Talǧat TEMENOV: BAQQAN MALYM DA, EKKEN EGINIM DE, KÄSIBIM DE, NÄSIBIM DE – ÖNER

Talǧat TEMENOV,Qazaqstannyŋ halyq ärtısı, Q.Quanyşbaev atyndaǧy memlekettık akademiialyq Qazaq muzykalyq drama teatrynyŋ körkemdık jetekşısı

Qazır jas rejisserlerdıŋ aimaqtarǧa barǧysy kelmeidı

– Juyrda Aqtauǧa Orta Aziia elderınıŋ V halyqaralyq festivalıne baryp, ekı bırdei olja alyp qaitypsyzdar. Qūtty bolsyn!

– Rahmet! Rasynda, būl halyqaralyq teatrlar festivalı joǧary deŋgeide öttı. Oǧan Qyrǧyzstannan, Özbekstannan, Täjıkstannan, Başqūrtstannan, Reseiden tea­tr  ūjymdary kelıp qatysty. Qazaqstannyŋ atynan Astananyŋ Jas­tar teatry, Q.Quanyşbaev atyndaǧy akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatry, Maŋǧystaudaǧy N.Jantörin atyndaǧy akademiialyq drama teatr, Almatydaǧy Öner akademiiasynyŋ studentterı öner körsettı. Osy ülken dodada QR eŋbek sıŋırgen qairatkerı Älımbek Orazbekov qoiǧan «Jalyn jūtqan Janna D`ark» atty dramasymen Qalleki teatry bas jüldege ie boldy. Sonymen qatar, eŋ üzdık äiel beinesın somdaǧany üşın Ainūr Bekmaǧambetova jüldelı boldy. Būl – osy teatrdyŋ tarihynda qalatyn ülken abyroi, zor quanyş.

– Atalǧan festivalge 9 şyǧarmaşylyq ūjymy, ūzyn sany 200-den astam ärtıs qatysqan eken. Festivalden keiın ne tüidıŋız? Teatr önerı qaida bara jatyr eken?

– Bügıngı künı önerdıŋ basqa salalarymen, mysaly, baletpen, arhitekturamen, beineleu önerımen, muzyka salasymen, sonyŋ ışınde klassikalyq muzyka önerımen salystyrǧanda qazaq drama teatry kenjeleu kele jatyr eken.

– Onyŋ sebebı nede dep oilaisyz?

– Öitkenı, osy uaqytqa deiın drama önerı tek qana ūlttyq dünie dep esepteldı. Ekınşı jaǧynan, būl sala önerdıŋ ekınşı sorty dep qaraldy. Qazırge deiın teatrǧa ülken şeneunıkter kelmeidı. Astanada tūryp qazaq drama teatrynyŋ qaida ekenın bılmeitın deputattar, ministrler bar. Būl – elımızdegı osy bır öner salasyna nemqūraily qarauşylyqtyŋ bır körsetkışı. Al teatrǧa osy künge deiın bır ǧimarat salyp bermei, ülken öner ūjymyn quyqtai jerde ūstap otyrǧanymyzdy aitudyŋ özı ūiat. Alaida, juyrda Parlament qabyrǧasynda ülken öner qairatkerlerı – Äşırbek Syǧaidy, Esmūhan Obaevty, sol sekıldı kino maitalmany Raşid Nūǧmanovty şaqyryp alyp, bızdıŋ deputattarymyzdyŋ olarmen käsıbi maman retınde sūhbattasuy  bügıngı osy teatrǧa degen közqarastyŋ özgere bastaǧany şyǧar dep oilaimyn. Būl turaly osydan bır jyl būryn Mäjılıstıŋ äleumettık mädeni damu komitetın basqarǧan Dariǧa Nazarbaevanyŋ da jiyn ötkızgenı esımızde. Mūnyŋ bärı uaqyt talaby ekenı tüsınıktı. Nege deseŋız, bügıngı künı teatrdyŋ problemalary jetkılıktı.

