Basty aqparatSaiasat

Şeraǧaŋnyŋ ızbasarlary qaida?

Parlament – mäŋgı el boluǧa bet būrǧan qazaq bilıgınıŋ äigılı üş būtaǧynyŋ bırı. Qazaqstan parlamentarizmınıŋ qalyptasyp, nyǧaiuyna talai-talai tūlǧalar eŋbek sıŋırdı. Ekı, tıptı üş sailaudan ötıp, deputattyq tösbelgısın on jyldap taqqandar da tabyldy. Ondaǧan jyl deputat bolsa da, qyŋq etıp ün qatpaǧandar da boldy. Taǧdyrly qūjattar talqyǧa tüskende, ondaǧylardyŋ köbı kısılık kelbetınıŋ qandai ekenın körsettı. Bırı şyŋǧa köterılse, endıgı bıreulerı synǧa qalyp jatty.

Onyŋ aqyra söilegen dauysy älı künge Parlament qabyrǧasynda jaŋǧyryp tūrǧandai. Ärine, ol ǧimaratqa baryp, qazırgı aurasyn sezınıp körmegenderge mūny tüisınu qiyndau. Al «men bala tumasam da, balalardyŋ taǧdyryna qatty alaŋdaimyn. Qarausyz qalǧan jetım balalar üşın jüregım auyryp otyr» dep jüregı ezıle, jylarman halde söilegen Fariza Oŋǧarsynova şe? Ol da Parlament Mäjılısınıŋ bedelın biıktetıp otyruşy edı ǧoi. Däl osy uaqytta Senatta da qazaq ruhaniiatynyŋ ülken dıŋgegı bolǧan Äbış Kekılbaev deputat-tūǧyn. Şetelde aşylǧan Ūlttyq qor turaly alyp-qaşpa äŋgımeler örşıp, nelıkten qyruar qarjy elden jasyryn türde jinalyp jatqanyn Ükımet bügıp otyrǧanda Senat otyrysynda üstelın alaqanymen qoiyp qalyp: «Öltırseŋder de, aityp öltırseŋderşı. Elden ne jasyryp otyrsyŋdar?» dep küiıne söilegen, ädettegı sabyrly, ūstamdy qalpyn būzyp, şyrqyrap şyndyq ızdegen Äbış aǧamyz el esınde. Aitpaqşy, Äbış Kekılbaev ministrlık ökılderı biudjetten aqşa şyǧyndap, şet elderge baryp aǧylşyn tılın oqyp kelıp jatqanyn estıgende de: «Milliondaǧan qarjyny aǧylşyn tılın üiretuge jūmsap otyrsyŋdar. Al ministrlerdı qazaqşa söiletu üşın esek mıngızıp auylǧa jıberemız be, qaitemız» dep aşulanǧany da köz aldymyzda…
İä, ol jyldary Parlament deputattary – halyq qalaulylary bolatyn. Deputattar halyqtyŋ dauys beruı arqyly sailanatyn da, olar öz sailauşylary aldynda jauapty edı. Al tūtas halyq taǧdyryna qatysty ülken mäselelerdı, keseksözdı ırı tūlǧalar söz qylatyn. Sol tūsta qazaq köşelı söz aita alatyn bıraz azamatyn tanydy. Amangeldı Aitaly, Myrzageldı Kemel, Mūhtar Şahanov, Toqtar Äubäkırov sekıldı azamattar küresker tūlǧalar retınde belgılı boldy. Parlamentke deputat bolmaǧanda bız Aqtöbede Aitalydai aituly, batyr, küresker aǧamyz ruhaniiat, ūlt mäselesınde kemel oi aita alatyn ǧalym baryn düiım jūrtqa jetkıze alar ma edık?! Şyndyq pen köşelı sözdı kümbırletıp küişe tögıltıp, kökke kötergen eljandylyq pen küreskerlık orkestrın qūrauǧa Qaratai Tūrysov, Salyq Zimanov, Sūltan Sartaev, Äbdıjälel Bäkır, Nūrtai Säbilianov, Quanyş Aitahanov, Svetlana Jalmaǧambetova, Mūhtar Tınıkeev, Serık Äbdırahmanov, Erasyl Äbılqasymov sekıldı deputattar da üles qospap pa edı?..

