El mūrasy – ūrpaqqa amanat
Qazırgı taŋda tehnokratiialyq oilau jüiesı qalyptasyp, joǧary därejedegı qarqynmen damuda. Osy tūsta memlekettıŋ jäne qoǧamnyŋ sanaly ökılderı ötken tarihi kezeŋderdegı derekterdı bolaşaq ūrpaqqa jetkızu maqsatynda saqtap qaldyru jauapkerşılıgıne erekşe män berıp, bırşama ıs-şaralar jasauda.
Qoǧamdyq qatynastardyŋ damuy aqparattyq resurstarǧa degen sūranystardy arttyryp otyr. Aqparattyq resurstardyŋ qoǧam ömırındegı şynaiy mänı, zor aqparaty bar qūjattardyŋ ülken jiyntyǧyn saqtaityn mūraǧat mekemelerı ekenı ras.
Mūraǧat – halyqtyŋ tarihi eskertkışterınıŋ ortalyǧy jäne ūltymyzdyŋ tarihi-mädeni mūrasyn saqtaudaǧy jüzege asyratyn, qoǧamnyŋ äleumettık-qūqyqtyq, saiasi, ǧylymi jäne ruhani qajettılıgın qanaǧattandyratyn memlekettık negızgı atributtarynyŋ bırı bolyp tabylady. Būdan būrynda mūraǧat ısınıŋ örkendeuı erteden eldıŋ örkeniet deŋgeiın, öz tarihyna degen közqarasyn körsetetın ölşem bolǧan. Mūraǧat ısı – ǧylym, mädeniet jäne basqaru apparatynyŋ ajyramas bölıgı bolyp tabylady. Mūraǧatta är kezeŋdegı tarihi oqiǧalar, qoǧamnyŋ saiasi-äleumettık, ekonomikalyq baǧyttary jönınde qūndy qūjattar saqtalady.
Ädette, örkenietke ūmtylǧan memleket halyqtyŋ estelık qūjattaryn saqtauǧa ärqaşanda mındettı. Astana qalasynyŋ notariustaryna jäne qoǧam men azamattardyŋ müddesı üşın osyndai jüienıŋ qajettıgı kün saiyn sezıle tüstı.
Būl oraida Qazaqstan Respublikasynyŋ «Notariat turaly» Zaŋynyŋ 15 jyldyq merekesıne bailanysty 2012 jyldyŋ şılde aiynyŋ 12-şı jūldyzynda Astana qalasyndaǧy Esıldıŋ sol jaǧalauynda Jeke notariattyq mūraǧat saltanatty türde aşylyp, öz qyzmetın atqaruda.
Notariattyq mūraǧat ornalasqan orynjai – äzırge Qazaqstannyŋ barlyq oblystarynyŋ arasynda memlekettık standarttar men talaptarǧa sai joǧary tehnologiialyq mūraǧattyq qūndylyqtarmen jabdyqtalǧan bırden-bır mekeme. Mūnda elımızdıŋ notarialdy qūndy qūjattaryn saqtau üşın soŋǧy ülgıdegı qozǧalmaly söreler, tehnikalyq qūral-jabdyqtar, ört dabyly, ört söndıru jabdyqtarymen tolyqtai jabdyqtalǧan.
Osy jyly Astana qalasy Notariattyq palatasynyŋ müşelıgınen şyqqan jäne qaitys bolǧan notariustardyŋ 2524 mūraǧattyq qūjattary qabyldandy.
Sonymen qatar, sarǧaiǧan notarialdy aqtaŋdaqtarǧa jaŋa ǧūmyr syilaǧan Notariattyq mūraǧattyŋ qoryna 2013 jyldyŋ 29 säuırınen bastap Astana qalasy notariustarynyŋ 1998-2002 jyldar aralyǧynda jasalǧan notarialdy mūraǧattyq qūjattary tapsyryluda.