– Atap aitqanda…

– Eŋ aldymen, teatrlarda zamanaui dramaturgiialardyŋ azdyǧy baiqalady. Ekınşıden, teatrlarǧa jaŋa buyn, jas rejisserlerdıŋ barǧysy kelmeidı. Äsırese, jas mamandar oblystarǧa, aimaqtarǧa baruǧa qūlyqty emes. Kezınde rejisser mamandyǧyn bıtırgenderdıŋ barlyǧy oblystarǧa jıberıletın. Sonda bıraz eŋbek sıŋırıp, talantyn ūştap, öz käsıbi kelbetın qalyptastyryp bas­taityn edı. Mysaly, Janat Hadjiev alǧaşqy qadamyn Arqalyq teatrynda jasady. Älımbek Orazbekov Taldyqorǧan teatrynda, Ersaiyn Täpenov Qaraǧandy, sodan keiın Pavlodardaǧy Maman Baiserkenov, Qyzylordadaǧy Esmūhan Obaev Semei qalasyndaǧy teatrda qyzmet ettı. Solardyŋ barlyǧy öz kezınde oblystyq teatrlardyŋ deŋgeiın köterdı. Ärı özderı de sonda şeberlıgın şyŋdady. Al bügıngı künı  jas rejisserlerdıŋ barlyǧy Almaty men Astanany maŋailaidy. Onyŋ da özındık sebepterı bar. Bırınşıden, būl ekı qalada aqparat qūraldary, telearnalar bar, tanylu oŋai. Ekınşı jaǧynan, oblystarda būrynǧydai baspanamen qamtamasyz etıp, jas mamandarǧa qarailasyp jatqan eşkım joq. Akterlarǧa, rejisserlarǧa qamqor bolyp, teatr qyzmetkerlerıne jaǧdai jasau qazır ūmytylyp kettı. Oblys äkımdıkterınde özderınıŋ teatrlarynda kımder qyzmet etıp, qoiylymdarynda qandai akterler oinaitynyn da bılmeitın qyzmetkerler otyr. Sondyqtan, jalpy közqarasty özgertu kerek. Öner adamdaryn közden tasa qylmauǧa tyrysuymyz qajet. Bız el bolamyz desek, önerdı, sonyŋ bır salasy teatrdy köteruge tiıspız. Öitkenı, Chehov aitqandai, «tobyrdan halyq jasaityn – teatr». Al Ǧabeŋ būl jaiynda «qas sūludyŋ köz jasyndai möldır öner» deidı. Sol möldır öner – teatrǧa bız qazır alaközben qarap otyrmyz.

Säbi besıkke bır jasqa deiın ǧana bölenetın bolsa, teatr-besıkke ömır baqi bölenedı

– Juyrda äleumettık jelılerde bäzbıreudıŋ «gazet öledı» degen sözı üşın jurnalister qauymy şynymenen şamdanyp, tıptı pıkır talastyryp, ekıge jarylyp jatty. Alaida, velosipedten keiın neşe türlı kölık, poiyz, tıptı ūşaq  paida bolsa da, alǧaşqy kölık qūraldary qoldanystan ketpegenı barşaǧa mälım. Tıptı, Astanada soŋǧy jyldary velosipedpen jüretınder qatary köbeiıp kele jatqanyn eşkım joqqa şyǧara almaidy…

– Kezınde kino önerı paida bolǧanda «teatr endı bolmaidy» dep mıŋgırlegender bolǧan. Keiın televidenie damyp, keŋ tarala bastaǧanda kinony da öledı dep säuegeisıgender tabyldy… Bıraq qazaqta söz bar: «İsanyŋ joly bır basqa, Mūsanyŋ joly bır basqa». Adamnyŋ qolyndaǧy on sausaqtyŋ ärqaisysynyŋ özınıŋ orny, öz qyzmetı bolatyny sekıldı, önerdıŋ de är salasynyŋ öz joly, öz qyzmetı bar.  Tabiǧat öler, adam da öler, bıraq öner ölmeidı. Öitkenı, öner – halyqtyŋ ruhaniiaty, halyqtyŋ jany, halyqtyŋ jady.

