otyrsa, «Astanatelekom» QTO da osy jyly özınıŋ 15 jyldyq mereitoiyn atap ötude. Osyǧan orai, elordamyzben bırge ösıp, bırge qalyptasyp, bırge qanat jaiyp kele jatqan mekemenıŋ ötkenı men bügının bır oi elegınen ötkızıp, onda atqarylyp jatqan şa­rualarǧa az-kem toqtaludy jön kördık.

Ötkensız bügın joq

«Astanatelekom» QTO-nyŋ ǧūmyry Astana qalasy elorda märtebesıne ie bolǧan tūstan bastalady. Ötkenge köz salsaq, 1994 jyly Qazaqstan Respublikasy Prezidentınıŋ zaŋ küşı bar «Qazaqstan Respublikasynyŋ astanasy turaly» № 2457 Jarlyǧy şyqty. Sonyŋ negızınde būrynǧy oblys ortalyǧy Aqmola qalasyna astana märtebesı berıldı. Köp ūza­mai, naqtyraq aitsaq, 1998 jyldyŋ 5 aqpanynda «Qazaqtelekom» AQ aksio­nerlerınıŋ kezekten tys jalpy jinalysy öttı. Sol jinalystyŋ №2 hattamasyna säikes, «Astanatelekom» QTO-ny qūru turaly» şeşım qabyldanyp, astanalyq telekommunikasiia ortalyǧy Aqmola oblystyq telekommunikasiia direksiiasy qūramynan bölınıp şyqty. Onyŋ bırı bızdıŋ qala tūrǧyndaryna, al ekınşısı Aqmola oblysyna qyzmet körsete bastady. Būl – qala taǧdyryndaǧy asa şeşuşı kezeŋ edı. Ärine, käsıporynnyŋ qalyptasu jyldary oŋaiǧa soqqan joq. Qiyndyqtar köp boldy. Köp närsenı basynan bastauǧa, atap aitsaq, qalalyq radiotelefon jelısın, qalaaralyq telefon stansiiasy men radio torabyn bırıktıruge tura keldı. Memlekettık mekemelerdegı bailanystyŋ bır sätke de üzılmeuı üşın monterler men bailanysşylar kün-tün demei damylyssyz eŋbek ettı. Osylaişa, 1998 jyldan bastap 2002 jylǧa deiıngı aralyqta jelını jaŋǧyrtu baǧdarlamasy jü­zege asyryldy.

Kadr bılıktılıgı bärınen qymbat

Bas qala infraqū­ry­ly­mynyŋ ajyramas bır bölıgı bolyp sanalatyn «Astanatelekom» QTO-nyŋ qyz­me­tındegı negızgı basym ba­­­­ǧyt­­­tardyŋ bırı – käsıbi bı­lık­tı mamandar daiarlau. Osy maqsatta 2008 jyly teh­nikalyq qyzmet körsetu or­talyǧynyŋ bazasynda me­­kemenıŋ oqu poligony aşylǧan bolatyn. Onda jū­mysşylardy oqytuǧa, qaita oqytu men bılıktılıgın arttyru ısıne erekşe köŋıl bölınedı.

Oqu poligonynda teh­ni­kalyq blok jūmys­şy­la­rynyŋ öndırıstık da­iyn­­­dyqtan ötuıne, iaǧni jū­mysqa jaŋadan kelgen qyz­­metkerlerdıŋ bılmegenın üi­­renuı men būrynnan jūmys ıstep kele jatqan elektro­monterler men elektromehanikterdıŋ, käbılşı-dänekerleuşılerdıŋ bılıktılıgın arttyruǧa barlyq jaǧdai jasalǧan. Mūndaǧy oqu tehnikalyq qauıpsızdıktıŋ halyqaralyq standarttaryna säikes jürgızıledı.

