Keşe «Marriott» qonaq üiınde Astana men Tatarstan ıskerlık orta ökılderınıŋ biznes-forumy öttı. Şaraǧa QR Premer-ministrınıŋ bırınşı orynbasary Baqytjan Saǧyntaev, Astana qalasynyŋ äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov, Tatarstan Respublikasynyŋ vise-premerı – Önerkäsıp jäne sauda ministrı Ravil Zaripov qatysty.
– Būl jiyn osy künderı elordada ötıp jatqan Tatarstan Respublikasynyŋ künderı aiasynda ǧana emes, jalpy ekı eldıŋ özara ekonomikalyq qatynasyn jaŋa deŋgeige köteru maqsatynda ötkızılıp otyr. Sondyqtan da, osy basqosudyŋ maŋyzy elımız üşın asa joǧary. Qazaqstan men Tatarstan tarihi tamyry tereŋ bauyrlas elder. Ejelden jalǧasyp kele jatqan mädeni-ruhani bailanysymyzdy qazırgı künderı tūraqty da, bolaşaǧy zor sauda-ekonomikalyq qatynastar odan ärı nyǧaita tüsude. Bügıngı taŋda ekı el arasyndaǧy sauda ainalymy şamamen 1 mlrd AQŞ dollaryn qūrap otyr. Būl – öte jaqsy körsetkış. Osymen toqtamai, jetkılıktı qorymyz bolǧandyqtan, ekonomikalyq äleuettı arttyruǧa älı de mümkındıkterımız mol dep esepteimın, – dedı İmanǧali Tasmaǧambetov özınıŋ kırıspe sözınde.
Odan keiın qala äkımı qonaqtardy elordanyŋ äleumettık-ekonomikalyq körsetkışterımen tanystyrdy. 16 jyl ışınde Astana qarqyndy türde damyǧanyn atap ötken ol keibır jetekşı salalarǧa erekşe toqtaldy. Sonyŋ ışınde osy künderge deiın tūrǧyn üidıŋ 12,5 mln şarşy metrı paidalanuǧa berılıp, 18 myŋ otbasy nemese 60 myŋ adam baspanaǧa ie bolǧanyn, jyl saiyn 1 millionnan astam şarşy metrdı tapsyru ürdıske ainalǧanyn aityp öttı. Astana auyr önerkäsıptıŋ emes, şaǧyn jäne orta biznestıŋ dinamikalyq damuyna baǧyt alǧan qala ekenının astyn syzyp körsettı. Bas qalamyz özın-özı asyraityn deŋgeige jetkenın, kelesı jyldan bastap respublikalyq biudjettıŋ donoryna ainalatynyn eske saldy.
Elımızdıŋ ekonomikasyna investisiia tartu – bügıngı künnıŋ özektı mäselelerınıŋ bırı bolyp otyr. Elordada mūnyŋ alǧyşarttary jasalǧan.
– «Astana – jaŋa qala» arnaiy ekonomikalyq aimaǧy memleketımızge de, investorlarǧa da ūtylmaityn jaǧdai tudyryp otyr. İnvestorlarǧa İndustrialdy park aumaǧynda eŋ tartymdy şarttar negızınde jer telımderın, injenerlık infraqūrylymdardy paidalanuǧa beruge bız daiynbyz, – degen İmanǧali Nūrǧaliūly sol aumaqta jūmys ıstep jatqan 20 käsıporyn jaily habar berdı. «EKSPO-2017» halyqaralyq körmesınıŋ ötuıne bailanysty äzırlenıp jatqan jobalarmen tanystyrdy.
Qazaqstanǧa keletın investorlarǧa belgılı bır jeŋıldıkter jasalǧan. Ol jönınde Baqytjan Saǧyntaev äŋgımeledı. «İnvestorlar korporativtı kırıs salyǧy jäne jer salyǧynan 10 jylǧa, mülık salyǧynan 8 jylǧa bosatylǧan. Nysan paidalanuǧa berılgennen keiın memleket investorlardyŋ kapitaldyq şyǧandarynyŋ 30 paiyzyn öteidı» dedı Premer-ministrdıŋ bırınşı orynbasary. Ükımet tarapynan käsıpkerlık qyzmettı reformalau ısı qolǧa alynǧanyn atap ötken ol būl jaǧdai käsıpkerlerge biznesterın döŋgeletuge qolaily jaǧdai tudyratynyn jetkızdı. Sonyŋ ışınde 2015 jyldyŋ 1 qaŋtarynda kedendık baqylau räsımı jeŋıldetılgende qajettı qūjattar azaitylatynyn, sol sebepten tauarlardyŋ şekaradan ötuı jyldamdatylatynyn aityp öttı.