Bır kezderı halyq pen Ükımet arasynda «altyn köpır» bolǧan Parlament qazır özınıŋ sol qasietın älsıretıp alǧan joq pa degen oi keledı. Parlament bır kezdegı töraǧa Jarmahan Tūiaqbaidyŋ «Parlamenttıŋ qyzmetı «osynyŋ köşırmesı dūrys» dep mör basyp beretın notarius­tyŋ jūmysy siiaqty» degenındei, basqanyŋ aitqanyna bas şūlǧyp otyra beretın qūrylymǧa ainalyp ketken joq pa? Plutarhtyŋ: «Maǧan ne aitsam sony qūptap bas izei beretın dostyŋ keregı joq, olai köleŋkem de jasai alady» degenındei, «köleŋke qūrylymda» qadır bola ma? Soŋǧy kezde Elbasy öz bastamasymen köp ökılettıktı osy Parlamentke jüktedı ǧoi. El men Elbasy senımı nege olardyŋ jıgerın jani tüspeidı? El nege qazırgı deputattardyŋ atyn bılmeidı? Nege olar halyqty jıgerlendıretın, qoǧamdy örkendetetın, eldıŋ sanasyna säule tüsıretın, atqaruşy bilıktı qalǧyp bara jatsa, türtıp oiatyp, tiımdı jūmys ısteu­ge şaqyratyn otty söz aita almaidy? Būryn da şeşendıgımen tanylǧan, eldı auzyna qaratqan Bekbolat Tıleu­han, Nūrtai Säbilianov sekıldı deputattardyŋ özı nege «ünsız»? Senat pen Mäjılıstegı jalpy 157 deputat arasynan Şer-aǧamyzdai nemese Aitalydai aibarly azamat körınbei jürgenı nelıkten? Äitpese olardyŋ qūramyn osal dei almaisyŋ, būrynǧy ministr de, äkım de, prokuror, sot ta osynda otyr. Älde ündemeimın dep uäde bergenderdı ǧana partiialar Parlamentke ötkıze me?
Desek te, ärıptesterınen qara üzıp şyǧyp, el-jūrttyŋ mūŋ-mūqtajyn, jan­aiqaiyn Ükımetke aragıdık bolsa da jetkızıp jürgen bırqatar qalaulylar joq emes. Olardyŋ qataryna Senattan Mūrat Baqtiiar­ūlyn, Särsenbai Eŋsegenov­tı, Baqtybai Şelpekov­tı, Säule Aitpaevany, Mäjılıs­ten Azat Peruaşevtı, Berık Düisenbinov­tı, Meruert Qazbekovany, Vladislav Kosarevtı, Aiqyn Qoŋyrovty, Nūrlan Dulatbekovtı jäne basqalardy jatqyzuǧa bolady.
Bügın Parlamenttıŋ jaŋa sessiiasy aşylyp, deputattar ekı ailyq demalystan keiın öz ǧimaratyna oralady.
Al ötken ekı ai ışınde el basynan nebır oqiǧalardy ötkızdı. Äigılı sportşy Denis Ten qaraqşylardyŋ qolynan köz jūmdy… Bala zorlap, adam öltıru faktılerınıŋ neşe türı tırkeldı… «7-20-25» tūrǧyn üi baǧdarlamasy ıske qosylyp, onyŋ qarapaiym otbasylar, äsırese, köpbalaly janūialar üşın äzırşe asa tiımdı bolmai jatqany el ışınde aityldy… Şet elderdegı qazaqtardyŋ taǧdyryna qatysty jaǧdailar äleu­mettık jelıler arqyly elge taratyldy…
Al endı Parlament deputattary jaz boiy el arasynda bolǧan oqiǧalarǧa, özderı ötkızgen kezdesu qorytyndylaryna qarap, qandai da bır şeşım şyǧaryp, mäsele kötere ala ma? Är oqiǧanyŋ astaryna üŋılıp, qoǧam auanyn anyqtai ma? Halyqtyŋ mūŋyn Ükımetke jetkızıp, tiıstı şaralar qabyldauǧa türtkı bola ma? Sūraq köp, jauabyn deputattar äreketı aŋǧartar.
Iske sät!

Taǧyda

admin

«Astana aqşamy» gazetı

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button