– Dulat İsabekovtıŋ bır şyǧarmasyn Angliianyŋ teatry sahnalamaq bolǧanda «Aktrisa» pesasy ūsynylǧan eken. Bıraq pesadaǧy «qazaq teatrynyŋ bolaşaǧy joq», «qazaq  teatrynyŋ eŋ soŋǧy körermenı bolsa, soǧan spektakl qoiyp beretın eŋ soŋǧy akter men bolamyn» dep keletın joldary üşın aǧylşyn teatry būl qoiylymdy sahnalaudy dūrys dep tappapty. «Būl spektaklde qazaqtyŋ ūlttyq mäselesı qozǧalypty, ony bızdıŋ körsetkenımız jön emes» dese kerek. Sūraiyn degenım, osy şynymen qazaqtyŋ ǧana ūlttyq mäselesı me? Teatrdyŋ bolaşaǧy turaly qauıp qazaqqa ǧana tän be?

– Teatr – tek qana öner ordasy, öner oşaǧy emes.  Būl tek qana qoiylymyn tamaşalap, köŋıldı sergıtıp, dem alyp ketetın jer emes. Teatr – būl besık. Äsırese, jastardyŋ ruhaniiat besıgı. Kädımgı besıkke säbi bır jasqa deiın ǧana bölenetın bolsa, teatr-besıkke ömır baqi bölenedı. Teatr adamdy ömır baqi tärbieleidı.  Ömır baqi adamdy komediiamen küldırıp, tragediiamen jylatady. Teatr meşıt siiaqty. Adam meşıtke barǧan kezde ruhani tazaryp şyǧatyn bolsa, teatrda da tazarady. Iаǧni, būl serpıletın, tazaratyn, jaŋaratyn oryn. Sonymen qatar, ol – saiasat orny. Teatr – ideo­logiia. Ondaǧy qoiylymdar arqyly halyqtyŋ taǧdyry, mınez-qūlqy, obrazy, jaǧdaiy tanylady. Belgılı bır halyq turaly, el turaly pıkır qalyptasady.  Bıraq bız osy jaǧyn qazır ūmytyp jürmız.

– Saiasat demekşı, soŋǧy jyldary qazaq teatrlarynda tarihi dramalar jiı qoiylyp jür. Türkıstandaǧy teatr qoiǧan «Han Kenenıŋ soŋǧy künderı», Almatydaǧy M.Äuezov teatry sahnalaǧan «Qazaqtar», Quanyşbaev teatrynda  sahnala­nyp jürgen «Kenesary-Künımjan», «Abylai hannyŋ armany», taǧy basqa el asyǧa kütetın tuyndylardy atauǧa bolady. Osy jaily ne deisız?

– Būl jaŋaǧy sözımnıŋ jalǧasy dep tüsınıŋız. Teatr – tarihty jaŋǧyrtatyn, körermendı, äsırese jastardy ūlttyq sezımge baulityn, patriotizmge tärbieleitın jer.  Qazır köpşılık kıtap oqymaidy. Baiaǧydai ūzaq-ūzaq romandar oqyp, epos jattap jürgen jastardy körmeisıŋ. Jurnalistika, ädebiet, tıl salasynyŋ mamandary bolmasa, köpşılıktıŋ jalpy kıtap oqityn uaqyty da şekteulı. Alaida, «Qozy Körpeş – Baian sūlu» men «Läilı- Mäjnündı», «Qobylandy» men «Alpamys batyrdy», «Er Tarǧyn» men «Edıgenı» oqymai, «Qyryq  ötırıktı» bılmei, Qojanasyr men Aldarkösenı, Sügır Ahmettı bılmei, jastardyŋ ūltjandy azamat boluy neǧaibyl. Al teatr osy dünielerdı az uaqyttyŋ ışınde köptıŋ sanasyna sıŋıre alady. Teatr sol jetıspei tūrǧan bılım men tanymnyŋ ornyn toltyrady. Bügıngı muzykanyŋ, sahnany bezendıru täsılderınıŋ, ärtürlı tehnikalyq ärleu men montajdau qūraldarynyŋ arqasynda jaŋaǧy ūmytylyp bara jatqan ūlttyq qūndylyqtarymyzdy qaitadan halyqpen qauyştyrady. Sondyqtan, teatrlardyŋ tarihi taqyryptarǧa baruy – zaŋdylyq. Älemde öz tarihyn, öz mädenietın, öz ädebietın bılmegen ūlt ūlt bolyp qalyptasa almaidy. Bız älemnıŋ damyǧan otyz memleketınıŋ qataryna kıremız desek, mındettı türde tarihymyzdy jaŋǧyrtyp, ony teatr arqyly da nasihattai tüsuımız qajet. Jalpy, menıŋ oiymşa, bızdıŋ ekonomikamyz, bızdıŋ bailyǧymyz mädenietımız ben önerımızben qatar damuy kerek. Alda «EKSPO-2017» körmesın ötkızemız dep otyrmyz, sol şarada şet elderden kelgen qonaqtarǧa özımızdıŋ ūlttyq qūndylyqtarymyzdy körsetuımız kerek.

