Jaŋalyqtar

Mülıktı zaŋdastyru mümkındıkterı

Fotolia_59994080_Subscription_XXL

«Qazaqstan Respublikasynyŋ azamattaryna, oralmandarǧa jäne Qazaqstan Respublikasynda tūruǧa yqtiiarhaty bar adamdarǧa olardyŋ mülıktı jariia etuıne bailanysty raqymşylyq jasau turaly» zaŋ küşıne engelı bır aidan asa uaqyt ötse de jūrtşylyqtyŋ bılgısı keletın mäselelerı älı de tolastar emes. Osyǧan bailanysty bız eŋ köp kezdesetın saualdardy ırıktep, mülıktı zaŋdastyru boiynşa audandyq komissiialarǧa joldaǧan edık.

– Menıŋ aty-jönım – Gül­bar­şyn Mūqanova. Qazırgı künı bız otbasymyzben tūrǧyn üi salyp jatyrmyz. Üi salynyp jatqan jerdıŋ jekemenşık iesı – özımmın.  Qūrylysty şamamen 2015 jyl­dyŋ aqpan-nauryz aiynda aiaqtaudy josparlap otyrmyz. Üidıŋ qūrylysy aiaqtalysymen zaŋdastyru boiynşa ötınış bersem bola ma?

– Zaŋnyŋ 2-şı babyndaǧy 1-tarmaqşasynda «Osy zaŋnyŋ küşı  2014 jylǧy 1 qyrküiekke deiin özderıne tiesılı bolǧan jäne özderı alǧan mülikti jariia etetin jäne jariia etken jariia etu subektılerıne qoldanylady» dep atap körsetılgen. Osyǧan säikes, eger sızdıŋ salyp jatqan üiıŋız mülıktı zaŋdastyru boiynşa zaŋynyŋ uaqyty bıtken kezde tapsyrylsa, onda ol jariia etuge jatpaidy.

– Köpqabatty «Everest» tūrǧyn üi keşenınde tūramyn. Ekı bölmelı päterımdegı asüidı keŋeitıp, qaita jobalau jūmystaryn jasaǧan edım. Jūmysty jasaǧan kezde eşkımnen rūqsat almai, özdıgımnen jasadym. Endı  Mülıktı zaŋdastyru zaŋyn paida­lanyp, tehnikalyq pasportty retke keltırıp, qaita jobalaudy zaŋdastyra alamyn ba?

– Zaŋnyŋ 3-baby 1-tarmaǧyna säikes, aqşa, qūndy qaǧazdar, zaŋdy tūlǧadaǧy jarǧy kapitalyndaǧy üles, basqa tūlǧaǧa räsımdelgen jyljymaityn mülık, QR territoriiasynda ornalasqan ǧimarattar (qūrylymdar men ǧimarattar) jäne QR tys ornalasqan jyljymaityn mülık jariia etıledı. Al, päterdı qaita josparlau būl tızımge enbeitındıkten, jariia etuge jatpaidy.

– Menıŋ atym – Rauşan Qoşanova. Tuysymmen bırge jer alyp, onda üi salyp alǧan edık. Endı osy üidı öz atyma jekeşelendırıp alu üşın sotqa aryz bergen edım. Mülıktı zaŋdastyru zaŋyn paidalanyp, üidı jekeşelendırıp alsam bola ma?

– Qoldanystaǧy raqymşylyq turaly zaŋda sot tärtibimen menşık qūqyqtar daulanyp jatqan tūrǧyn üiler jariia etuge jatpaityny anyq jazylǧan. Osy sebeptı sız atalǧan üidı mülıktı zaŋdastyru zaŋy boiynşa jariia ete almaisyz.

– Men bır dosymnan maşina satyp alǧan edım. Bıraq jai ǧana aidauǧa bolatyn qolhatpen aldym. Qazır ol dosym Almatyda. Endı osy maşinany öz atyma jekeşelendırıp aluyma bola ma?

