«Beibıtşılık, kelısım jäne ruhaniiat mädenietı» halyqaralyq ǧylymi-täjıribelık konferensiiasy aiasynda Bükılälemdık ruhani mädeniet forumy prezidiumy müşelerı jurnalisterge arnap, brifing ötkızdı.
Baspasöz mäslihatyn aşqan Bükılälemdık ruhani mädeniet forumynyŋ teŋ töraǧasy, «Mädenietke beibıtşılık arqyly» halyqaralyq assosiasiiasynyŋ prezidentı Tölegen Mūhamedjanov aldymen halyqaralyq konferensiianyŋ män-maŋyzyna toqtaldy. Onyŋ aituynşa, beibıtşılık pen ızgılıkke ündeitın būl jiyn 22 jyl qatarynan ötkızılıp keledı. 1992 jyly Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ bastamasymen ruhani kelısımnıŋ Bükılälemdık alǧaşqy kongresı ötkızılıp, 18 qazan qaqtyǧystar men janjaldarǧa toqtau salu, qaiyrymdylyq aksiialaryn ötkızu künı bolyp jariialanǧan.
– Beibıtşılık pen kelısım adamzat üşın qandai maŋyzdy ekenı aitpasaq ta tüsınıktı. Bügıngı almaǧaiyp zamanda arazdasyp, onyŋ soŋy qantögıske ūlasyp jatqan talai eldı közımız körıp jür. Tynyştyǧy ketıp, berekesı būzylǧan elderdıŋ tūrǧyndary bır beibıt künge zar bolyp jür. Sondyqtan özara kelısım men tūraqtylyǧymyzdy nyǧaita tüsu üşın osyndai jiyndardyŋ rölı ülken. Mūnda halyqaralyq körnektı tūlǧalar qatysady. Bız solar arqyly Qazaqstan yntymaq pen bırlıkte ömır sürıp, ruhani-saiasi kelısımdı qoldaitynyn älem jūrtşylyǧyna aişyqtai alamyz. Bıle bılgenge būl – tūraqtylyqty nyǧaitudaǧy özındık orny bar qūndylyq, – deidı Tölegen Mūhamedjanov.
«Mūndai şaralardyŋ taǧy bır artyqşylyǧy – jūrtşylyqty qaiyrymdylyq jasauǧa, bır-bırıne meiırımdı boluǧa şaqyru» deidı ol.
Konferensiiaǧa arnaiy kelgen Bükılälemdık ruhani mädeni forumnyŋ teŋ töraǧasy, Etika institutynyŋ direktory, avstriialyq Vilgelm Augustat mädeniet arqyly ruhani kelısımge qol jetkızudıŋ jai-japsaryn aita kelıp, özı basşylyq jasaityn «Europa – mädeniet arqyly beibıtşılıkke» atty halyqaralyq assosiasiiasynyŋ tarihyna toqtaldy. Būl ūiymnyŋ negızı 1936 jyly qalanǧan eken. Būdan keiın İzrailden at arytqan märtebelı qonaq Ernest Khan söilep, elımızdegı saiasi jaǧdaiǧa oŋ baǧasyn berdı. Sondai-aq, ol mädeniet arqyly älemdegı jaǧdaidy tūraqtandyru mäselesınde özındık ülesın qosyp jürgen Tölegen Mūhamedjanovqa alǧysyn bıldırdı. «İzrail astanasy İerusalim de beibıtşılıktı qoldaidy. Qala atauynyŋ özı «beibıtşılık şahary» degen maǧynany bıldıredı. Men Tölegenge degen qūrmetımdı beibıtşılık qūsy arqyly bıldırgım keledı» degen Ernest Khan ärıptesıne kögerşın qūsy beinelengen şaǧyn statuetkany tartu ettı.
Brifing barysynda ruhani mädeni forumnyŋ qatysuşylary jurnalisterdıŋ saualyna jauap berdı.
Tüs aua ekı künge josparlanǧan Qazaqstan halqy assambleiasy men Bükılälemdık ruhani mädeniet forumy «Beibıtşılık, kelısım jäne ruhaniiat mädenietı» atty halyqaralyq ǧylymi-täjıribelık konferensiiamen jalǧasty.
«Besık zalynda» ūiymdastyrylǧan jiynda älemnıŋ är tarabynan kelgen müiızı qaraǧaidai qoǧam belsendılerı bas qosty. Argentina, Avstriia, Germaniia, Gruziia, Livan, İzrail, Ündıstan, İran, İspaniia, Qyrǧyzstan, Resei, AQŞ, Ukraina, Fransiia jäne Şveisariia memleketterınen kelıp, elorda törınde emen-jarqyn äŋgıme aitqandardyŋ basynda Bükılälemdık ruhani mädeni forumnyŋ teŋ töraǧasy, «Mädenietke beibıtşılık arqyly» halyqaralyq assosiasiiasynyŋ prezidentı Tölegen Mūhamedjanov boldy.