Oqu poligonynda zama­naui qūraldarmen jab­dyqtalǧan oqu synyby men öndırıstık sabaqtar jürgızuge arnalǧan oryn bar. Oqu synyby bailanysu sūlbasy salynǧan aqparattyq stendpen bezendırılgen. Sabaq ötkızıletın jerde bailanys modelderı emes, negızgı telekommunikasiialyq qū­raldar qoiylǧan. Būl jerde tyŋdauşylardyŋ tele­kommunikasiialyq qyzmet salasyndaǧy eŋ soŋǧy jaŋa­lyqtarmen tolyq tanysuyna mümkındık mol. Käsıporyn aumaǧynda ornalasqan oqu poligonynda päterdıŋ maketı qoiylǧan. Päterdıŋ maketıne barlyq qyzmet türlerı, atap aitsaq «Megaline», «iD TV» , «iD Phone», «iD Net» qosylǧan. Sol arqyly ortalyqtyŋ bailanys salasynda jūmys ısteitın tehnikalyq mamandary telefondy päterde qalai jürgızuge bolatynyn jäne mys käbılımen qarapaiym modemge qalai qosu kerektıgın jäne t.b. oqyp-üirenedı. Jalpy, mūnda ötkızıletın ärbır täjıribelık jäne praktikalyq sabaqtar barysynda jaŋadan kelgen tyŋdauşy da, sondai-aq täjıribelı jūmysşy da özıne qyzyqty derekter ala alady.

Käsıbi bılıktı ärı bılım­dı mamandar daiyndaudy bas­ty maqsat etken qala­lyq telekommunikasiia orta­lyǧyndaǧylar elı­mızdıŋ bas qalasymen bırge eseiıp kele jatqanyn, söz joq, maqtan tūtady. Jalpy, mekemenıŋ kez kelgen qyzmetkerı el­ordalyq märtebege sai qyz­met etu kerektıgın bır sätke de esten şyǧarmaidy. Qalalyq telekommunikasiia-lar ortalyǧynyŋ basşylary bolsa olardan ünemı käsıbi bılıktılıkterın arttyryp otyrudy, sondai-aq qyzmet körsetu barysynda mädeniettılık tanytumen bırge memlekettık tıldı erkın meŋgerudı talap etedı.

«Astanatelekom» QTO Bas direktory Ermek Bo­latūly Quanyşbekovtıŋ aituynşa, qalalyq telekommunikasiia ortalyǧy mūnda keluşı klientterge de, sonymen bırge osynda eŋbek etıp jürgen qyzmetkerlerge de jūmys ısteuge barynşa jaily jaǧdai tuǧyzu maq­satynda, qoldan kelgen müm­kındıkterdıŋ barlyǧyn qa­rastyruda. Sonyŋ nätijesı bolar, bügınde tūtynuşylar «Astanatelekom» QTO ūsyn­ǧan qyzmet türlerıne dän riza.

Mınsız qyzmet – abyroily mındet

«Astanatelekom» QTO-nyŋ keŋeitılgen servis ortalyǧy 2002 jyldyŋ 3 säuırınde aşylǧan. Ony qūrudaǧy negızgı basty maq­sat, qalalyq telekommu­ni­kasiia ortalyǧyn tele­kommunikasiialyq qyzmet türlerın jürgızuge daiyndau, osy saladaǧy qyzmettıŋ jaŋa türlerın naryqqa en­gızumen bırge, bailanys operatorlarynyŋ qyzmetın jaqsartu bolatyn.

Būl ortalyqta ISDN qyzmetı men jahandyq internet jelısıne qol jetkızuge erekşe köŋıl bölınedı. Kor­­porativtı klienttermen jūmys ısteu üşın jäne olarǧa telekommunikasiialyq qyz­mettıŋ barlyq türlerın tiıstı deŋgeide ūsynu maq­satynda aşylǧan osy or­talyqta, keluşılerge erekşe yqylaspen ärı qūrmetpen joǧary sapaly qyzmet kör­setıledı.