– Avtokölık – jyljymaityn mülık emes. Ol jariia etıletın mülıkterdıŋ tızımıne kırmeidı. Sondyqtan Jol polisiiasy basqarmasyna barǧanyŋyz jön.

– Menıŋ bılgım keletını, eger au­dandyq mülıktı jariia etu jönındegı komissiia men ötınım bergen mülıktı zaŋdastyrudan bas tartsa, qaida baryp aryzdana alamyn?

– Zaŋnyŋ 17-babyna säikes, eger mülıktı jariia etu kezındegı şeşımge kelıspeseŋız, onda Qazaqstan Respub­likasynyŋ zaŋdarynda közdelgen tär­tıppen sotqa şaǧym jasai alasyz.

– Sıŋlımız ekeuımız 2000-şy jyldardyŋ basynda saiajailyq jer satyp alǧan edık. Qazır onda saiajai emes, üi salyp aldyq. Endı osy üidı zaŋdastyra alamyn ba?

– Sızdıŋ jerıŋızdıŋ nysanaly maqsaty tūrǧyn üi qūrylysyn tūrǧyzuǧa arnalmaǧan. Būl – bau-baqşa ösıruge baǧyttalǧan. Sondyqtan saiajaiǧa arnalǧan jerge üi tūrǧyzu zaŋǧa säikes kelmeidı jäne mülıktı jariia etu turaly zaŋ şeŋberıne de syimaidy.

– Bızdıŋ jekemenşık jerımız bar. Onda üi saldyq. Byltyr garaj ben qoima salyp alǧan edık. Bıraq älı zaŋdastyrǧan joqpyz. Būny mülıktı zaŋdastyru zaŋy arqyly şeşuge bola ma? Eger komissiiaǧa tapsyrsaq, qanşa uaqytta nätijesı bolady?

– Sızdıŋ salǧan garajyŋyz özıŋızdıŋ jekemenşık jerıŋızde ornalassa, onda özıŋız qaraityn audannyŋ mülıktı jariia etu jönındegı komissiiasyna kelıp, ötınış beruıŋızge bolady. Komissiia ötınıştı otyz kün ışınde qarastyryp, bırjaqty jauap beretın bolady.

– Esımım – Serık. Menıŋ qoimam bar. Onyŋ qūrylys talaptaryna säikestıgı turaly sot qorytyndysy da qolymda. Endı osy qoimany zaŋdastyru üşın qosymşa tehnikalyq saraptama qajet pe?

– Atalǧan zaŋnyŋ 11-babyndaǧy 1-şı tarmaqtyŋ 1-tarmaqşasyna säikes sız ǧimarattar men qūrylystardy obektınıŋ qūrylys normalary men qaǧidalaryna säikestıgıne tehnikalyq tekserudı jüzege asyratyn attestattalǧan sa­rapşynyŋ qorytyndysyn äkeluge tiıssız.

– Sızderge Erbol Musaipov degen azamat saual joldap otyr. Menıŋ «Oŋtüstık-Şyǧys» tūrǧyn alabynda avtokölıkterge tehnikalyq qyzmet körsetetın stansam bar.  Sony zaŋdastyryp almaqşy edım. Bıleiın degenım, jyljymaityn mülıktı zaŋdastyru üşın alym qalai jasalady? Mülıktı baǧalau qajet pe? 

– Zaŋ boiynşa, mülıktı jariia etkenı üşın alym Qazaqstan Res­publikasy aumaǧynyŋ şeginen tys jerlerde tūrǧan jyljymaityn mülikti nemese emitentterı şet memlekette tırkelgen baǧaly qaǧazdardy nemese şet memlekette tırkelgen zaŋdy tūlǧalardaǧy qatysu ülesterın jariia etken kezde öndırılıp alynady. Osyǧan säikes, sızdıŋ jaǧdaiyŋyzda jariia etkenı üşın alym alynbaidy.

