Astana qalasy bılım basqarmasynyŋ derekterıne säikes, 2013-2014 oqu jylynda 89553 mektep oquşysynyŋ 27286-sy barlyq deŋgeidegı olimpiadalar, ǧylymi, intellektualdyq konkurstarǧa qatysypty. Būl oquşylardyŋ jalpy sanynyŋ 25 paiyzyn qūraidy. Būdan basqa, ötken jyly elordalyq 269 oquşy Amerika, Albaniia, Braziliia, Gruziia, İndoneziia, Gollandiia, Rumyniia, Resei, Türkiia, Özbekstan, Şvesiia, Japoniia elderınde ötken halyqaralyq olimpiadalar men ǧylymi jobalarǧa qatysyp, 188 medal ielengen. Onyŋ ışınde 53 altyn, 60 kümıs, 75 qola medalder bar.
Ärine, būl – tek oquşylardyŋ ǧana emes, ata-analary men ūstazdarynyŋ ortaq jetıstıgı.
– Dese de, elordalyq oquşylardyŋ jalpy sanyna şaqqanda asa köp te emes, – deidı «Bılım-2050» şyǧarmaşyl ūstazdar odaǧynyŋ jetekşısı Gülzada Orazova, – Qarap otyrsaŋyz, olimpiada jeŋımpazdary köbınese «Zerde», «Miras», qazaq-türık liseiı, ziiatkerlık mektepterden şyǧady. Al, men kerısınşe, süt betıne qalqyp şyqqan qaimaqtai üzdıkter emes, elordalyq mektep oquşylarynyŋ 75 paiyzyn qūraityn oquşylar jaiyna alaŋdaimyn.
Gülzada Qadysqyzynyŋ mamandyǧy – pedagog. Köp jyldar qazaq tılınen sabaq bere jürıp, bılım beru salasynyŋ mäselelerıne qanyqty. «Bılım-2050» şyǧarmaşyl ūstazdar odaǧyn qūryp, qazaq mektepterınde bılım sapasyn arttyrudy mındet etıp qoidy. Odaqtyŋ basty maqsaty – orta bılım beretın qazaq mektepterınde mūǧalımderge ädıstemelık kömek körsetu jäne bılım beru jüiesın jetıldırudegı barlyq mümkındıkterdı qarastyryp, qyzmettı üilestıru. Al, oǧan qalai qol jetkızuge bolady degen sūraqqa bılıktı ūstazdyŋ jauaby daiyn. Iаǧni, zamanaui oqytu ädıs-täsılderın qazaq mektepterıne keŋınen engızıp, bılım mazmūnyn jaŋartu qajettıgın alǧa tartady.
Gülzada Qadysqyzy sözınıŋ dälelı retınde reitıngısı tömen degen ekı bırdei mekteptı qamqorlyǧyna alyp, bır jyldyŋ ışınde olimpiada üzdıkterın daiarlap şyǧardy.
– Oquşylarmen jūmys ıstei jürıp, sanada qalyptasqan qasaŋdyqty būzuǧa tyrystym, – deidı Gülzada. – Tıptı, «olimpiadanyŋ ne keregı bar?» degen de sūraq qoi-
ǧandar boldy. Būl – köbıne äleumettık jaǧynan tömen otbasylarynda tärbielenetın balalardyŋ közqarasy. Bır qyzyǧy, jeŋımpazdar osylardyŋ arasynan şyqty.
Gülzada Orazova şäkırttıŋ jüielı bılım aluyndaǧy kedergılerdı anyqtauda bılıktı ūstazdarmen kezdesıp, olardyŋ täjıribelerın zertteidı. Jas mamandarmen sūhbattasa kele, olardyŋ aldynan şyqqan qiyndyqtardy zerdeleidı. Blum taksonomiiasyna negızdelıp jasalǧan mūǧalımnıŋ jūmys däpterlerı jäne mektep pedagogterıne arnalǧan toptama – osy ızdenıstıŋ nätijesı. Memlekettık standart negızınde qazaq tılı, matematika, Qazaqstan tarihy, himiia, fizika, aǧylşyn tılı pänderınen mūǧalım men oquşyǧa är sabaq boiynşa tolyq aqparat äzırledı. Är sabaqta oquşynyŋ bılu, tüsınu, qoldanu äreketın ūiymdastyryp, alǧan bılımın saralap, oilau qabıletın damytatyn tapsyrmalar şäkırttı alǧa jeteleidı. Öz bılımın özı baǧalai alatyn halge jetkızedı.
Ortalyqtyŋ «Mektep psihologiiasynyŋ jūmys kıtaby» toptamasy töl tılımızde jazylǧan alǧaşqy eŋbek bolǧandyqtan, mektep psihologynyŋ jūmysyn sauatty ūiymdastyruǧa qajettı qūral retınde jaqsy baǧalandy.
«ŪBT-ǧa daiyndalamyz» atty seriiamen qazaq tılı, Qazaqstan tarihy jäne matematika, fizika, biologiia pänderıne arnalǧan oqu qūraldaryn şyǧardy. Jüielı türde daiyndalǧan oqu qūraldary balalardyŋ bılımın ūştauda tiımdı ekenın däleldedı.
Äŋgıme soŋynda «öz balalaryŋyz qandai mektepke barady?» dep sūradym.
– Qazaq mektebıne, – dep jauap berdı Gülzada. «Ana tılımızde oqytatyn mektepterde şäkırtterdıŋ tärbiesın, kısı syilauyn, qazaqy sanasyn qalyptastyrudyŋ üzdık önegesı, tamaşa dästürı bar. Ǧūlama äl-Farabidıŋ «tärbiesız berılgen bılım – adamzattyŋ qas jauy» degen sözı bar ǧoi. Bılım men tärbie – būlaqtyŋ ekı arnasy. Menıŋ balalarym osy qasiettı būlaqta susyndauy kerek. Al, būlaqtyŋ közın aşu, sız ben bızdıŋ – qasiettı mındetımız» deidı ūstaz.
Aigül UAISOVA
