Tanym

Ötken kün daŋqy – örenderge ösiet

Jas şybyq ülken daraq bolyp, kökke boi tüzep öskenge deiın qanşama uaqyt ketedı. Däl sol siiaqty Otanyn süietın namysty ūrpaqty jasynan tärbieleu kerek. Ömırdıŋ dülei dauyldaryna qarsy tūra alatyn biık mūratty azamat bolǧanǧa deiın otbasy, ortasynda şyŋdaluy qajet.

Menıŋşe, qūrǧaq aitys pen qyzyl sözden bas tartyp, naqty ıspen ainalysatyn kez keldı. Ejelgı zamannan bastap bügıngı künnıŋ batyrlaryn ūlyqtaityn, erlıgın marapattaityn oqulyqtar men kıtaptarymyzdy köptep basyp şyǧaruymyz kerek. Ūltymyzdyŋ
ja­sampazdyǧyn jüielı zerttelgen derek­közderı arqyly zerdeleuge mümkındık beru kerek. Jas ūrpaqtyŋ kökıregınde önegelı ömırdıŋ dänı osylaişa egıledı.

Eger tarihymyzǧa üŋılsek, otanyna eŋbek etıp, tarihta aty qalǧan ata-babalarymyz köp. Tomiris patşaiym, Kültegın, Sūltan Beibarys, Qasym, Esım, Jäŋgır, Täuke, Abylai, Kenesary handar, Bögenbai, Qabanbai, Nauryzbai, Malaisary, Oljabai, Bauyrjan, Rahymjan batyrlar, Töle, Äiteke, Qazybek biler, Abai, Şäkärım, Maǧjan, Sūltanmahmūt, Jambyl aqyndar, aldyŋǧy jäne keiıngı tolqyn ūlt ziialylary – Şoqan Uälihanov, Älihan Bökeihanov, Ahmet Bai­tūrsynov, Mırjaqyp Dulatov, Qoşke Kemeŋgerov, Smaǧūl Säduaqasov, Asylbek Seitov, Temırbolat Teljanov jäne taǧy basqalary. Bügıngı batyrlarymyz – Saǧadat Nūrmaǧanbetov, Talǧat Bigeldinov, Baqytjan Ertaev aramyzda jür. Solardyŋ ömırın nege ülgı tūtpasqa?!

Jastardyŋ boiynda ör mınez ben namys­qoilyq qasiet qalyptastyratyn şaralardy ūiym­dastyrudyŋ qajettıgı zor. Olardy folklorlyq, tarihi-etnografiialyq, arheo­logiialyq ekspedisiialarǧa keŋınen tartudy qolǧa alu kerek. Tarih pen mädenietımızdı bıletın jas öz otanyn qūrmetteidı, onyŋ taǧdyryna bei-jai qaramaityn bolady. Būl rette Euraziia ūlttyq universitetınıŋ arheologtary Astana qalasynyŋ şetındegı Bozoq qalaşyǧyna qazba jūmystaryn jürgızgenın aituǧa bolady. «Arheologiia jäne etnografiia», «Tarih» mamandyqtarynda oqityn ondaǧan studentter men magistranttar osy­lai synaqtan ötedı. Är auyldyŋ tarihyn, şejıresın jinau, tarihi tūlǧalardyŋ ömır­baianyna, ösken jerınıŋ tarihyna boilau, aşarşylyq qūrbandary men quǧyn-sürgın qūrbandarynyŋ taǧdyryn, maidangerler estelıgın jäne halyq folkloryn jinau da – asa maŋyzdy ıs. Onyŋ nätijesı ruhani, mädeni qūndylyqtarymyzdyŋ qoryn toltyrar edı.

Ärbır aimaqtaǧy taǧzym etetın qasiettı oryndarǧa jastardy köbırek aparu kerek. Halyq qolönerı, ūlttyq salt-dästürler, at sporty merekelık şaralardyŋ şeŋberınde qalyp qoimai, ony jastar tärbiesınıŋ bır türıne ainaldyrsaq dūrys bolar edı.

Qaharmandyqtyŋ, ūly qūrbandyqtyŋ maidany bolǧan Ūly Otan soǧysynyŋ tari­hynyŋ bır şetı qazaq elımen ūştasyp jatyr. Ony tereŋ zerdeleu – jastardyŋ mındetı. Astanada professor Maidan Qūsaiynov jetekşılık etetın studentterdıŋ «Memorialdy aimaq» ızdestıru toby bar. Onyŋ saiypqyrandary jyl saiyn Leningrad tübındegı Siniavskii maŋynda ızdestıru jūmystaryn jürgızedı. Būl jerlerde 1941 jyly Aqmolada jasaqtalǧan 310-diviziia şaiqasqan edı.

2012 jyldan bastap Harkov maŋynda ızdestıru jūmystary bastaldy. Būl maŋda soǧys jyldary Aqmolada jasaqtalǧan 106-qazaq ūlttyq kavaleriialyq diviziiasy jan alysyp, jan berısken edı.

Jastardyŋ patriottyq bastamasy «Eşkım de ūmtylmaidy!» degen ūranmen ötedı.

Jiyrma jyldan astam uaqyt ışınde ızdestıru tobynyŋ müşelerı 100-den astam soǧys qūrbanynyŋ süiegın qaita jerledı.

Ömırınde bır ret maidan dalasynda bolǧan student ūly qūrbandyqtyŋ qūnyn tüsınedı. Naǧyz patriot osylaişa qalyptasady.

Ziiabek QABYLDİNOV,
t.ǧ.d., «Euraziia» ǧylymi-zertteu ortalyǧynyŋ direktory

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button