Oqyrmannan on sūraq

Nūrken ÖTEUILOV: AKTERGE JANKEŞTILIK KEREK

«Oqyrmannan – on sūraq»  aidarynyŋ  bügıngı keiıpkerı QR eŋbek sıŋırgen qairatkerı, Q.Quanyşbaev atyndaǧy  Memlekettık  akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatrynyŋ akterı, «Bäiterek» tobynyŋ änşısı  Nūrken ÖTEUILOV.

– Ūldaryŋyz Bekarys ta, Aqarys ta – özderıŋızge tartqan önerlı örender. Jaqynda «Mauglidıŋ» qazaqşasyn körıp, dubliajyna täntı boldym. Aqarys basty keiıpkerdı şynaiy dybystap, Mauglidı qazaqtar tüsırgendei äser qaldyrdy. Balalaryŋyzdy sahnaǧa özıŋız jetelep jürsız be?
Jūldyz, mūǧalım

– Janynda jürgen anyq dünienı baiqamai jatatyn kezder bolady. «Syrt köz – synşy» deidı, tanystarymyz ūldarymyzdy talantty dep jatatyn. Bekarys pen Aqarystyŋ boiyndaǧy önerge: dauystyŋ ädemılıgıne, qūimaqūlaq – «absoliutnyi muzykalnyi sluh» ekenıne «Önerlı otbasy» teleşouyna qatysqanymyzda közımız äbden jettı. «Äke bylai ıstesek qaitedı?» dep ssenariige atsalysyp, ideia qosyp jügırıp jürdı. «Kelıŋder, sahnaǧa şyǧyŋdar» degenım joq. Bärı – özderınıŋ qalauy. Eşqaisynyŋ betınen qaqpai ösıruge tyrysamyn. Qai mamandyq iesı bolsyn, elge adal qyzmet eter ülgılı ūrpaq tärbieleu ǧoi, bastysy. Ülken ūlym kinorejisser bolsa degen oiym bar. Al kenjemnıŋ armany keremet. «Auany lastamaityn kölık şyǧaram, qazaq degen jazuy bar mäşine oilap tabam» deidı. Aqarys – öte elgezek. Soǧan qaraǧanda, ekonomika ma, tehnika ma, äiteuır, basqa salanyŋ mamany bolatyn sekıldı.

– Sahnada bolǧan qyzyqty oqiǧamen bölısseŋız…
Azamat Äjıbaev, polisiia qyzmetkerı

– «Qymbatty Pamella» degen spektaklde Syrym ekeumızdıŋ bır sahnamyz bar. Tiyn laqtyramyz. «Ber jaǧy tüsse sen barasyŋ, ar jaǧy tüsse men qalamyn» deimın. Demek, qalai audarylsa da, özımnıŋ paidama şeşıledı ǧoi. Syrym qolymdaǧy tiyndy alǧaly jatyr. Spektaklde ondai joq bolatyn. Halyq estımei qaldy ma dep sözımdı taǧy qaitaladym. Sen barasyŋ, men qalamyn. Syrym külıp jıberdı. Ol jerde külkı tūrmaq, basqa emosiia, yzalanu kerek. Oǧan qarap menı de külkı qysty. Körermen de du küldı. Toqtata almaimyz bır-bırımızdı. Sözımızdı aita almai yrjyŋ-yrjyŋ. İmprovizasiia ekenın körermen tüsınıp otyr. Bıraq ystyq yqylaspen qabyldady. Qoiylymnan keiın rejisser dosymyz Ashat Maemirov «spektakl ışındegı eŋ bır şynaiy şyqqan sahna sol boldy» degen baǧasyn berdı. Jalpy, teatrda künde bır qyzyq ötedı ǧoi basymyzdan.

– Obrazdy sahnaǧa şyǧaru üşın qalai daiyndalasyz?
Nūrǧazy Jūmabai
– Qandai da bır spektakl aldynda rejisser akterlerdı rölge böledı. Bır röldı sahnaǧa şyǧaru ülken ǧylymi zertteu jürgızumen teŋ ǧoi. Keiıpkerdıŋ mınez-qūlqyn tüsınu kerek. Tarihi keiıpker bolsa, mūraǧattan soǧan qatysty derekterdı aqtarasyŋ. Spektakldıŋ sahnalanuyna deiın ünemı ızdenıste jüresıŋ. Öz basym, qaida jürsem de obraz janymnan bır elı ketpei qoiady. Jolda kele jatqanda, üide otyrǧanda, tamaq ışkende, ūiyqtar aldynda, jatsam da, tūrsam da oiymnan şyqpaidy.

– Ūlym byltyr Qazaq ūlttyq öner universitetındegı «Teatr jäne kino akterı» mamandyǧyna oquǧa tüstı. «Akterge jūmys tabu qiyn şyǧar» dep jiı uaiymdaimyn.
Ǧainijamal Mūhametjanqyzy
– Jazuşy Oralhan Bökei akterdı künı-tünı ūiyqtamaityn käsıpke teŋegen eken. Şyndyǧynda, būl mamandyq ülken jankeştılıktı talap etedı. Jüzden oza şabu üşın adam jastaiynan öz-özın qamşylau kerek. Qazaq balalarynyŋ köbı önerlı. Bıraq, keibırınde jalqaulyq basym. «Älı studentpın ǧoi, oqu bıtırgende köremız, jūmysqa kıre salamyn» degen sözder qūrtady bärın. Sonyŋ kesırınen qatarlastarynan qalys qalyp, ökınetın jastar köp. Uaqyt – ötkınşı, lezde öte şyǧady. Bärı de balanyŋ talabyna bailanysty.