Ataǧy jer jarǧan ǧylym men mädeniet ökılderı, QR Parlamentınıŋ deputattary, Qazaqstan halqy assambleiasynyŋ müşelerı, Astanadaǧy şeteldık elşılık qyzmetkerlerı jäne dınbasylar qatysyp otyrǧan konferensiiada ol:
«Bızdıŋ şaqyrtuymyzdy qabyl alyp, alys-jaqyn memleketterden kelgen qonaqtarymyzǧa zor alǧysymyz ben qūrmetımızdı bıldıremız. Konferensiia üstınde köptegen jyldar boiy ruhani kelısım jolynda belsendılık tanytyp, bızdıŋ ūstanymymyzdy ünemı qoldap otyratyn Qazaqstan halqy assambleiasyna da erekşe yqylasymdy bıldırgım keledı» dei kele, şetten kelgen är qonaqqa jeke-jeke toqtalyp, olardyŋ bügınge deiın atqarǧan eŋbekterıne rizaşylyǧyn bıldırdı.
Osydan keiın Qazaqstan halqy assambleiasy hatşylyǧynyŋ meŋgeruşısı Eraly Toǧjanov söz alyp, qonaqtarǧa jyly lebızın bıldırdı. Sondai-aq, Resei Federasiiasy prezidentı janyndaǧy Jekebas qūqyn zertteu ortalyǧynyŋ atqaruşy direktory, reseilık jekebas qūqyǧy mektebınıŋ prorektory Iýrii Ageşin, Jahandyq qauıpsızdık institutynyŋ prezidentı Djonatan Granoff, Daǧystan Respublikasynyŋ basşysy Ramazan Abdulatipov, Bükılälemdık ruhani mädeni forumynyŋ teŋ töraǧasy, «Europa – Mädeniet arqyly beibıtşılıkke» halyqaralyq assosiasiiasynyŋ prezidentı, Etika institutynyŋ direktory Vilgelm Augustat sekıldı azamattar jiynǧa qatysuşylardy halyqaralyq auqymdaǧy şielenıstıŋ şeşımın tabuǧa şaqyryp, özderın tolǧandyryp jürgen mäselelerge saraptama jasady. Olardyŋ bärı 2015 jyl Qazaqstan halqy assambleiasyna arnalǧanyn quana qoştap, beibıt ömır men kelısımnıŋ jolynda elımızdıŋ älem aldyndaǧy abyroiy kün sanap artyp kele jatqanyn jarysa aitty. Sonymen qatar, olar halyqaralyq tūraqtylyqty saqtau jolynda ǧylym men mädeniet, sport pen dın qyzmetkerlerınıŋ atqaratyn är jūmysy ülken maŋyzǧa ie ekenın öz äŋgımelerıne arqau ettı.
Otyrysqa qatysqandar kelesı künı de bas qosatyn bolyp tarqasty. Iаǧni, olar bügın Ekınşı bükılälemdık ruhani mädeniet forumyna daiyndyq jönındegı halyqaralyq ūiymdastyru komitetınıŋ mäjılısınde bas qosuda. Sondai-aq, Ruhani kelısım künı aiasynda «Merekelık syi-syiapat» atty şara ūiymdastyrylyp, 500 soǧys jäne eŋbek ardagerıne tartu-taralǧylar ūsynylu josparlanyp otyr jäne bügıngı künnıŋ baǧdarlamasynda qaiyrymdylyq tüskı as pen «Astana Opera» opera jäne balet teatrynda körsetıletın konsert bar.
BEDELSÖZ
Vilgelm Augustat,
Bükılälemdık ruhani mädeni forumynyŋ teŋ töraǧasy, «Europa – Mädeniet arqyly beibıtşılıkke» halyqaralyq assosiasiiasynyŋ prezidentı:
– Ūiymdy qūru arqyly sol kezdegı qiyndyqtarǧa qaramastan, bıraz memlekettıŋ özara ymyraǧa keluıne yqpal ettık. Qazır ǧalamşar älem-tapyryq. Jer jüzı alasapyranǧa ainalǧan saiyn är azamat beibıt künnıŋ qadırı qanşalyqty ekenın tüsındı. Bız talai elderdıŋ biık mınberlerınde beibıtşılık turaly söz qozǧaǧanda, aldymen Qazaqstandaǧy tūraqtylyq pen yntymaqtyqty özgelerge ülgı etemız. Jer şarynyŋ är tūrǧyny bırıgıp, tek beibıtşılık üşın küresu kerek. Beibıtşılıktıŋ sinonimı – jarqyn bolaşaq. Endeşe, bärımız ūrpaǧymyzǧa kemel keleşek syilau üşın, olar beibıt jaǧdaida ömır süruı üşın bırıge bıluımız kerek.
Qymbat NŪRǦALİ,
Nūrislam QŪSPANǦALİ
