Sözdıkte alpinist «asqarpaz» dep audarylypty. Naǧyz asqarpaz biık şyŋdardy baǧyndyryp, ūşar şyŋǧa ūmtylǧan erjürek jandar ekenı belgılı. Al, Astananyŋ biık ǧimarattaryn şaŋnan tazalap, jarqyratyp juatyn mamandaryn da «asqarpaz»dep ataidy. Tek, anyqtama retınde «önerkäsıptık» degen sözdı qosyp aitady. Mazmūn-maǧynasynda aiyrmaşylyq bolsa da, olardyŋ da boiynda batyrlyq bar ekenı anyq.
Sol jaǧalaudyŋ şynymen qaptalǧan zäulım ǧimarattary közdıŋ jauyn alady. Kün säulesımen san qūbylyp, erekşe jarqyrap tūrady. Köktem bastalysymen belderıne arqan bailap, üidıŋ syrtyn juyp jatqan jıgıtter elordanyŋ ädemı körınısıne ainalyp kettı. «Qazaqstan temır joly» ǧimaratyn juuǧa 150 metrden 300 metrge deiıngı ūzyndyqtaǧy arqan bailanady eken. Tek elordanyŋ emes, bükıl Qazaqstandaǧy biık ǧimarattar ornalasqan «Asyl tas» kvartalyn ūzynynan ekı orauǧa 400 metr arqan kerek. «Zajigalkany» tört adam on künde juyp şyǧady. Önerkäsıp asqarpazdary bır mausymda 500 myŋnan 1 million teŋgege deiın tabys tabady. Al, mamannyŋ sapaly jabdyǧy 150 myŋ teŋge tūrady.
Biıktıktegı jūmystardy önerkäsıptık alpinizm ädısımen jürgızu bızge de taŋsyq emes. Tek qana juyp qoimai, keru, tartu, būrandalardy būrau, dänekerşı, kerek deseŋız, betondauşy da bar. Keibırı bır salaǧa maşyqtansa, ämbebap şeberler de jetkılıktı. Qauıpsızdık şaralaryn saqtap, jūmysqa özderınıŋ de özgelerdıŋ de ömırne jauapkerşılkpen qaraityn astanalyq 3-4 kompaniia bar. Būlardyŋ syrtynda Almaty, Qaraǧandy, Şymkentten keletın asqarpazdar bar. Köbısınıŋ jabdyqtary syn kötermeidı, käsıptık bılıktıgı de olqy soǧyp, joldan qosylyp jatady. Olar nartäuekelge basyp, qiyn qyzmettıŋ baǧasyn tüsırıp jıberedı. Būl jönınde astanalyq asqarpaz Arman Hasenov äŋgımelep berdı. «Önerkäsıptık alpinizmmen 90 jyldardan bastap ainalystym. Ol kezde turizm fakultetınde oqyp jürıp, seksiiaǧa qatysatynmyn. Bır künı tanystarym ǧimaratty juu jönınde ūsynys jasady. Osy saladaǧy firma basşylarynyŋ eŋ jasymyn. Qazır özım şeberlerdı daiarlaimyn. Alǧaşqy kezde olar üşın qosymşa qarajat tabudyŋ közı dep qarasam, būl künde onyŋ bolaşaǧy zor ekenıne közım jettı. Qysta baner ılemız, nauryzdan qazanǧa deiın juu jūmystaryn jürgızemız. Būl – bız üşın märtebelı jaŋa mamandyq, jūmystyŋ jaŋa türı. Mūnymen ainalysqysy kelgen adam bır jyl täjıribeden ötuı kerek. 
Boi-pışımı şaǧyn bolyp, denesı şymyr bolyp keluı şart. Bır jyldan keiın arnaiy kurstan ötıp, kuälık alyp, özdıgımen jūmys öteuıne bolady».
Astanada biık ǧimarattar salynyp jatyr. Kran, köteru qūraldary jete bermeitın jerlerde önerkäsıptık asqarpazdardyŋ jūmys qoly asa qajet. Biıkten qoryqpaǧandardyŋ bärı asqarpaz bolmaidy. Tek jauapkerşılıktı jaqsy tüsınıp, qauıpsızdık şaralaryn, tehnikalyq talaptardy qatal saqtaǧandar ǧana asqarpaz bolady. Äitpese, üzılgen arqandai ömır de şort kesıluı mümkın. Mūny jaqsy tüsıngender ǧana biık ǧimarttarǧa köterılıp, jerge aman oralady. Qorqynyşty jeŋıp, kütpegen oqiǧalarǧa daiyn tūratyn naǧyz jürek jūtqan batyrlar, menıŋşe Arman siiaqty asqarpazdar.
Aigül UAISOVA
