QAZAQYLYQ QAZYǦY
Redaksiiadan berılgen tapsyrmany alyp, körsetılgen nömırge telefon şaldyq. Kezdesu künın belgıledık te, Esmahanovtar äuletıne qonaq bop tüstık. Qonaqqa ürke qaraityn qalalyqtar ma degen oi mazalai tabaldyryqtan attaǧanbyz, jaiylǧan aq dastarhandy körgende köŋılımızdegı küdık bırden seiıldı.
Bar dämdısın dastarhanǧa qoiyp, tört közderı tügel kütıp otyr eken. Arnaiy şaqyrylǧandyqtan emes, özımız qalap kelgendıkten bız de qonaqtyǧymyzdy būldamai kışıreie sälemdestık. Degenmen, jasynyŋ 75-ke kelgenıne qaramai Küliia apamyz tördı bızge ūsyndy. Janyna jaqyn otyrǧyzyp jön sūrady. Jurnalistık jūmysymyzdy emes, tuǧan jerımızdı, auyl-eldıŋ amandyǧyn, ata-anamyzdyŋ hal-jaǧdaiyn. Barlyǧynyŋ jaqsy ekenıne şükırlıgımızdı aityp, kelgen jūmysymyzdyŋ män-jaiyn ūqtyrdyq.
Şaŋyraqtyŋ bırlıgı men berekesı, yrysy men yntymaǧy synǧa tüsetın «Mereilı otbasy» baiqauyna būl äulet Abdrahmanov Bırlık Esmahanūlynyŋ şaşbauyn kötere qatysyp otyr. Qara şaŋyraqtyŋ tütının tüzu şyǧaryp otyrǧan Bırlık Esmahanūly Aqmola oblysy Jolymbet rudnigınde düniege kelıp, orta mekteptı sonda tämamdaidy. Jastaiynan äke mamandyǧyna aŋsary auǧan Bırlık aǧamyz Qazaq politehnikalyq institutyn bıtırıp, geologiia salasynda eŋbek etedı. Jūmysta jetıstıkke jetıp, bıraz täjıribe jinap, öz aldyna jeke «Atrio» jauapkerşılıgı şekteulı serıktestıgın aşady. Bügınde Bırlık aǧa osy käsıbınen näpaqa tauyp, airandai ūiyǧan otbasynyŋ berekesın kırgızıp otyr. Äkesı dünieden ötkennen keiın anasyn Astanaǧa köşırıp alypty. Auyl ömırıne üirenıp qalǧan äjei qalanyŋ qarbalas tırşılıgıne de köndıkken. Kelını Janna men kenjesı Bırlıktıŋ altyn asyqtai bır ūly men ekı qyzyn qanatynyŋ astyna alyp, qazaqy tärbie berıp otyr. Balalaryn öskenşe baqqan ol endı nemerelerın baqpaq. Ene men kelın bır şaŋyraq astynda bırın-bırı qas-qabaqpen ūǧysatynyn da baiqadyq. Janna jeŋgei enesın syilaityn estı kelın bolsa, Küliia apa kelının qyzyndai körıp otyr. Osyndai yntymaǧy jarasqan otbasynyŋ qyzyǧy da, şyjyǧy da – jaŋaǧy üş balapany. Äke-şeşelerınıŋ öz quanyştary, apalarynyŋ köz quanyştary bolyp otyrǧan üş büldırşınge de bırer sūraq qoidyq. Bırlık aǧanyŋ tūŋǧyşy Anel qalamyzdaǧy № 54 mekteptıŋ 8-synybyn bıtırıptı. Gitaranyŋ qūlaǧynda oinaityn önerlı qyz bos uaqytynda aǧylşyn tılın üirenetın körınedı. Al ortanşy ūldary Däuren fizika-tehnikalyq liseidıŋ 5-synybyn bıtırdı. Qarşadaiynan şarşy taqtaǧa qūmartqan jetkınşek şahmattan III razriad iesı eken. Äjesın ainalsoqtap şyqpai jürgen kenje qyz Zara keler küzde bırınşı synypqa qadam baspaq. Bız barǧan kezde üşeuı bır küngı jetken jetıstıkterın aityp, äkelerınen qolpaştau kütıp otyrdy. Qamqor äke sabaqtarynyŋ jai-japsaryn sūrap, alǧan baǧalaryna qarai maqtap, maŋdailarynan iıskep qoidy.
Äulettıŋ demalu dästürı de erekşe. «Jazdyŋ künı tabiǧat aiasyna jiı şyǧyp, taza auamen tynystasaq, qysta şaŋǧy teuıp, şanamen syrǧanaudy janymyz süiedı. Oǧan qosa «ölı razy bolmai tırı baiymaidy» degen dana halqymyzdyŋ dästürın saqtap, ata-baba aruaǧyna qūran baǧyştap, äulet bolyp bas qosyp tūramyz» deidı Bırlık aǧa.
Körgen sätten közımızge ottai basylyp auyldaǧy apamyzdy eske salǧan Küliia äjenı de äŋgımege tarttyq. «Şalym dünieden ötkelı 4-5 jyl boldy, osynda qonys audardym» dep bastady ol kısı äŋgımesın. «Şalym» dep otyrǧany – Esmahan Seiıtqazyūly. Ol kısı Şuche qalasyndaǧy Tau-ken tehnikumyn bıtırıp, 1957 jyly Aqmola oblysyndaǧy Jolymbet rudnigıne joldamamen qyzmetke ornalasady. Keiın osy rudniktıŋ direktory därejesıne deiın köterıledı. Küliia apa ekeuı 50 jyldan asa Jolymbette tūrypty. Sol jerde ekı ūl, bır qyz düniege kelıp, qūdaidyŋ bergen qyzyq-quanyşyn qatar köredı. Küliia apa Jolymbet rudnigındegı balabaqşada tärbieşı bolyp qyzmet atqarady. «30 jylǧy jūmys täjıribem myna nemerelerdı tärbieleude paidaǧa asyp otyr» dedı apamyz äzıldep. Ömırden öz oryndaryn tapqan ūl-qyzdary – öz aldaryna otau tıkken, bır-bır şaŋyraqtyŋ ielerı. Üidıŋ ülkenı Marat Esmahanūly Aqmola oblysynyŋ Voznesensk auylynda mektep direktory bop qyzmet atqarsa, jalǧyz qyzdary da Astana qalasyndaǧy №1 muzyka mektebınde ūstazdyq etedı.
Küliia apa siyr sauyp, qūrt qainatqan künın saǧynsa da, bala-şaǧanyŋ qasynda, nemerelerımnıŋ qylyǧyn qyzyqtap otyrǧanym jaqsy deidı. Onyŋ üstıne qalada şaruasy döŋgelep tūrǧan ūlyn «auylǧa kel» dep qinaǧysy da joq. Ūly men kelınıne «qyzmetterıŋdı adal atqaryp, elge eŋbekterıŋdı sıŋırıŋder» dep aqylyn aityp otyr. «Jora-joldastaryŋdy syilaŋdar, kısını sen syilasaŋ, kısı senı syilaidy» dep, Esmahanovtar äuletınıŋ qazaqylyǧynyŋ qazyǧyndai bop otyrǧan Küliia apa bala-şaǧasyna riza, bügınıne şükır köŋılmen bızdı şyǧaryp saldy.
Üş baladan jetı nemere süiıp otyrǧan aiauly äje, anasynyŋ qamyn jasaǧan qamqor ūl, enenıŋ babyn tapqan eptı kelın. Esmahanovtar äuletınıŋ bügıngı tynys-tırşılıgı osyndai.
Dosjan Sqaqov