«Bızdıŋ basty jetıstıgımız – täuelsız Qazaqstandy qūrǧanymyz. Bız şekaramyzdy zaŋdyq tūrǧydan räsımdedık. Eldıŋ tūtastandyrylǧan ekonomikalyq keŋıstıgın qūrdyq». Elbasy Nūrsūltan Nazarbaev «Qazaqstan-2050» Strategiiasy: qalyptasqan memlekettıŋ jaŋa saiasi baǧyty» atty Qazaqstan halqyna arnaǧan biylǧy Joldauynda osylai dedı.
İä, Keŋes Odaǧy qūlaǧannan keiın elımız özınıŋ köşın tüzedı. Türlı kedergılerdı jeŋıp, qiyndyqtardy artqa qaldyrdy. Bügınde Qazaqstan bäsekege qabılettı memleket retınde damuǧa qol sozuda. Bükıl älemde öz orny, bedel biıgı bar ırgelı memleketke ainaldy.
Qazırgı taŋda älem elderı Qazaqstanǧa köz tıgıp otyr. Düniejüzı sarapşylary arasynda «qazaqstandyq ülgı» terminı paida boldy. Būǧan mysal köp. 17 myŋ araldyŋ elı atalatyn İndoneziianyŋ astanasy Jakarta qalasyndaǧy Pankasila universitetınıŋ ekonomika fakultetındegı basqaru mäselelerı jönındegı departamenttıŋ professory, ekonomika, şeşendık öner, menedjment taqyrybyna qatysty 4 kıtaptyŋ, 15-ke juyq maqala men zertteu eŋbekterınıŋ avtory Gatut Luhur Budionodan byltyrǧy jyly elımızge kelgen saparynda sūhbat alǧanymda öz elınıŋ jaǧdaiyn Qazaqstanmen salystyra kelıp, ol bylai degen edı: «Bızdıŋ elde halyqtyŋ aldymen bas qatyratyn mäselesı – azyq. Iаǧni, kün saiynǧy tamaǧyn tauyp jeudı köbırek oilaityn tūrǧyndardyŋ oidaǧydai bılım alularyna jaǧdailary joq. Bılım quyp, oqudyŋ qyr-syryn meŋgeruge ūmtylǧandar da joq emes, bıraq ondailar az. Auyldyq jerlerde tūratyndardyŋ köbı mūǧalım bolyp jūmys ısteuge ūmtylady. Joǧary bılımge qol sozǧandar bılıktılıgın odan ärı damytu üşın körşı qalalarda oquyn jalǧastyrady. Alaida eldıŋ 100 millionǧa juyq tūrǧyny kedeişılıkte ömır sürude. Elımız 1990-1991 jyldary ekonomikalyq auyr daǧdarysty basynan keşırdı. Keŋınen taraǧan paraqorlyq pen biurokratiia da İndoneziianyŋ oidaǧydai damyp, örkendeuıne qolbailau bolyp otyr. Sonymen bırge, İndoneziiada jiı bolyp tūratyn su tasqyny men zılzala da halyqtyŋ äleumettık jaǧdaiynyŋ jaqsy deŋgeige köterıluıne kerı äserın tigızude.
Al sızdıŋ eldıŋ tūrǧyndary erteden keşke deiın eŋbek etedı eken. Tūrǧyndary mūndai yrǧaqpen jūmys ısteitın memleket damudyŋ biık şyŋyna jete alady dep oilaimyn. Jalpy indoneziialyqtardyŋ köbı Qazaq-standy jaqsy bıledı. Sızderdıŋ Elbasyŋyzdyŋ suretı bızdıŋ eldıŋ keibır qalalarynyŋ köşelerınde ılulı tūr. Sırä, qaibır jyldary memleket basşylarynyŋ basqosuy ötken kezde ılıngen şyǧar. Jalpy älem elderı Nūrsūltan Nazarbaevty jaqsy bıledı, qūrmetteidı.
Menıŋ bıluımşe, bızdıŋ el sızdıŋ eldıŋ ekonomikalyq damu ürdısın özıne ülgı etedı. Joǧary damuǧa ūmtyluşy eŋbekqor el retınde qūrmet tūtady. Sızdıŋ el – öte bai el. Halyqtyŋ äleumettık jaǧdaiynyŋ öte jaqsy ekendıgın kördım. Bızdıŋ elmen salystyrǧanda sızderde bai, däulettı adamdar köp».
Az-kem uaqyttyŋ ışınde ötken kezdesude indoneziialyq professor Elbasymyz Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ Qazaqstan halqyna jyl saiyn arnaityn Joldauynyŋ mändılıgın, köregen saiasatkerlıgı men elımız tūrǧyndarynyŋ eŋbekqorlyǧyn qaitalap aitumen boldy. Ol damudyŋ joǧary satysyna qol sozuşy qazaqtai ūlttyŋ darhandyǧyna taŋdai qaqqan jalǧyz Gatut Luhur Budiono emes, ondai şeteldıkter köp.
Öitkenı, ūlttyq ekonomikasy qaryştap damu satysyndaǧy eldıŋ äleumettık ahualy da jaqsy bolmaq. «Myqty memleket künkörıs saiasatymen emes, josparlau saiasatymen, ūzaqmerzımdı damumen jäne ekonomikalyq ösumen ainalysady». Būl da Elbasymyzdyŋ Joldauyndaǧy sözı. Olai bolsa, Prezidentımız Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ Joldauyndaǧy memleketımızdıŋ erteŋıne baǧyt sılter oilary jüzege asa beretınıne senım mol. Sebebı, eldıŋ jarqyn bolaşaǧynyŋ är kırpışı ülken senımmen ǧana qalanady.
Janar NŪRǦALİEVA,
Zaŋ şyǧaru instituty
lingvistika ortalyǧynyŋ
ǧylymi qyzmetkerı