Bügın Astana künıne arnalǧan şaralar resmi türde bastauyn aldy. Bas qala merekesı «Sahnadan sälem» teatrlardyŋ IV halyqaralyq festivalımen aşyldy. «Jastar» teatrynyŋ ūjymy körermennıŋ nazaryna festival aiasyndaǧy alǧaşqy qoiylymdy da ūsyndy. Jan-Per Pilo men O.Şultezdıŋ «Mosart» miuziklın sahnalaǧan belgılı rejisser, atalmyş teatrdyŋ körkemdık jetekşısı, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı – Nūrqanat Jaqypbai.
Jalpy, festival aiasy jyldan-jylǧa keŋeiıp keledı. Mäselen, teatr merekesı alǧaş ret elordada 2013 jyly, Astananyŋ 15 jyldyǧyna orai ūiymdastyryldy. Sol kezde qazaqstandyq öner ūjymdarymen qatar şetelden Litva orys drama teatry syndy bır-aq teatr şaqyrtu aldy. Kelesı jyldary da atalmyş jaǧdai qaitalandy. Iаǧni, 2014 jyly Türkiianyŋ Memlekettık teatry, byltyr belgılı akter Sergei Bezrukov jetekşılık etetın Mäskeu guberniialyq teatry elorda törınde qoiylymdaryn qoidy. Al biylǧy festivalde ekı bırdei şeteldık teatr öner körsetedı. Onyŋ bırı – Mäskeudıŋ «Teatr Luny» ūjymy bolsa, ekınşısı Kievtıŋ «PaperWall» teatry. Kezektı IV halyqaralyq festivaldıŋ erekşelıgı qandai? Ony festivalge qūrmet qonaqtar, ärı sarapşylar retınde şaqyrtu alǧan teatr mamandary aityp berdı.
Teatr jäne kino akterı, rejisser, Resei teatr menedjerlerı gildiiasynyŋ müşesı, «Mädeniet qairatkerlerınıŋ astanalyq sehy» keŋesınıŋ müşesı İgor Krasnopolskiidıŋ aituynşa, osyndai festivalder jan-jaqtaǧy rejisserler men akterlerdıŋ bırı-ekınşısımen jyly qatynas ornatuǧa, täjıribe almasuǧa ülken ülesın tigızedı. Sol arqyly şeberlıktı şyŋdauǧa, teatr ainalasyndaǧy jaŋa, tyŋ ideialarǧa jol aşady. Onyŋ paiymdauynşa, qazır būrynǧy Keŋes odaǧyndai emes, är eldegı öner ūjymdary arasyndaǧy bailanys üzılıŋkırep tūr. Oǧan sūraq qoiǧanymyzda soǧan anyq köz jetkızgendei de boldyq. «Qazaqstandyq qai teatrlardyŋ şyǧarmaşylyǧymen tanyssyz? Jalpy, qazaqstandyq qai rejisserdı nemese akterdı, dramaturgtı bılesız?» degen saualymyzǧa ol Reseidegı ärtürlı festivalderge jiı şyǧatyn Astanadaǧy Q.Quanyşbaev atyndaǧy memlekettık akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatrynan, onyŋ körkemdık jetekşısı Talǧat Temenov te jaqsy bıletının aitty.
Bastauyn alǧan teatr festivalınıŋ taǧy bır sarapşysy – teatrtanuşy, «Baltyq üiı» jobasynyŋ üilestıruşısı, TMD jäne Baltiia elderınıŋ «Reseidegı kezdesu» Halyqaralyq teatrlar festivalınıŋ jetekşısı Mariia Iýreva Astanaǧa alǧaş ret at şaldyrypty. Elordadan jaǧymdy äser alǧanyn aitqan ol: «Bas qalalaryŋyz öte ädemı eken» dedı.
Qazaqstan tarapynan sarapşylardyŋ arasynda belgılı dramaturg, teatr synşysy Erkın Juasbek, Qazaqstannyŋ Halyq ärtısı, eŋbek ardagerı, «Qūrmet» ordenınıŋ iegerı, professor Güljahan Äspetova jäne Qazaqstannyŋ Halyq ärtısı, Şäken Aimanov atyndaǧy halyqaralyq syilyqtyŋ iegerı, professor Talǧat Temenov bar. Soŋǧysynyŋ pıkırınşe, elımızde muzykalyq festivalder köp ūiymdastyrylady. Alaida, teatr festivalderı joqtyŋ qasy. Sondyqtan, otandyq teatr önerınıŋ damuyna ülken sep bolyp otyrǧan «Sahnadan sälem» syndy festivaldı üzbeu kerek.
Erkın Juasbek bolsa, atalmyş festivaldı ūiymdastyruşy Astana qalasynyŋ äkımdıgıne alǧysyn aita kele, Qazaqstanda Ashat Maiemerov, Gülsina Merǧalieva, Jūldyzbek Jūmanbai syndy jas rejisserlerdıŋ aiaq alysyna quanatynyn jetkızdı.
Sonymen, 20-26 mausym aralyǧynda jalǧasatyn biylǧy teatr festivalıne barlyǧy 11 öner ūjymy qatysyp otyr. Solardyŋ ışınde joǧaryda atalǧan şeteldık jäne astanalyq teatrlarmen qatar Almaty, Jezqazǧan, Oral, Öskemen, Şymkent, Semei qalalarynyŋ teatrlary bar. Olardyŋ keibırı elordadaǧy teatr merekesıne alǧaş ret qatysuda. Sonyŋ bırı S.Qojamqūlov atyndaǧy Jezqazǧan qazaq muzykalyq drama teatry Serık Tūrǧynbekūlynyŋ «Qūlan Qypşaq Keikı batyr» tarihi dramasyn ūsynady.
Jalpy, festival aiasynda qoiylatyn qoiylymdardyŋ janrlary da är aluan. Miuzikldan bastap drama, plastikalyq spektakl bolyp jalǧasa beredı. Biylǧy festivaldıŋ ekınşı erekşelıgı de sol. Festivalge qatysyp otyrǧan elordalyq öner ūjymdaryn aitsaq, «Jastar» teatry joǧaryda aitqanymyzdai, keşe «Mosart» miuziklın qoidy. Q.Quanyşbaev atyndaǧy memlekettık akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatry bügın keşke «Bır kem dünie» dramasyn ūsynady. Būdan arǧy künı M.Gorkii atyndaǧy memlekettık akademiialyq orys drama teatry «Oianu» treş dramasyn qoiady. Barlyq qoiylymdar osy teatrlardyŋ sahnasynda ötedı.
Amanǧali QALJANOV