Keŋeitılgen servis orta­lyǧy negızgı ekı bölımnen tūrady. Olar: qyzmetterdı ılgerıletu bölımı, satu jäne süiemeldeu bölımı. On­daǧy qyzmetkerler zaŋdy tūlǧalarmen, iaǧni jauap­kerşılıgı şekteulı serık­testıktermen, aksionerlık qoǧamdarmen jäne jeke käsıpkerlermen jūmys ısteidı.
Tehnikalyq jabdyqtau ortalyǧy telekommunikasiia jüiesındegı jūmystyŋ üzdıksız jürgızıluın qam­tamasyz etumen ainalysady. Būl qalalyq telekommunikasiia ortalyǧyndaǧy eŋ negızgı öndırıstık uchaskelerdıŋ bırı bolyp tabylady.

Ūjymda seksenge juyq adam eŋbek etedı. Olardyŋ arasynda bailanysşylardyŋ barlyq buyn ökılderı bar. Köp jyldan berı osy salada tynymsyz eŋbek etıp kele jatqan ardager mamandar, keiıngı tolqyn arasynda täjıribelerımen bölısse, jūmysqa jaŋa kelgen jas mamandar olardan bılmegenderın sūrap, üirenuden tartynbaidy.

Ärine, mūnda kezdeisoq kelgen adamdar joq. Ärbır maman öz ısıne erekşe ja­uapkerşılıktı sezınedı. Se­bebı, olar özı atqaratyn jūmystyŋ nätijesı jalpy ortaq ıske bailanysty ekenın jaqsy tüsınedı. Al, ortalyqtyŋ negızgı jūmysy elordamyzdaǧy bailanys sapasyn jaqsartuǧa ba­ǧyt­talǧan.
«Astanatelekom» QTO satu ortalyǧynyŋ qyz­met­kerlerı de abonentterge joǧary sapaly qyzmet kör­setudı basty maqsat sanaidy. Catu ortalyǧy üş bölımnen tūrady: teh­nikalyq süiemeldeu bö­lımı, satu jäne servistık qyzmet körsetu bölımı, qyzmetterdı ılgerıletu toby. Azamattardyŋ ötı­nışterı men olardyŋ tö­lemderın qabyldau osy or­talyqta jürgızıledı. Būl bölımde 50-ge juyq maman «Klienttıŋ aitqany qaşan da – zaŋ» degen qarapaiym ūranmen jūmys ısteidı. Sondyqtan da olar özderıne jüktelgen jauapkerşılıktı jaqsy tüsınedı.

Bailanys ortalyǧynda da operatorlar otyrady. Olar klienttıŋ kez kelgen mäselesın jyldam ärı sapaly şeşuge tyrysady. Öz jūmystaryna degen osyndai közqarastyŋ arqasynda qalalyq telekommunikasiia ortalyǧy bölımşelerınıŋ qyzmetkerlerı joǧary näti­jelerge qol jetkızude.
Tūtynuşylardy aq­pa­rattyq qoldau ortaly­ǧynyŋ qyzmetkerlerı ha­barlasuşylarǧa anyq­ta­malyq-aqparattyq qyzmettıŋ san aluan türlerın ūsynady. Mäselen, 160 nömırın teru arqyly klient özıne qajettı aqparattardy ala alady. Atap aitsaq, tūtynuşynyŋ telefon arqyly Megalain qyzmetıne qosyluy üşın nemese negızgı jäne qosymşa telefon ornatuǧa ötınış beruıne, sonymen bırge körsetıletın qyzmet jäne tarif boiynşa keŋes ärı anyqtama aluyna äbden bolady. Jalpy, sala qyzmetkerlerınıŋ ıs-äre­ketı men jūmysqa degen qūl­şynysy, olardyŋ klientterge körsetıletın qyzmet sapasyn arttyrudy ǧana maqsat etetınderın aŋǧartty. «Osy maqsatqa qol jetkızu üşın, bız telekommunikasiia salasyn jaŋǧyrtu jäne servis-menedjment jüiesın tolyq jetıldıru barysynda tūraqty jūmystar jürgızıp kelemız», – deidı «Astanatelekom» QTO-nyŋ bas direktory Ermek Quanyşbekov.

