Öner ūjymdarynyŋ tartuy retınde elorda mereitoiyna arnalǧan «Sahnadan sälem» II halyqaralyq teatr festivalı bastaldy. Qala äkımdıgı men mädeniet basqarmasynyŋ bastamasymen ekınşı ret ūiymdastyrylǧan būl festivaldıŋ biylǧy erekşelıgı – halyqaralyq deŋgeige köterıluı. Iаǧni, şet elden arnaiy şaqyrylǧan sarapşylar men synşylar da özara baq synasatyn teatr qoiylymdarynyŋ baǧasyn bermek.
Q.Quanyşbaev atyndaǧy memlekettık akademiialyq Qazaq muzykalyq drama teatrynyŋ körkemdık jetekşısı Bolat Ūzaqovtyŋ aituynşa, 1-6 şılde aralyǧynda ötetın būl merekelık şaraǧa 13 teatrdan 400 adam qatyspaqşy. Olardyŋ arasynda Daǧystan Respublikasy Mahachkala qalasynyŋ M.Gorkii atyndaǧy respublikalyq Orys drama teatry men Türkiianyŋ Erzurum qalasynyŋ memlekettık teatry festivaldıŋ arnaiy qonaqtary bolmaq. Sonymen qatar, astanalyq Quyrşaq teatry da öz qoiylymyn köpşılık nazaryna ūsynady. «Qatysuşylardy bır ai boiy ırıktedık. Qandai spektakldı körsetuge bolatynyn aldyn ala jıberılgen beinejazbalar arqyly saraptadyq. Al, kelesı jylǧy ırıkteu jarty jyl būryn bastalatyn bolady. Talaptary da küşeie tüspek» deidı ol. Teatr jäne kino rejisserı, jazuşy jäne dramaturg Egişe Gevorkian atalmyş festivaldıŋ elorda damuynyŋ bır belesı ekenın aityp, «mädenietter sintezı, önerdıŋ şyǧarmaşylyq dialogy – bügıngı Astananyŋ tynysy boluy tiıs» degen oi bıldırdı.
«Sahnadan sälem» atty teatr şeruı jaŋa şyǧarmaşylyq dünielerdi körermen nazaryna ūsynyp qana qoimai, käsibi mamandar arasynda özara pikir almasyp, täjiribe bölısudı közdeidı. Sol sebeptı öner qairatkerlerı üşın būl şaranyŋ maŋyzy erekşe.
Festival şymyldyǧy Q.Quanyşbaev atyndaǧy akademiialyq Qazaq muzykalyq drama teatrynda qoiylǧan «Tıl tabysqandar» komediiasymen aşyldy. Mar Baijievtıŋ pesasy boiynşa Bolat Ūzaqov sahnalaǧan qoiylymda Astana qalasynda tūratyn bır ǧana ziialy otbasynyŋ taǧdyryn suretteu arqyly qazırgı qoǧamda tuyndaǧan özektı mäseleler köterıledı. Bas-aiaǧy bes akter: Oljas Jaqypbek, Aqmaral Tanabaeva, Janat Chaikina, Ainūr Bermūhambetova, Meiram Qaisanov şyǧarmanyŋ qyr-syryn tereŋ sezıne bılıp, obrazdaryn qinalmai, şynaiy oinap şyǧady. Aty aŋǧartyp tūrǧanyndai, mūndaǧy keiıpkerler bır-bırımen tura maǧynasynda tıl tabysa almady. Mūqambet pen Süiımqan ömırlerınde bırınşı ret Dubaiǧa baryp demalmaqşy. Alaida, joldama sany – ekeu ǧana. «Qyzymyzdy jalǧyz qalai qaldyramyz?» dep amal tappai otyrǧanda, oida joqta auyldan Mūqambettıŋ äpkesı kele qalady. Qyzdy sol kısıge tapsyraiyn dese, Dezdemona bır auyz söz qazaqşa bılmeidı, al auyldan kelgen Bolduqan müldem orysşa tüsınbeidı. Osy sätte kömekke ekılık baǧanyŋ kesırınen memlekettık emtihanǧa jıberılmegen Asqar atty student keledı. Tyǧyryqtan şyǧudyŋ joly – ony tılmaş retınde paidalanu. «Türıŋnen ainaldym» degendı «Krujus vokrug tebia», «Qasyqtai qara basyŋdy» – «Tvoia chernaia golova kak lojka» dep audaruy körermenderdı külkıge qaryq qylady. Erekşelıgı sol – avtor da, rejisser de, akterler de qoǧamda oryn alǧan köŋılge kırbıŋ ūialatar qazaq tılınıŋ tragediialyq jaǧdaiyn jarasymdy äzıl-qaljyŋdar arqyly komediiaǧa ainaldyra bılgen. Külıp otyryp küiınesıŋ, orys sözderınıŋ qazaq tılın jetkıze almaityndyǧyn estıp, ana tılımızdıŋ bailyǧyna erıksız süisınetınıŋ taǧy bar. Sondai-aq, qalalyqtardyŋ auyl ömırınen alşaqtap bara jatqandyǧy da jaqsy aşylǧan. «Auylda ystyq su joq, vanna joq, därethana aidalada» degen tūrmystyq stereotiptı aqyr aiaǧynda qazaqy köŋıldıŋ darqandyǧy, mahabbat jeŋedı.
Ūiymdastyruşylardyŋ aituynşa, osy festival geografiiasyn odan ärı keŋeite tüspek. Bolaşaqta şaraǧa qatysatyn teatr ūjymdary körermenderge bır taqyryp aiasynda arnaiy daiyndalǧan qoiylymdaryn ūsynuy mümkın.
Mädina JAQYP