Qolymda ekı tarihi filmnıŋ ssenariiı tūr

– Sız «Köşpendıler» filmı tüsırılıp jatqanda: «Bolaşaqta qazaq kinosynyŋ tarihy «Köşpendılerge» deiın jäne «Köşpendılerden» keiın bolyp bölınedı. Men soǧan senımdımın» degen edıŋız.

– Ol ras. «Köşpendıler» tüsırılgenge deiın kino tüsırudıŋ jaǧdaiy bızde basqaşa bolatyn. Tüsıru alaŋyndaǧy adamdarǧa jaǧdai jasau, olarǧa dūrys tamaq beru mäselesın eşkım oilamaityn. Sonda qalanyŋ syrtyndaǧy kino tüsıru alaŋyna baratyn 200-300 adam taŋerteŋ özınıŋ bır qūty airany men nanyn ala jüretın edı. Äitpese keşke deiın aş qalatyn. Al, bügın olai emes. Ärbır kino tüsıru alaŋynda tüskı asy, keşkı asy, kündızgı tıskebasary – bärı qamtamasyz etılıp jür. Odan basqa «Köşpendılerge» deiın «Qazaqfilmnıŋ» tüsıru apparattary basqaşa bolsa, bügıngı künı bärı sifrǧa köşken. Örkeniettı elder sekıldı barlyq kino tüsıru alaŋynda jaqsy jaǧdai  jasalǧan. Endı solai bolyp qalady. Demek, menıŋ sol tūstaǧy aitqanym keldı.

– Demek, sız älgı sözıŋızdı materialdyq, äleumettık mäselege qarata aittyŋyz ba?

– İä, äleumettık jaǧynan osylai bolyp otyr. Ekınşı jaǧy akterler qauymyna būryn nemqūraily qaraityn. Qazır olai emes. Ärtısterge arnaiy kölık daiyndap, qoşemettep alyp jürudı üirendık. Tıptı, «Köşpendıler» tüsırılıp jatqanda akterlerdıŋ betıne kün tüspesın dep, janynda qolşatyr ūstap jürgender boldy. Osy akterge degen qūrmet, akterge degen qoşemet qazır jalǧasyp otyr.

– Osy igılıkter önerdıŋ damuyna septıgın tigıze aldy ma?

– Ärine. Qazırgı künı sol «Köşpendılerdıŋ» arqasynda ǧana «Jaujürek myŋ bala» düniege keldı. «Bırjan sal» tüsırılıp bıttı. Doshan Joljaqsynov endı «Qūnanbaidy» tüsırudı qolǧa alyp otyr. Būl da bızdıŋ tarihymyzǧa, keşegı ötken tūlǧalarymyzǧa basqaşa közqaras. Osy uaqytqa deiın, mysaly Qūnanbaiǧa bai-feodaldyq taptyŋ ökılı retınde ǧana qarap keldık. Qazır qazaq qoǧamyna ülken örkeniet, oqu-bılım, mädeniet alyp kelgen tūlǧa, aǧartuşy retınde qarap otyrmyz. Būl da sol «Köşpendılerden» keiıngı jetıstık.