– Osyǧan deiın oinaǧan janyŋyzǧa eŋ jaqyn röl qaisy?
Aijan Qasymova, jurnalist
– Abai. Abaiǧa ülken daiyndyqpen keldım. «Tek qana saqal mūrt jabystyryp, syrtqy beinesın ūqsatu emes, Abaidy «tırıltu» kerek, halyqqa jaqyndatu kerek. Sol jaǧynan küş sal» dep rejisser talap qoidy. «Abai jolyn», Abaidyŋ öleŋderın, qara sözderın, abaitanuşylardyŋ eŋbekterın künı-tünı zerttep oqydym. Abai janaşyr dosyma, syrlasyma, ūstazyma ainalyp kettı. Onyŋ şyǧarmalary arqyly bılımım tolyqty, köp närsenı üirendım. Özıme baǧa beretın bolsam, Abai menı äjeptäuır ösırdı, ruhani jaǧynan azyqtandyrdy. Endıgı oilap jürgenım, Alaş ziialylary taqyrybyn tereŋnen qauzap, ūlt kösemı Älihan Bökeihannyŋ obrazyn sahnaǧa alyp şyqqym keledı.

– Özıŋızdıŋ ärıptesıŋız, bır tanysym «Bolaşaqta äielımnıŋ aktrisa boluyn qalamaimyn» deidı. Sızdıŋ jaryŋyz – aktrisa. Ekı bırdei akterdıŋ otbasy qūruynda ne kemşılık bar sonda?
Riza Maratqyzy

– Ol jıgıt aktrisa qyzdan qorlyq körgen şyǧar, qaidan bıleiın. Men äielım ekeumızdıŋ bır salada jürgenımızge quanamyn. Ömırde de, önerde de qol ūstasqannan ūtylǧan emespız. Eŋbekte bır nätijege jetuımızdı – ortaq közqarastyŋ, kerek jerde synap, qatemızdı tüzep, oi qosyp, önerdıŋ bır pūşpaǧyn bırıgıp ilegennıŋ jemısı dep bılemın.

– Äke retınde bala tärbiesınıŋ qai jaǧyna köbırek köŋıl bölesız?
Qaldygül Şaimerdenova
– «Üidegı äke-şeşelerıŋ – bız, al mektepte – ūstaz» dep üire­temın. Keide balalardyŋ köŋılı bolyŋqyramai, renjıp kelgende, «Ūstaz senderdı jaqsy bolsyn deidı, aitqandary jön» dep ūstazdyŋ şäkırt aldyndaǧy bedelın ünemı ösırıp otyramyn. Sondai-aq, ūldarymnyŋ söileu tılıne erekşe män beremın. Şeşen bolsyn dep, öleŋderdı jattatyp, nebır keremet kıtaptardy oqytamyn.

– Tünde ne oilaisyz?
Aqylbek Tyǧynbaev
– Jatar aldynda öt­kızgen künıme esep bere­mın. Bıreudı renjıtıp al­dym ba? Kezdeskendermen qalai amandastym? Myna ortada qandai äŋgıme jürdı? Osy kerek pe, joq pa? Neşe türlı oilar mazalaidy. Er­teŋın oilamaityn adam joq şyǧar. Kelesı kündı jos­parlap şyǧamyn. Jal­py, ärdaiym oimen ūiyqtaimyn.

– Teatrǧa kelgen saiyn dauysyŋyzǧa qyzyǧyp qaitamyz. Sybyrlap söileseŋız de, balkonǧa deiın anyq estıledı. Onyŋ syry nede?
Madiiar, student
– Student kezde sahna tılın jaqsy meŋgeru kerek. Halyq äuelı tıldı, sözdı estuge keledı. Tıldıŋ tazalyǧy bır bölek, ekpınnıŋ jön-josyǧyn jaqsy tüsınu maŋyzdy. Keiıpkerdıŋ janyn tolyq tüsınıp, är qimylyn, demın nysanaǧa tigızıp oinaityn bolsaŋyz, auyzdan şyqqan är dybys auada erkın taralyp, jan-jaqqa estıledı. Keiıpkerdıŋ yŋǧaiyna jyǧylu degen de bar. Jaǧymsyz keiıpker bolsa, sonyŋ qylyqtaryn ızdeisıŋ, tynysyna deiın tauyp ūqsatu kerek. Onyŋ bärı bır künde emes, ülken daiyndyqpen keledı ärı kündelıktı eŋbektı qajet etedı. Bız älı künge deiın qoiylym aldynda jaŋyltpaş aityp, tıldı jattyqtyramyz, kömekeidı aşyp, tamaqty qyzdyramyz, jaqty aşu üşın türlı jattyǧular jasaimyz.

– «Bäiterek» toby kö­rınbei jür, tarap kettı­ŋızder me?
Möldır, oquşy
– Üşeumız de – bır teatr­dyŋ akterımız. Tobymyz qūryl­ǧandaǧy ortaq arman – änşı­lıgımız ben akterlık oiynymyzdy bır arnaǧa ūştastyryp, halyqqa miuzikl ūsynu bolatyn. «Bäiterektıŋ» 10 jyldyq mereitoiynda klassikalyq tuyndyny zamanaui türde ūsynǧan «Qozy Körpeş-Baian sūlu» miuziklyn qoiyp, būl armanymyz da oryndaldy. Bügınde bırımız akter bolyp, bırı rejisserlyqtan körınıp, şäkırt tärbielep jür. «Bäiterektıŋ» sondai bır tynyş şaǧy. Bıraq, tarap ketkenımız joq. Ne degenmen «astanalyq» degen eŋ alǧaşqy triomyz ǧoi. Bızdı halyqqa tanytqan da osy – «Bäiterek» toby. Qazır än jazu üstındemız. Repertuardy jaŋartyp, halyqpen qaita qauyşuǧa niettımız.

Daiyndaǧan: Mädina JAQYP

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button