Qūrandy «qūr än» dei körmeŋız! Sebebı, Qūran – Allanyŋ sözı. Al, Allanyŋ sözı anamyzdyŋ da, äkemızdıŋ de, tıptı, ata-babalarymyzdyŋ da amanatynan joǧary tūrmaq. Jalpy, Qūran Kärım nūsqaityn jol – dūrys ta baqytty ǧūmyrǧa bastaityn dara jol. Üiıŋızde Qūran kıtaby jai ǧana şaŋ basyp tūrsa, «eşten keş jaqsy», däret alyp, ony tazalap, oquǧa ülgeresız. «Arabşa bılmeimın, qalai oqimyn» deseŋız, qazaqşasyn oquyŋyzǧa da bolady. Tıpten jaqsy! Sız qazaqşasyn oqi otyryp, ondaǧy jazylǧan Allanyŋ būiryqtaryn oqyp, tüsıne alasyz. Alaida, barlyq aiattar tüsınıktı bolady dei almaimyn. Tüsınbegen jerlerıŋız bolsa, uaiymdamaŋyz. QMDB-ǧa qarasty jergılıktı meşıtke baryp, imamǧa jolyǧyp, älgı tüsınbegen aiatyŋyzdy täpsırlep beruın sūraŋyz. İmam bauyrymyz, älbette, keŋınen jauap beruge tyrysyp baǧady. Tek meşıtke, Allanyŋ üiıne baruǧa ūiala körmeŋız.
Sonymen qatar, Qūrandy tyŋdauyŋyzǧa da bolady. QMDB saittaryna (www.muslim.kz, www.azan.kz, www.muftyat.kz) kırseŋız, Qūrandy onlain türde tyŋdai alasyz, jükteuge de bolady. Bıraq, Qūrandy aiaq asty tyŋdai saluǧa bolmaidy. Oǧan niet, daiyndyq kerek. Aldymen däret alyŋyz, sonan soŋ Allaǧa niet etıp, yŋǧaily otyryp tyŋdaŋyz. Eskerte keteiın, Qūran jai än emes. Sondyqtan muzyka tyŋdaǧandai boludan saq bolyŋyz!
Äbu Ümäma (r.a.): «Alla elşısınıŋ (s.a.s.): «Qūran oqyŋdar, öitkenı, Qiiamet künı Qūran oqyǧandarǧa şapaǧatşy bolady» – dep aitqanyn estıdım» – degen (Müslim, salatül-musafirin 252). Mıneki, Qūran – qūr än emes, ol Qiiamet künı şapaǧatşy bola alady.
Osman ibn Affan (r.a.) jetkızgen hadiste: «Alla elşısı (s.a.u.): «Eŋ jaqsylaryŋ Qūran (oqu men ılımın) üirenıp, ony basqalarǧa da üiretkenderıŋ» – dep aitty» delıngen (Būhari, fadailul-Qūran 21). Täjuid ılımın üirenıp, sol üirengenıŋızdı basqalarǧa da jetkızseŋız, sauaptarǧa kenelesız. Eger, Täjuid üirenuge uaqytyŋyz bolmasa, ūl-qyzyŋyzdy nemese jaqyndaryŋyzdy meşıtterge dıni sauat aşu kurstaryna jıberseŋız bolady.
Aişa anamyz (r.a.): «Alla elşısı (s.a.s.): «Qūrandy naqyşyna keltırıp oqityn mūsylman kısı adamdardyŋ amal däpterın toltyratyn äs-Säfära äl-Karim äl-Bärara perıştelerımen teŋ därejede bolady. Al, Qūran oquǧa tılınıŋ ikemı kelmegenıne qaramastan, şyn yqylasymen ejıktep bolsa da oqyǧan adam ekı bırdei sauapqa keneledı» – dep aitty» degen (Būhari, tauhid 52; Müslim, salatül-musafirin 243). Mıneki, Täjuidke qatysyp, Qūrandy naqyşyna keltırıp oqudy üirenıp alsaŋyz, amal däpterın toltyratyn perıştelermen därejeŋız teŋese tüspek eken.
Omar ibn äl-Hattab (r.a.) jetkızgen hadiste: «Paiǧambarymyz (s.a.s.): «Rasynda, Alla taǧala osy Kıtappen (amal etken) qauymnyŋ (ekı düniede de) mereiın ösırıp, al, (amal etpegen) qauymnyŋ därejesın tüsırıp, qor qylady», – dep aitty» delıngen (Müslim, salatül-musafirin 269). Arabşa oquǧa şamaŋyz jetpedı delık, bıraq, qazaqşasyn oqyp, amal etuge şamamyz jetetını şyndyq. Joǧaryda aitqanymdai, Qūrannan tüsınbegen jerıŋızdı meşıtterdegı imamdardan sūrasaŋyz bolady. Ol kısıler saualyŋyzǧa jauap beruge ärdaiym daiyn. Tym bolmasa ekı künde bır aiatty oqyp, soǧan amal etuge maşyqtansaŋyz, daǧdylansaŋyz – nūr üstıne nūr. Sol aiattarǧa, iaǧni, Allanyŋ būiryqtaryna amal qylsaŋyz, qor bolmaisyz, zor bolasyz.
İbn Abbas (r.a.) jetkızgen hadiste: «Alla elşısı (s.a.s.): «Qūrandy az da bolsa jatqa bılmegen adam qirap qalǧan üi tärızdı» – dep aitty» delıngen (Tirmizi, fadailul-Qūran 18). Al, qirap qalǧan üide jan balasynyŋ tūraqtamaityny belgılı. Demek, Qūrandy şamamyz jetkenşe jattap alsaq, ūtylmaitynymyz haq. Allaǧa niet etıp, boiyŋyzdaǧy näpsıŋızge qarsy tūryp, yqylasyŋyzdy küşeitıp, namaz oqi bastasaŋyz, eşteŋeden de ūtylmaisyz. Qaita, aqiqat ılımıne jolyŋyz aşylady, kökırek közıŋız köre bastaityn bolady.
Jalpy, ata-anany renjıtpei, aitqanyn būljytpai oryndaudy, tuǧan-tuystarǧa järdemdesudı, mūsylman bauyrlarǧa qol ūşyn berudı, aram närsege jolamaudy, aram närsenı jemeudı (sebebı, aram närse adam balasyna ziian) Alla taǧala Qūran Kärımde aitqan bolatyn. Demek, Qūran jai ǧana äuen emes. Qūran – ömır kıtaby. Qūrandaǧy aiattarǧa amal qylsaq, ekı dünie baqytyna bölenemız.
Medet JANSANOV