– Elbasy tarihi filmder tüsırudı tapsyryp otyr. Sızdıŋ qolyŋyzǧa erık berse, ne ıster edıŋız?

– Qazır menıŋ qolymda «Tomiris» jäne «Zarina patşaiym» degen ekı ssenarii tūr. Ärine, qarajat mäselesı şeşılse, men bügın-aq sol kinony tüsırer edım. Jalpy men kez kelgen kezde daiynmyn. Öitkenı, ol ssenariiler öz qalamymnan tuǧan jäne olardyŋ deŋgeiı biık ekenıne özım senımdımın.

– «Bızde tarihi film tüsırılse, joq joŋǧarmen şabysyp jatamyz» dep synap jürgelı bıraz boldy. Sız ne deisız?

– Ol kino taqyrybyna bailanysty. Bız üş ǧasyrǧa deiın joŋǧar imperiiasynyŋ tabanynda, solardyŋ ezgısınde boldyq. «Aqtaban şūbyryndy» oqiǧasy sol tūsta öttı. Qazaq handyǧy da sondai qiyn kezeŋde qūryldy. Bızdıŋ talai batyrlarymyz sol tūsta qalyptasty. Talai tūlǧalar sol küres üstınde tanyldy. Al sol tūlǧalar, batyrlarymyz bolmasa bız Altaidan Atyrauǧa deiıngı osynau keŋ -baitaq jerdı alyp qala alar ma edık? Al sol erlık, sol jauyngerlık bolmasa bız 10 million ǧana halqymyzben osylai memleket bola alar ma edık? Jer betınde 40 million halqy bar, bıraq öz memleketı joq, öz tuy, öz änūrany, öz erkı joq, bodan halyqtar az emes qoi. Bız bügın sol erlıktı, ata-babalarymyzdyŋ artyqşylyqtaryn baǧalai bıluımız kerek. Sonda ǧana erteŋge nyq senımmen qaraityn bolamyz.

– Jaŋa teatrdyŋ da aǧartuşy­lyq, ideologiialyq qyzmetı baryn aittyq qoi. Al kino arqyly ruhty köteruge bola ma?

– Elbasynyŋ tapsyrmasy boiynşa, Qazaq handyǧynyŋ 550 jyldyǧy toilanǧaly otyr. Jänıbek pen Kerei qazaqtyŋ alǧaşqy handary bolǧanyn, «Jetı jarǧy» bızdıŋ ata zaŋymyz bolǧanyn aiqyndap, älemge paş etuımız kerek. Äitpese, osy uaqytqa deiın «qazaq memleketı bolmaǧan, qazaq el bolmaǧan, handyǧy bolmaǧan» degen qaueset taratuǧa tyrysyp jürgender bar. Eger qazaq būrynnan el bolmasa, bız qaidan paida boldyq? Fizika zaŋy boiynşa: «bar zat joǧalmaidy, joqtan paida bolmaidy». Endeşe, bız sonau saq däuırınen kele jatqan ūly ūrpaqtyŋ ökılımız. Ǧūndar men saqtardyŋ ūrpaǧymyz. Osy jerdı mekendegen, osy jerde ädebietı men mädenietı qalyptasqan elmız bız. Sony küllı älemge jetkızuımız kerek. Onyŋ bırden-bır joly – kino önerı.

– Qazaq kinosy toqyraudan bas köterıp keledı. Bıraq qazırgı ızdenıs, qalyptasu kezeŋı qanşa uaqytqa deiın sozyluy mümkın?

– Kino önerı ötken ǧasyrdyŋ 90-şy jlydarynan keiın toqyrap qalǧan bolatyn. Qarjynyŋ jetıspeuı, jūmysşylarǧa jalaqy berılmeuı saldarynan «baital tügıl bas qaiǧy» bolyp, kino jetımsırep qaldy. Bügın bıraq eŋsemız köterıldı. Sondyqtan EKSPO körmesı aldynda tarihi filmderımızdı, serialdarymyzdy köptep şyǧaruymyz qajet bolyp otyr. Oǧan bügıngı tehnikalyq, şyǧarmaşylyq mümkındıgımız jetedı. Bızge tek äreket qana kerek.

