Alty alaştyŋ ardaǧyna ainalǧan Älihan Bökeihanov, Jaqyp Aqbaev, Älimhan Ermekov sekildi tūǧyry biik tūlǧalar Qaraǧandynyŋ Aqtoǧaiynda tuǧan. Būl öŋir öner maitalmandaryna da kende emes. Aitar bolsaq, külli qazaqtyŋ maqtanyşyna ainalǧan Küläş Baiseiitova, Manarbek Erjanov, Äset Naimanbaev, aqiyq aqyn Narmanbet Ormanbetūlynyŋ da kindik qany Aqtoǧai topyraǧyna tamǧan. Biz bügin osy qasietti öner ūiasynan tülep ūşqan taǧy bir talant, teatr jäne kino akteri Keŋes Nūrlanov turaly äŋgime örbitpekpiz.
Oinaǧan rölderi: M.Äuezovtiŋ «Aiman-Şolpanynda» – Qortyq Şal, «Qaragözde» – Narşa, «Eŋlik-Kebekte» – Kebek, «Abaida» – Äbdirahman, Ǧ.Müsirepovtiŋ «Qozy Körpeş – Baian sūluynda» – Qozy, soŋǧy qoiylymda -Qodar, M.Maqataevtyŋ «Qoş mahabbatynda» – Qasym, G.Gauptmannyŋ «Ymyrttaǧy mahabbatynda» – Ganefeld, S.Mūqanovtyŋ «Möldir mahabbatynda» – Bürkit, R.Mūqanovanyŋ «Mäŋgilik bala beinesinde» – Qūmar, Q.Gossidiŋ «Turandot hanşaiymynda» – Kalaf, S.Toraiǧyrovtyŋ «Qamar sūluynda»- Ahmet, Ş.Aitmatovtyŋ «Aq kemesinde» – Momyn şal, Ä.Nürpeiisovtiŋ «Qan men terinde» – Qūdaimende, O.Bökeidiŋ «Qūlynym meniŋde» – Qarajan, M.Şahanovtyŋ «Kökeitestisinde» – Şoqan, M.Äuezovtiŋ «Abaiynda» – Kerim, A.Sagarelidiŋ «Gamardjobasynda» – Akop, E.Huşvaqtovtyŋ «Qyzyl almasynda» – Orazbai, İ.Ştraustyŋ «Jūbailar jūmbaǧynda» – Amadei, M.Friştiŋ «Don-Juannyŋ dumanynda» – Don Diego, Q.Jünisovtiŋ «Mahabbat melodramasynda» – Ämir.
Qazaqstan Jastar odaǧy syilyǧynyŋ iegeri Keŋes Äzimhanūly Nūrlanov T.Jürgenov atyndaǧy Öner institutyn tämamdaǧan soŋ, joldamamen Ǧ.Müsirepov atyndaǧy Jastar men jasöspirimder teatryna qabyldanady.
Ataqty rejisser Raiymbek Seiitmetov basqaryp tūrǧan būl şaq teatrdaǧy özgeşe örleu kezeŋi edi. Baǧy janǧan şyǧarmaşylyq ūjymda eŋbektene jürip, öziniŋ qabilet-qarymyn şyŋdady. Aldyŋǧy buyn aǧalary Mäkil Qūlanbaev, Mūhtar Baqtygereev, Altynbek Kenjekovtiŋ izin basyp, önegesin üirenip, qalaǧan käsibiniŋ qyr-syryna qanyqty. Keŋes közge birden tüsti. Öitkeni, teatrǧa kelisimen oǧan basty rölder senip tap-syryldy. Alǧaş «Dariǧa-jürek» spektaklindegi Mūqaǧalidyŋ jas kezin beineledi. Rejisserlary Raiymbek Seiitmetov pen Nūrǧanat Jaqypbaevtyŋ aǧalyq qamqorlyǧyn köp körgen ol bar küşin keiipkeriniŋ beinesin aşuǧa jūmsady. Osy röli sätti şyqqan süiikti keiipkerleriniŋ birine ainaldy. Sahnada aǧa buyn äriptesterimen jūmys jasady. Olardan da tälim aldy. Solardyŋ arqasynda akter retinde qalyptasyp, bir ärtistiŋ arman etken lirikalyq keiipkerleriniŋ denin somdap şyqty. Sahnada baǧy janǧan, tür-tūlǧasy erekşe, oinau äseri bölek ärtis atandy. Osyndaǧy kün-tün demei, tolassyz izdenuiniŋ arqasynda 1996 jyly Jastar odaǧy syilyǧynyŋ iegeri atandy. Körermenniŋ ystyq yqylasyna bölenip, köpten kütken qymbat marapatqa köŋil şattandy, şabyty tasydy. Sahnadaǧy on üş jyldyq eŋbeginiŋ önersüier qauym tarapynan şynaiy baǧalanuy edi – būl.