– Memleketten arendaǧa alynǧan 10 sotyq jerım bar edı. Älı üi salǧan joqpyn. Bıraq uaqytşa qorjyn tam (vremianka) soqqam. Jyljymaityn mülıktı zaŋdastyru zaŋyna säikes, osy jerımdı öz atyma tüsırıp, jekeşelendırıp aluyma bola ma?

– Zaŋ boiynşa,  üi salynǧan jer uchaskesı sızge jekemenşık mülık retınde resımdelgen boluy kerek. Al eger ol jer basqa bıreudıkı nemese oǧan memleket ielık etken bolsa, onda sol jerdegı üi jariia etuge jatpaidy.

– Menıŋ atam – soǧys ardagerı. Kezınde oǧan üi bergen bolatyn. Keiın üidı atamyzǧa jekeşelendırıp berdık. Atam qaitys boldy. Bıraq mūragerlıkke eşkımdı bekıtken joq. Sol atamnyŋ üiın balasy retınde jekeşelendırıp, öz atyma qalai audaryp alsam bolady? Mülıktı zaŋdastyru zaŋy kömekke kele ala ma?

– Mūndai jaǧdaida atalǧan zaŋ kömekke kele almaidy. Sız notariuske mūragerlık qūqyǧy turaly kuälık beru turaly aryzben jügınıp, bekıtılgen tärtıppen qūjattardy räsımdeuıŋız qajet.

– Mülıktı jariia ettık delık. Būdan keiın mülık ielerı men qūqyq qorǧau oryndary arasynda kelıspeuşılıkter tuyndamai ma? Baryn jariia etken jandardyŋ üstınen qylmystyq ıs qozǧalmauyna kım kepıldık beredı?

– Zaŋdastyru tärtıbıne säikes kelmeitın qylmys türlerınıŋ tızımı zaŋda anyq körsetılgen. Atap aitqanda, jalǧan aqşa men baǧaly qaǧazdar jasau jäne ötkizu, jalǧan qūjattardy, mörtabandardy, mörlerdi, blankılerdı, memlekettik nagradalardy qoldan jasau, daiyndau nemese ötkizu; insaiderlık aqparatty zaŋsyz paidalanu jäne baǧaly qaǧazdar naryǧynda aila-şarǧy jasau nätijesinde alynǧan mülık jariia etuge jatpaidy.  Sondai-aq, qylmystyq ıs qozǧalmauyna kepıldık berıletın tarmaqtar da bar. Aitalyq, mülıktı jariia etu barysynda alynǧan mälımetterdıŋ qūpiialylyǧy saqtalady; ekınşıden, zaŋdastyrylǧan mülık pen mülık iesınıŋ üstınen mülıktı jariia etu barysynda anyqtalǧan mälımetterge süiene otyryp qylmystyq ıs jürgızuge jäne äkımşılık, tärtıptık jauapkerşılıkke tartuǧa tyiym salynǧan.

Daiyndaǧan: Qymbat TOQTAMŪRAT

Taǧyda

admin

«Astana aqşamy» gazetı

Ūqsas jaŋalyqtar

2 pıkırler

  1. Men 2013te ui tūrgyzdym.bırak 8sotyq jer jer iesınıŋ atynda gos aktımen bolǧan.Bölıp tölegenım üşın jer telımın iesınıŋ atynan öz atyma 2015 te audaryldy.kazır qolymda BTİ dyn qagazy.gos akt.topasemka.arhitekturnyi siomka.seismozakliuchenie bar.akımdıkke zaŋdastyruga tapsyrǧanym qaita keldı.legalizasiiaǧa ötpedı.endı zandastyruga baska mekemege jıberdı.ondaǧylar 380 000 tenge bolady dep aitty.osy kanşalykty zaŋdy.kai mekemege baruym kerek zaŋdastyru üşın.2012den berı eş jerde tırkeude joqpyn.öz üiıme tırkele almaimyn.

Pıkır üsteu

Back to top button