Menen myqty ministr bola alatyndar tabylady, bıraq ol ministrler men tüsıretın filmderdı tüsıre almaidy

– Sızdıŋ «Qaiyrly taŋ», «Gülnäz», «Oi jasyn» atty povester jazǧanyŋyz köpşılıkke mälım. Bıraq sız ylǧi da özıŋızdı «jazuşymyn dep eseptemeimın» deisız. Nege?

– Jazuşy bolu üşın basqa mamandyqty qoiyp, jazuşylyqpen ainalysu kerek. Ras, men osy rejissuraǧa kelgenge deiın poeziia, proza jazdym. Qazır de ara-tūra qolyma qalam alyp, öleŋ jazyp tūramyn. Bıraq kino men prozanyŋ aiyrmaşylyǧyn baǧalai kelgende, kino – öte auqymdy, qanaty keŋ öner. Kinony bügın tüsırseŋ, ony erteŋ bükıl älemge körsete alasyŋ. Al proza janry – inemen qūdyq qazǧandai dünie. Qandai qūrbandyqtarǧa baryp, köz maiyŋdy tauysyp, şyǧarmaŋdy jazǧanmenen ony şyǧaryp, taratu oŋai şarua emes. Baspadan jaryq köruı üşın qarajatyn tabasyŋ.  Ony basqa tılge audaru odan da ülken eŋbektı, uaqytty, şyǧyndy talap etedı. Odan da bölek mäsele, bügıngı Jazuşylar odaǧynda jetı jüzden astam jazuşy bar. Olar mensız de qazaq ruhaniiatyna öz ülesın qosyp, mensız de qazaq ädebietın damytyp jatyr. Al men jazuşy bolmasam da qazaq önerıne, qazaq ruhaniiaty men mädenietıne özındık ülesımdı qosyp jürmın dep oilaimyn. Jäne solai ekenı haq. Öitkenı, menıŋ bügıngı baqqan malym da, ekken egınım de, käsıbım de, näsıbım de – öner. Sonyŋ ışındegı kino jäne teatr önerı.

– Sız rektor da boldyŋyz. Direktor da boldyŋyz. Öner ordalaryn basqardyŋyz. Şyǧarmaşylyq ūjymdy basqarǧan ūnai ma, älde taza şyǧarmaşylyqpen ainalysqan ūnai ma?

– Ärine, taza şyǧarmaşylyqpen ainalysqanǧa ne jetsın?! Öitkenı, direktorlardy, körkemdık  jetekşılerdı bylai qoiǧannyŋ özınde, oblystarda, basqa jerlerde qyzmet etken ülken-ülken şeneunıkterdı el ūmytady. Öitkenı, ol krannan aqqan su siiaqty. Bügın bar, erteŋ joq. Bıraq äkımnıŋ özınıŋ basqaru qabıletıne, talantyna, halyqqa etken qyzmetıne qarai öz abyroiy, öz baǧasy berıledı. Ärine, äkımderde de äkım bar. Aqyndarda da aqyn bar.  Sol sekıldı, men de 90-şy jyldary, qiyn-qystau kezeŋderde Öner akademiiasynda rektor boldym. Sol tūsta būryn Qazaqstanda bolmaǧan on üş mamandyqty aştym. Bügıngı küngı kinooperatorlar, kinorejisserlar, dybys operatorlary, grimmerler, kino synşy mamandyǧy – osynyŋ bärı būryn Qazaqstanda daiarlanbaǧan mamandyqtar. Olardy būryn Mäskeude, sosyn Leningradta ǧana daiyndaityn. Sondyqtan, men sol qiyn kezde bügıngı künmen şektelmei, erteŋdı oiladym. Erteŋ kino örkendeidı, qazaq kinosy da köşke ılesetın bolady, sol kezde mamandar tapşylyǧy tumasyn dep aşqan mamandyqtardyŋ bügınde el jemısın jep jatyr. Qazır Qazaqstanda qanşama telearnalar bar, solardyŋ bärınde daryndy jastar qyzmet etıp jür. Sondyqtan, men özım basşylyqta bolǧanda da qazaq elıne qyzmet ettım dep bılemın.