Qazaq memlekettik akademiialyq Mūhtar Äuezov atyndaǧy drama teatryna auysqanda da köptegen myqty rölderdi somdady. Onda Äzirbaijan Mäm-betov, Qairat Sügirbekov, Bolat Atabaev, Äubäkir Rahimovtyŋ qoiylymdarynda negizgi obrazdardy beineledi. Kebek, Qozy-Körpeş, Abaidyŋ jas küni, «Abaida» Äbdirahmandy, «Möldir mahabbatta» Bürkitti, «Qaraközde» Narşany jäne taǧy basqa köptegen jaǧymdy keiipkerlerdiŋ obrazyn körermen jüregine jetkize bildi. Osy jaǧynan belgili jurnalist Bauyrjan Omarovtyŋ «Jaǧymdy keiipker» atty maqa-lasynyŋ keiipkeri atanǧany da bar. Kileŋ jaǧymdy rölderdi somdaǧan, segiz qyrdyŋ bir qyrynan ǧana tanylǧan ärtisti kereǧar keiipker beinesine enuge alǧaş ūsynys bildirgen osy M.Äuezov atyndaǧy teatrdyŋ rejisseri Esmūqan Obaev boldy. Būl ūsynysqa ne derin bilmegen ärtis bastapqyda qatty jüreksinedi. Tipti, bas tartsam ba degen işki oimen arpa-lysyp, tübinde ony bügip qalady da, nede bolsa oinap şyǧuǧa beldi bekem buady. Qortyq şaldy oinauǧa baryn saldy. Aqyrynda «Aiman-Şolpan» spektaklindegi körkem beinesi tūtas aşylǧan keiipkerdiŋ biri osy Qortyq şal bolyp şyqty. Būǧan beineni somdaǧan Keŋes qanşalyq-ty quansa, rejisseri E.Obaev odan da artyq quandy. Sol Qortyq şaldyŋ arqasynda basqa plannan körinuge mümkindik tudy. Osydan keiin köptegen kereǧar keiipkerlerdi somdau senip tapsyrylatyn boldy. Gogoldiŋ «Revizorynda» Svistunovty, Gauptmannyŋ «Ymyrttaǧy mahabba-tyndaǧy» Ganefeldti, Q.Quanyşbaev atyndaǧy Memlekettik akademiialyq qazaq muzykalyq drama teatrynda Ä.Nūrpeiisovtiŋ «Qan men terinde» Qūdaimende bolysty, O.Bökeevtiŋ «Qūlynym meniŋ» pesa-synda Qarajan beinesin, «Abai» dramasyndaǧy Kerimdi jäne köptegen taǧy da basqa osy tektes rölderdi oinap şyqty. Äli de oinap jür. 2006 jyly araǧa taǧy da on üş jyldy salyp Elbasynyŋ taǧaiyndauymen «Eren eŋbegi üşin» medaline ie boldy.
Bedeldi ärtistiŋ tuǧan üiindei bolyp ketken M.Äuezov atyndaǧy drama teatrynan ketem degen oi üş ūiyqtasa tüsine de kirmegen. Alaida taǧdyr talaiy Astanaǧa auysudy būiyrypty. Äuezov teatrymen qimai qoştasty. Sol kezdegi elorda äkimdiginiŋ ūsynysymen täuekelge bel buyp, ruhani ortany toltyryp, jaŋadan qalyptasyp kele jatqan jas teatrdyŋ tabaldyryǧyn attady. Qara şaŋyraqty tastap şyǧu qanşalyqty qiyn bolsa, jaŋa ortaǧa kelip siŋisip ketu de oŋaiǧa soqpady. Nebir jan qinaityn küibeŋnen tynymsyz talpynysy, sahnadaǧy keiipkerlerine degen süiispenşiligi alyp şyqty. Äli de bereri mol, äleueti kemeldengen K.Nūrlanov oinaityn basty rölderim aldymda degen ümitin ükileidi.
Onyŋ bükil tynys-tirşiligi teatrmen etene jaqyn bolsa da, keşegi KSRO tūsynda köptegen kinolarǧa tüsken. Sol zamanda öziniŋ teatrda da, kinoda da jaryq jūldyz ekenin tanytty. «Batyr Baianda» Noian, «Jansebilde» Mūqatai, «Aidai sūlu Aisūluda» Jaqsygeldi siiaqty tanymal rölderdi beineledi. Toqsanynşy jyldardaǧy toqyrau kino salasyn tūralatyp ketti. Soŋǧy kezde Erkin Raqyşevtiŋ «Jetimder» filmindegi balalardyŋ äkesiniŋ, «Alyp qaşu operasiiasynda» qyzdyŋ äkesiniŋ, «Motosikldegi adam» filminde Sapardyŋ rölderin somdaǧan, jaqynda ǧana tanysty-rylymy ötken «Qarsy baqylau» filmine de tüsken. Odan da bölek körkem filmderge tüsip jür. Biraq öz ömirin de, önerin de tek teatrmen tyǧyz bailanystyratyn Keŋes erdiŋ jasy eluge kelgen quanyşyn keler jyldyŋ enşisindegi sahnadaǧy otyz jyldyǧymen qat-qabat atap ötudi oilastyryp jür. Öitkeni, ol üşin ömirden de qymbat öneri ärdaiym alǧaşqy tūǧyrda qala bermek.
Şynar ÄBILDA
