20 şılde künı «Astana Opera» teatrynyŋ Kameralyq zalynda sirek kezdesetın dauys iesı – kontratenor Batyrjan Smaqovtyŋ qatysuymen «Orfeidıŋ oraluy» atty konsert ötedı.
İtaliiada oqyp, jūmys ıstegenıne qaramastan, Batyrjan Smaqov jylyna bır ret mındettı türde Otanyna keledı. Qazaqstannan jyraqqa ol vokaldyq şeberlıktıŋ qyr-syryn tolyqtai meŋgeru üşın ǧana emes, özınıŋ dauysy köne operalardy şyrqauǧa äbden ikemdı bolǧan soŋ da attanǧan. Bılımın Ozimo qalasyndaǧy Opera önerı akademiiasynda jalǧastyryp, jeke än aitu klasy boiynşa Alla Simoni, Anna Vandi, Raina Kabaivanski, Lella Kuberli, Stefano Demikelli, Antonio Iývarra, Harriet Louson, Alessandro Benini, Kristian Massavilani-Muti, Djanni Tanguchchi, Uiliam Mateussi, Alberto Dzedd, Djemm Bertanoli syndy professorlardan därıs alǧan.
– Araǧa bıraz uaqyt salyp elge oraldym. Tuǧan jerımnıŋ kün saiyn damyp, körkeiıp kele jatqanyna şeksız quanamyn. Men özımdı Rossinidıŋ «Tankred» operasyndaǧy keiıpkermen salystyramyn. Būl konserttegı men oryndaityn ariiada bas keiıpker özınıŋ elıne oralyp, «O, menıŋ Otanym, menıŋ üiım!» dep än salady. Ol jaqta memleketımdı, tuǧan tılımdı, dostarymdy, ūstazdarymdy saǧynyp jüremın, – deidı Batyrjan Smaqov.
Konsert baǧdarlamasyna barokko däuırındegı ūly kompozitorlar – İogann Sebastian Bah, Georg Fridrih Gendel, Kristof Villibald Gliuk, Klaudio Monteverdi, Antonio Vivaldi, Djoakkino Rossini, Luidji Bokkerini sekıldı muzyka korifeilerınıŋ şyǧarmalarymen qatar, operadaǧy Orfei jaily aŋyzdyŋ ariialary engızıldı. Aita ketu kerek, 1660 jylǧy köne jazbalardyŋ negızınde düniege kelgen tuyndy Qazaqstanda alǧaş ret oryndalǧaly otyr.
– Serenadanyŋ tabylǧanyna köp bolǧan joq jäne onyŋ şifry İtaliiada oqyldy. Onyŋ avtory kım ekenın eşkım döp basyp aita almaidy, bıraq köbı Ferdinando Paerdıkı dep esepteidı. Būl kompozitor qazaqstandyqtar üşın müldem beitanys. Serenadanyŋ taqyryby mahabbatpen bailanysty. «Orfeidıŋ oraluy» degen taqyryp ta kezdeisoq taŋdalǧan joq. Än aitatyn jartylai qūdai, jartylai adam keipındegı obraz köne grek mifologiiasyna tän. «Orfei» eŋ alǧaşqy operalar qataryna jatatyndyǧyn da ūmytpaǧan dūrys. Men osy konsert arqyly muzykadaǧy ertegınıŋ mazmūnyn jetkızgım keledı, – deidı keiıpkerımız.
Kontratenor dauysynyŋ ielerı negızınen barokko däuırınıŋ äuenderın, Qazaqstanda jiı oryndalmaityn köne muzykalardy şyrqaidy. Būl sözımızdı rastaǧan Batyrjan atalmyş stilde jūmys ısteitın muzykanttardyŋ elordaǧa öte kerek ekenın jetkızdı.
– Biyl Pezaro qalasyndaǧy konservatoriiada magistraturany tämamdaimyn. Būdan basqa, men sol akademiiadaǧy köne muzykalar fakultetınde halyqaralyq deŋgeidegı tanymal pedagog Djemm Bertanoliden tälım alamyn. Qazır sondaǧy qalalyq Kommunada opera horynyŋ dirijerımın, – deidı ol.
Botagöz MARATQYZY