Ärine, şyǧarmaşylyqpen ainalysu, ol – baqyt. Onyŋ quanyşy da, jauapkerşılıgı de basqaşa. Bıraq künde bäige bola bermeitını, künde şaba bermeitınıŋ sekıldı, künde  kino tüsırıle bermeidı. Ol – qarjyǧa tıreletın mäsele. Sondyqtan, men kino tüsırudıŋ ortasynda ūjymdardy basqardym. Qai basşylyqta otyrsam da, küirep qalǧan mekemenı tüzep, küizelıske tüsken şyǧarmaşylyq ūjymynyŋ eŋsesın köteruge tyrys­tym. Mysaly, Ǧabit Müsırepov atyndaǧy jastar jäne jasöspırımder teatryn toǧyz jyldai basqardym. Sonda syrtqa şyqpaǧan, şet elderge gastrolge baryp körmegen teatr ūjymyn Mäskeu qalasyna, Türkmenstanǧa, Türkiiaǧa, Koreiaǧa, Qyrǧyzstanǧa apardym.  Sonymen bırge, elımızdıŋ barlyq jerın aralattym. Būl kerek närse bolatyn. Öitkenı, ärtısterdıŋ kökjiegı keŋeiedı. Ärı qazaq önerın el-jūrtqa tanystyru bolatyn.

– Keibır aǧalarymyz şeneunık bolǧanda jazudy saiabyrsytady. Keide şyǧarmaşylyq bos kezde ǧana ainalysatyn ermegımız siiaqtanady. Būl ädebietke adaldyq sanalmaityn siiaqty. Al sız üşın şyǧarmaşylyq bırınşı kezektı me?

– Bırınşı kezekte.

– Bügın, mysaly, ministrlıktıŋ portfelın ūsynar bolsa…

– Joq, barmaimyn. Nege deseŋız, menen de jaqsy ministr bolatyn, menen de daryndy, menen de ülken qūlşynyspen qyzmet ete alatyn adam tabylady. Bıraq men tüsıretın kinolardy ol ministrler tüsıre almaidy. Ärine, menıŋ aldymda tūrǧan bırınşı mäsele – ol tek qana şyǧarmaşylyq. Men osy jūmystyŋ üstınde otyryp, özımnıŋ ssenarilerımdı jazyp otyrmyn. Osy jūmys üstınde otyryp, bolaşaq qoiylatyn spektaklderımnıŋ qalai bolaryn oilastyryp otyrmyn. Men tek qana şyǧarmaşylyqpen ainalysqanda ǧana ömır süremın. Öitkenı, şyǧarmaşylyq eldıŋ ruhaniiatyna, eldıŋ köŋılıne, eldıŋ ömırıne arnalǧan dünie. Qūdaidyŋ kez kelgen adamǧa talant bermeitını anyq bolsa, kez kelgen qabılet iesı boiyndaǧyny sarqyp, elıne jūmsauǧa mındettı. Olardyŋ missiiasy da sondai.

– Astananyŋ teatryna körkemdık jetekşı bolyp kelgenıŋızge köp bolǧan joq. Eŋ ülken maqsatyŋyz qandai?

– Maqsatym emes, armanym şyǧar: osy jerden qazaq teatryna jaŋa ǧimarattyŋ ırgetasy qalansa, sol teatrda alǧaşqylardyŋ bırı bolyp spektakl qoisam deimın. Odan keiın osy teatrdy Qazaqstandaǧy ǧana emes, Euraziialyq keŋıstıktegı eŋ aldyŋǧy teatrǧa ainaldyrsam deimın.

Äŋgımelesken: Näzira BAIYRBEK