Qazırgı taŋda, Notariattyq mūraǧattyŋ qyzmetkerlerı notarialdy mūraǧattyq qūjattarǧa ǧylymi-tehnikalyq öŋdeu, qūjattardy qaita qalpyna keltıru, mūraǧattyq qūjattarǧa ışkı tızımdeme jasau, tūraqty, 75 jyl jäne ūzaq merzımdı (25 jyl saqtalatyn qūjattar) saqtalatyn qūjattardyŋ tızımdemesın jasau, uaqytşa saqtaudaǧy qūjattardyŋ Saqtauǧa jatpaityn qūjattardy joiuǧa bölu turaly aktılerın jasau, qor beru jūmystaryn jürgızude. Sondai-aq, atalǧan jūmystar aiaqtalǧan sätte notarialdy mūraǧattyq qūjattardy qoraptarǧa salyp, arnaiy qozǧalmaly sörelerge ornalastyru jūmystaryn ıske asyruda.
Aldaǧy uaqytta mūraǧatymyz öz jūmysyn odan ärı damytudy josparlap, ülken jetıstıkterge jetudı közdep otyr. Mūraǧattyŋ qyzmetkerlerı belgılengen tärtıpter boiynşa notarialdy mūraǧattyq qūjattardy közdıŋ qaraşyǧyndai saqtap, bolaşaqta qoǧam men azamattardyŋ müddelerı üşın paidalanudy qamtamasyz etu maqsatynda qyzmet atqarady. Sondai-aq, mūraǧat qoryna kelıp tüsken qūjattardy jinaqtap, olardyŋ fizikalyq jäne biologiialyq jaǧdaiyn tekseredı. Eger qūjattar eskırıp nemese biologiialyq jai-küige ūşyrap bülıngen jaǧdaida qūjattardy qaita qalpyna keltıru jūmystaryn ıske asyrady.
Qazaqstan Respublikasynyŋ «Notariat turaly» Zaŋyna jäne Qazaqstan Respublikasynyŋ «Ūlttyq mūraǧat qory jäne mūraǧattar turaly» Zaŋyna säikes Astana qalasynyŋ Notariattyq palatasy «Jeke notariattyq mūraǧat» filialynyŋ jūmys ısteu prosesınıŋ baǧyttary tömendegıdei mındetterdı atqarady:
1) Astana qalasynyŋ jekeşe notariustarynyŋ notarialdy qūjattaryn saqtauǧa qabyldau;
2) Qūjattardyŋ saqtaluyn qamtamasyz etu, olardy memleket, qoǧam jäne azamattar müddesıne sai qoldanu;
3) Qūjattardyŋ esebın jürgızu, ūiymdar men azamattardy aqparattyq qamtamasyz etu, mūraǧattanu men qūjattanu salasy boiynşa Jekeşe notariustarǧa ädıstemelık jūmystar jürgızu, tolyqtyru közı bolyp tabylatyn Jekeşe notariustar üşın arnaiy ädıstemelık qūraldar äzırleu mındetterın jüzege asyru.
Sonymen qatar, mūraǧat qyzmetkerlerınıŋ jūmys ısteuıne jäne qūndy qūjattardy aldaǧy jüzjyldyqqa saqtap jetkızuge barlyq jaǧdailar jasalǧan. Mūraǧat qyzmetınıŋ mındetı – jinau, jüieleu, saqtau, mūraǧattyq qūjattarmen tanysamyn, mūraǧattyq anyqtama alamyn degen jannyŋ nazaryna ūsynu.
Qoryta aitqanda, elımız üşın, ūltymyzdyŋ ūrpaǧy üşın, bolaşaǧymyzdyŋ tarihy üşın aianbai eŋbek etıp, tom-tom bolyp jinalyp jatqan qūjattardy keleşek ūrpaqqa amanat retınde jetkızu bızdıŋ mındetımız ekenın aitqym keledı.
M.E. Qūsaiynov,
Astana qalasy Ädılet departamentınıŋ
qūqyqtyq tüsındıru jäne halyqqa
zaŋgerlık kömek körsetu
bölımınıŋ basşysy