Şetelde bılım beru men oqytu salasynda jūmys ısteitın britandyq «Quacquarelli Symonds» kompaniiasy jyl saiyn ärtürlı körsetkışter boiynşa älemdık maŋdaialdy universitetterdıŋ reitingın anyqtaidy. Olardyŋ qorytyndylaryna säikes bügınde Massachusettegı AQŞ Tehnologiia instituty barlyq joǧary oqu oryndarynyŋ aldynda tūr. Universitetterdıŋ jūmys önımdılıgın baǧamdaityn Lombardi baǧdarlamasy 2000 jyldan berı üzdık bes ūlttyq universitettıŋ jetıstıkterın tūraqty körsetıp keledı.
Massachuset AQŞ Tehnologiia instituty 5 mektep, 1 kolledj, 34 akademiialyq sala, bölımşe, baǧdarlama jäne zerthanadan qūralǧan. Eŋ bastysy, joǧary oqu orny barlyq studentın jataqhanamen qamtamasyz etken.
Aita ketu kerek, Ellen Svallou Richards jūmysqa alynǧaly berı MTİ 1870 jyldan bastap qyzdar men jıgıtterdı bırge oqytatyn alǧaşqy oqu oryndarynyŋ bırı bolyp sanalady. Richards būl oqu ornyndaǧy qorşaǧan ortany qorǧau mäselelerıne mamandanǧan alǧaşqy äiel-oqytuşy boldy.
Bügınde mūndaǧy studentterdıŋ 40%-y men aspiranttardyŋ 30%-y – qyz-kelınşekter. Al, 2004 jyldyŋ tamyzynda on altynşy prezident boluǧa kandidaturasy bekıtılgen molekuliarlyq neirobiolog Siuzan Hokfild osy oqu ornynyŋ alǧaşqy äiel-prezidentı atandy.
Oqu orny bügınde «Google», «IBM», «Microsoft», «Oracle», «Apple» jäne «Intel», «Boeing» korporasiialarynda qyzmet etıp, älemdık deŋgeidegı Garvard jäne Stenford universitetterınde därıs beretın özınıŋ tülekterın maqtanyş tūtady.
MTİ robot tehnikasy men jasandy aqyl-oi, injenerlık baǧdarlamalar men aqparattyq tehnologiialar, ekonomika, himiia jäne matematika ǧylymdary boiynşa, bılıktı mamandardy daiarlap şyǧarady.
Älemdık deŋgeide keŋınen tanylǧan osyndai bılım ordasynda därıs alu baqyty otandasymyz – Qairat Äşımge de būiyrdy. Qairat 2013 jyly 47-şı Halyqaralyq Mendeleev olimpiadasynda biıkten körınıp, altyn medaldy ielengen edı. Bügınde ol – ekınşı kurstyŋ studentı. Otandasymyz Massachuset tehnologiia institutynyŋ tehnologiialar men ǧylymi pänder boiynşa dünie jüzındegı taŋdauly oqu orny ekendıgın aitady. Sondyqtan da ol öz bolaşaǧyn osy institutpen bailanystyryp, bılım aludy közdegen eken.
– MTİ innovasiialardyŋ, ǧylym älemındegı teŋdessız jaŋalyqtar men türlı tūşymdy zertteulerdıŋ ordasyna ainaldy, – dep äŋgımeleidı Qairat. Ekınşı semestrde elektr tehnikasy men kompiuterlık tehnologiialar kursyn taŋdaǧanym ömırımdegı este qalarlyq jarqyn sätterdıŋ bırı bolyp sanalady. Būl kurs bız üşın öte qyzyqty boldy. Zerthanada jetı saǧat boiy jūmys jasadyq. Aptasyna tek bır ǧana leksiia ötkızıletın. Zerthanalyq jūmystar kezınde kez kelgen student robottardy öz betterınşe qūrastyru mümkındıgıne ie boldy. Būl robottyŋ «miyn» iaǧni, basqaru kodyn özderı jazdy. Osylaişa, studentterdıŋ qolynan şyqqan qūltemır şeşımdı özı qabyldap, özınıŋ äreketıne baqylau jasai alatyn qabıletke ie boldy. Mysaly, ol qabyrǧany jaǧalai jürıp, kedergıge tırelgen kezde toqtai alatyn. Bız oǧan qūlşyna kırıstık. Ūjymdyq köŋıl-küi auany esken būl jerde ortaq maqsat jolynda ter töktık. Bır-bırımızge kömektestık, kod jazdyq, türlı kestelerdı qūrastyrdyq. Būl jerden alǧan äserımız ūşan-teŋız. Älbette, leksiialardyŋ ış pystyratynyn da aitpai ketuge bolmas. Bıraq, öz betıŋmen jūmys jasauǧa mümkındık beretın zerthanada özımızge qajettı bılım qory men täjıribe jinadyq, – deidı ol.
Qairat söz arasynda özınıŋ josparlarymen de bölıstı. Ol MTİ-degı oquyn aiaqtaǧasyn Maikrosoft nemese «Google» sekıldı tehnologiialyq kompaniiada eŋbek etıp, az-maz täjıribe jinaqtaǧan soŋ Qazaqstanǧa oralyp, osyndai kompaniia qūrmaq.
Osy universitettıŋ tūlǧa bolyp qalyptasuyna sıŋırer eŋbegı zor ekenın aityp otyr.
– Men şetelde, onyŋ üstıne tarihy tereŋ, bedelı biık osyndai ülken universitette bılım alu ekınıŋ bırıne būiyra bermeitın baqyt ekenın atap ötkım keledı. Al, bolaşaqta Qazaqstan üşın, adamzat balasy üşın paidaly ıspen ainalysqym keledı, – dep asqaq armanyn bıldırgen.
Qazır Qairat Äşım talaptyŋ tūlparyn mınıp, bolaşaqta özınıŋ Otany – Qazaqstan üşın ter tögetın sanaly azamat bolyp qalyptasaryna senımımız mol.
Mahabbat Tarazi-Sadyqova,
Nazarbaev Universitetınıŋ studentı