Mūrajaiǧa keluşıler köp

Astanadaǧy telekommu­nikasiia ortalyǧynda, sa­lasynyŋ är däuırdegı je­tıs­tıgınen syr şertetın «Ūr­paq pen uaqyttyŋ bailanysy» atty bıregei mūrajai bar. «Qazaqtelekom» AQ-nyŋ Astana qalasyndaǧy «Astanatelekom» QTO filialynda ornalastyrylǧan būl mūrajaiǧa «Telegraf», «Telefon», sondai-aq «Radio jäne teledidar» sanattary boiynşa 100-den astam köne eksponat qoiylypty. Sonyŋ bırı – bır ǧasyrlyq tarihy bar, iaǧni 1910 jyly jasalǧan Le Marty firmasynyŋ fransuz telefony.

Sondai-aq, bügıngı taŋdaǧy alpauyt kompaniialardyŋ ülgı retınde şyǧarylǧan al­ǧaşqy önımderı, atap aitsaq ötken ǧasyrdyŋ 20-30 jyldary şyǧarylǧan Siemens kompaniiasynyŋ alǧaşqy telefony da mūrajai törınen oryn alǧan.

Osyndaǧy eŋ köne jädı­gerdıŋ bırı – 1905 jyly ülgı retınde şyǧarylǧan telefon apparaty. 1955 jylǧy KVN türındegı TV qabyldaǧyşy, qazırgı radionyŋ prototipı – radioreproduktor bügıngı taŋda baǧa jetpes qūndy dünie. 1867 jyly Morze oilap tapqan qūpiia apparat pen Morzenıŋ taǧy bır tuyndysy – telegraf ta osynda tūr. Ony Reseiden aldyrypty.

Bır qyzyǧy, mūndaǧy kö­ne dünielerdıŋ barlyǧy da jūmys ıstep tūr. Tetıgın bas­saŋ boldy, sairai jöneledı.

Mūraǧatqa qoiylǧan qū­jattar, foto jäne beine, audio jazbalar tek Aqmola oblysy aumaǧynda ǧana emes, jalpy respublika au­maǧyndaǧy telekommunika­siia qūraldarynyŋ damu tarihyn körsetedı. Ortalyq qyzmetkerlerı barlyq qa­la­lardy aralap jürıp, mūnda qūndy zattardy jinap äkeledı eken. Mūrajaiǧa qoiylǧan tört ülken monitordyŋ bı­rınşısınde telefonnnyŋ al­ǧaşqy ülgılerı turaly derekter aişyqtalsa, ekınşısınde telefon tarihy men ony qūrastyrǧan önertapqyştar turaly derekter körsetıledı. Al, üşınşısınde är däuırde bızge kelgen qūrmettı qonaqtar men tūtynuşylarymyz turaly derekter berılgen. Soŋǧy monitor telekommunikasiia qyzmetkerıne, iaǧni osy salada qyzmet etken käsıbi mamandarǧa, ardagerlerge arnalǧan.

Mūrajai şaǧyn bol­ǧa­nymen, qūndy dünielerı ja­­ǧynan Reseidıŋ Sankt-Peterburg sekıldı ırı qala­syndaǧy jädıgerlerden kem emes körınedı. Mūnda adam­dar öte köp keledı eken. Qūrmettı qonaqtar tılek kıtabyna ızgı nietterın jazyp, öz pıkırlerın qaldyryp jatady. Osylaişa, atalmyş jüiennıŋ jetıstıkterıne bız de kuä boldyq.

Tılek kıtabyna tüser kelesı qoltaŋbanyŋ iesı bälkım, sız bolarsyz, qūrmettı oqyrman. «Jaqsyny körmek üşın» degen. Endeşe, asyǧyŋyz…

Gülbarşyn ÖKEŞQYZY