…Soǧys ardagerı Anatolii Kuropiatnik tūratyn päterdıŋ qoŋyrauyn basqanymda, esıktı şaşy men qiiaq mūrtyn aq qyrau şalǧan aqsaqaldyŋ özı aşty. Äskeri tärtıpke üirengen keiıpkerım saǧatyna qarai bergenınde, uaǧdalasqan uaqytymyzdan säl erterek kelgenıme ıştei quanyp, qariia nūsqaǧan bölmege bettedım.
Qaharmannyŋ kabinetı ıspettelıp jasalǧan zaldyŋ ışı qūddy mūrajai dersıŋ! Bır qabyrǧasyna eskılı-jaŋaly fotosuretter ılınse, ekınşı qabyrǧasy – tolǧan kıtap. Säl şetkerırek tūrǧan üstel üstınde qalam, siiasauyt pen hat jatyr. Sarǧaiǧan qaǧazyna qaraǧanda erterekte jazylǧanǧa ūqsaidy. Odan bölek, üstel üstınde üş-tört qūmyrada türlı qalampyr gülderı tızılıp tūr. Közımdı qai arnaǧa toqtatarymdy bılmei otyrǧanymda, Anatolii Nikiforovich äŋgımenı özı bastap kettı.
«1928 jyly Ukraina jerınde, Kirovograd oblysyndaǧy Adjamka degen seloda dünie esıgın aşyppyn. Ömırdıŋ auyrtpalyǧyn bala jasymnan kördım. Bes jasymda jetım qalyp, balalar üiınde tärbielenuıme tura keldı. Men müşel jasqa tolǧanda soǧys bastaldy. Arada ekı ai ötkende nemıster bızdıŋ dervniany da basyp aldy. Ärkım öz janyn özı baǧuy tiıs boldy. Bır anadan törteu edık. Alaida, taǧdyr törteuımızdıŋ jolymyzdy san jaqqa bölıp jıberdı. Özımnen ülken aǧam menen būryn soǧysqa ketıp, sol küiı habar-oşarsyz, köz jazyp qaldyq. Äpkelerım ömırdegı öz joldaryn tapty. Men bolsam, jamaǧat aǧaiyndarymyzdyŋ üiınde bas sauǧalap jürdım. Bızdıŋ selony jaudan bosatar uaqytta öz erkımmen sūranyp, maidan şebıne attandym. Jasym 15-te, «jaramaisyŋ» degenderıne qaramai, «barar jer, basar tauym joq» dep otyryp aldym. Būl 1944 jyldyŋ 10 qaŋtary bolatyn» dep aǧynan jaryldy ardager.
Osylaişa Kirovogradqa jaiaulatyp jol tartqan bozbala leitenant İsmailovtyŋ vzvodyna tüsedı. Bastapqy ekı aida Tolia 26-şy gvardiialyq äue desanty polkınıŋ komendanttyq vzvodyna qabyldanady. Arada ekı ai ötken soŋ bailanysşy-telefonist bolyp jūmys ıstep, äskeri ömırdı kördı. Tıpten, 1944 jyldyŋ tamyz aiynda nemıs artilleriiasynyŋ şabuylynan polk bailanysy būzylǧandyqtan basyn qaterge tıgıp, jaŋa jelını ıske qosuǧa bar küşın salady. Bailanysty qalpyna keltırıp, maidandastaryn qūtqarǧany üşın alǧaşqy äskeri nagradasy – «Erlıgı üşın» medalımen de sol joly marapattalypty. «Keiınnen qanşa ret qoşamet körıp, marapattalsam da, alǧaşqy medalım öte ystyq» deidı qart maidanger.
Otty jyldarda Anatolii ömırdıŋ köp ötkelderınen ötıptı. Ukraina, Moldaviia, Rumyniia, Polşa, Germaniiadaǧy ūrystarǧa atsalysqan. Anatolii Nikiforovich üşın sūrapyl soǧys Praga dalasynda aiaqtalypty. Ūly Jeŋıstı qariia «Drezdendegı ormanda qarsy aldyq» dep eske aldy.
Soǧys aiaqtalǧan soŋ, 1945 jyldyŋ 26 mausymynda älı kämelet jasqa tolmaǧan jauyngerdı Keŋes armiiasynyŋ qatarynan bosatyp, oquǧa rūqsat berıledı. Donesktegı äpkelerıne jol tartqan jıgıt 6 jyl Otanynda şahtada jūmys ıstei jürıp, keşkı mekteptı tämamdap, 10 jyldyq bılımı bar degen attestat alady. Baqytyn da Doneskten tapqan Anatolii 1948 jyly ömırlık serıgı Anna Stepanovnamen tanysyp, sol jyly şaŋyraq köteredı. Odan soŋ Harkovtegı zaŋ institutyna tüsıp, ädılet jolynda küreske şyqty. Prokuraturanyŋ tabaldyryǧyn 1953 jyly prokurordyŋ kömekşısı bolyp attaǧan Kuropiatnik süiıktı salasyna qyryq jyldan astam abyroily eŋbek sıŋırdı. 1961 jyly Keŋes Odaǧynyŋ bas prokurory R.Rudenko ūlanǧaiyr qazaq dalasyndaǧy tyŋ köteru kezınde Anatolii Nikiforovichtı Qazaqstanǧa baǧyttapty. «Bastapqy toǧyz jylda Kökşetauda, keiın Selinogradta, Maŋǧystau, Soltüstık Qazaqstan oblystarynda prokuror boldym. Taldyqorǧan oblysynda qyzmet ete jürıp, sol jaqtan zeinetke şyǧyp, elordaǧa qonys audardym» deidı aqsaqal.
Üşınşı synypty memlekettık ädılet keŋesşısı, QR prokuraturasynyŋ daŋqty qyzmetkerı bolǧan ardager 2-şı deŋgeilı Ūly Otan soǧysy ordenı, KSRO medalı, Qazaq KSR Joǧarǧy Keŋesınıŋ Qūrmet gramotasymen marapattalǧan körınedı. Seksennıŋ seŋgırınen assa da qariia – tyŋ. Üidegı jeke kıtaphanasyndaǧy kıtaptardy paraqtaidy. Tarihi kıtaptar jinaǧandy jany süietın maidangerdıŋ üiınde bügınde üş myŋnan astam kıtap bar. Üş balasynan jetı nemere, segız şöbere süiıp otyrǧan qimyly şiraq qazynaly qartpen jüzıŋızden nūr taimasyn dep qoştastyq.
Maqpal JŪMAŞOVA