Tatarstannan Astanaǧa kelgen delegasiiada 700 adam bar. Olardyŋ 65-ı öndırıs oşaqtarynyŋ basşylary. Osyny aitqan Ravil Zaripov Tatarstannyŋ ekonomikalyq äleuetımen tanystyrdy. Onyŋ sözınen elde mūnai-himiialyq, maşina qūrastyru öndırısterı men qorǧanys keşenı jaqsy damyǧany aiqyndaldy. Mäselen, «Tatmūnai» kompaniiasy jylyna 32 mln tonna mūnai öndıretın ırı käsıporyn sanalady. Odan bölek osy saladaǧy «Nijnekamskneftehim» aşyq aksionerlık qoǧamy bar. Tatarstanda şyǧatyn «Kamaz» jük kölıkterı būrynnan äigılı. Onymen qoimai, būl elde «Ford Sollers» bırlesken käsıporyny «Ford» jeŋıl kölıkterın şyǧarady eken. Ekı jyl ışınde būl käsıporyn 40 myŋ kölık jasap şyǧarypty.
Osylardan bölek ūşaq pen tıkūşaq qūrastyratyn zauyttar jūmys ısteidı. Tatarstanda qūrastyrylatyn «Mi-17» men «Mi-38» tıkūşaqtary Ravil Zaripovtyŋ aituynşa, Qazaqstanǧa taŋsyq emes. Bügınderı olar naryqqa «Ansat» atalatyn jaŋa tıkūşaqpen şyǧyp otyr. Äskeri maqsatta paidalanylatyn būl äue tehnikasynyŋ jyl soŋyna qarai azamattyq baǧyttaǧy türı satylymǧa şyqpaq. A.M.Gorkii atyndaǧy Zelenodolsk keme jasau zauyty suda jüzetın tehnikany şyǧarudy jolǧa qoiǧan.
Qazan qalasynda Almatydaǧydai metro qūrylysy da jürgızılude eken. «Bügıngı künge 16 şaqyrymdy qūraityn 10 stansiia jūmys ıstep tūr. Stansiialar sanyn 17-ge jetkızudı maqsat etıp otyrmyz» dedı Tatarstan vise-premerı būl jönınde.
İmanǧali Tasmaǧambetov onyŋ nazaryna metroǧa paidalanuǧa keletın Astanada «Tūlpar-Talgo» jolauşylar vagondaryn, elektrovozdardy şyǧaratyn zauyt baryn saldy.
2009 jyly Tatarstanda Şyǧys Evropadaǧy eŋ ırı IT-park ıske qosylǧan eken. Būl park halyqty aqparattyq qyzmetpen qamtamasyz etıp, öndırıs oşaqtaryna da aqparattyq qoldau körsetıp keledı.
«Bız qai salada bolsyn aşyqpyz. Äsırese, önerkäsıp salasynda jinaqtaǧan täjıribemızben bölısuge ärqaşanda daiynbyz» dep tüiındedı sözın Ravil Zaripov.
QR İnvestisiia jäne damu ministrınıŋ orynbasary Erlan Saǧadiev elımızdegı investisiialyq jūmys jaily habar berdı. Äsırese,«KAZNEX INVEST» eksport jäne investisiialar jönındegı ūlttyq agenttıgınıŋ qyzmetı jaily jan-jaqty äŋgımeledı. Odan keiın osy agenttık pen Tatarstan Respublikasynyŋ Önerkäsıp jäne sauda ministrlıgınıŋ arasynda yntymaqtastyq turaly ekı jaqty kelısımge qol qoiyldy.
Amanǧali QALJANOV
