Bızge tūtynuşy A.Erdanovtan hat kelıp tüstı. Onda: «169» aqyly anyqtamalyq qyzmetı öz mındetterın dūrys atqarmaidy. Sonda bız olarǧa ne üşın aqy töleimız? Qazırgı kezde olardyŋ qyzmetı telefondyq alaiaqtyqqa ūqsaidy. Belgılı bır anyqtamany alu maqsatymen «169»-ǧa habarlassaŋ, olar aldymen qoŋyraudyŋ baǧasy turaly eskertedı, odan keiın klassikalyq muzyka qosylyp, köptegen kompozisiialardy tyŋdap şyǧamyz. Ūzaq-sonar muzyka jalǧasa beredı, bıraq qalaǧan qyzmetke qol jetkıze almai qinalamyz. Sebebı, operator tūtqany kötermeidı. Al eger köterıp jatsa, sūraǧyŋdy tyŋdap, küte tūruyŋdy sūraidy da, tūtqany qoia salady. Yzaǧa bulyǧyp, ekınşı ret habarlasqanda däl osy jaǧdai taǧy qaitalanady. Odan saiyn aşulanasyŋ. Bır sözben aitqanda, būl kez kelgen adamnyŋ jüikesıne kerı äser etedı. Tiıstı şara qoldanularyŋyzdy ötınemın» dep jazylǧan.
Tūtynuşynyŋ jazǧandaryna köz jetkızu üşın bız «169» anyqtamalyq qyzmetıne habarlasyp kördım. Onda tılderge köşu, aua raiy, valiuta baǧamy, mektepterde sabaqtardyŋ toqtatylǧany turaly aqparatty estıdım. «Eger de operatormen söileskıŋız kelse, küte tūryŋyz» degen soŋ, küttım. Artynşa, älgı äŋgıme taǧy qaitalandy. Odan keiın «171» aqyly anyqtamalyq qyzmetıne habarlastyq, onda estıgenımız: «Sızdı aimaqaralyq halyqaralyq anyqtamalyq qyzmetı qarsy alady» boldy. Sodan soŋ klassikalyq muzyka qosyldy. Ony tyŋdap tūra beruge şydamym jetpegen soŋ bıraz üzılıs jasap, qaita habarlastym. Bärı bäz baiaǧydai qaitalandy.
Osylaişa, tūtynuşy A.Erdanovtyŋ ötınışı negızsız emes ekenıne köz jetkızdım. Rasynda da, osy «171», «169» anyqtamalyq qyzmetterı arqyly jedel anyqtama alu mümkın emes eken. Mūnda habarlasqan tūtynuşynyŋ jüikesı jūqaryp, aqyly qyzmettıŋ sapasyna kümän keltırerı anyq. Al, būl degenıŋız, Qazaqstan Respublikasy «Tūtynuşylardyŋ qūqyn qorǧau turaly» zaŋynyŋ 28-babyn būzuǧa alyp keledı. Onda «Satuşy (daiyndauşy-oryndauşy) tūtynuşyǧa tauardy (jūmysty, qyzmettı) erkın taŋdauǧa mümkındık beruı kerektıgı naqty jazylǧan. Tūtynuşyny qajettı sapasyz, qajetsız mölşerde nemese qajetsız sūryptamasyz tauarǧa (jūmysqa, qyzmetke) ie boluǧa mäjbırleuge tyiym salynady.
Qazaqstan Respublikasy Azamattyq kodeksınıŋ arnauly baby boiynşa käsıpkerlık qyzmettı öz basynyŋ jeke maqsatynda paidalanuǧa bolmaidy. Şynymen de, bız osy qyzmetter üşın «169»-ǧa 86 teŋge, «171»-ge 190 teŋge töleimız. Öz äreketterımızdı tehnologiialyq mümkındıktermen uäjdemelei otyryp, täjıribe negızınde qajetsız aqparattardy tyŋdau üşın ömırımızdıŋ 3-4 minutyn nemese 180-200 sekundyn jūmsaimyz. Qazaqstan Respublikasy Telekommunikasiia jäne bailanys ministrlıgınıŋ belgılı būiryǧynda elımız telefondyq qoŋyraulardyŋ sekundtyq tarifikasiiasyna auysqandyǧy jönınde aitylǧan, iaǧni, abonentterdıŋ kütıletın ünemdeulerı 10-17 paiyzdy qūraidy. Baiqaǧanymyzdai, Astana qalasynda 212 myŋ abonent bar. Bügınde Astana ösıp, damyp keledı. Soǧan säikes, abonentter sany da jyldan jylǧa köbeiude. Tūrǧyndar sany bır millionǧa deiın östı. Tek soŋǧy jyldary 417 köşenıŋ atauy özgerıp, qaita atalǧan köşelerdıŋ sany 400-ge jettı. Bır sözben aitqanda, özgerısterge şamamen bır myŋǧa juyq köşe tap boldy. Eskere keteiık, telefondyq apparat üşın abonenttık tölem baǧasy 582,4 teŋgeden 1006 teŋgege deiın köterıldı.
Joǧarydaǧydai şaǧymdar men ötınışterge bailanysty, bız «Ädılet» tūtynuşylar qūqyqtaryn qorǧau qoǧamdastyǧynda otyrys ötkızıp, onda «KT- Cloud Lab» JŞS kompaniiasynyŋ jetekşısın tyŋdadyq. Tūtynuşylar būl qyzmetke habarlasqanda jarnamalyq aqparattardy tyŋdauǧa qarsy. Olar sapaly ärı tez anyqtama alu üşın anyqtamalyqtyŋ jeŋıl formasyna qaita oraludy talap ettı. Osylaişa, bız jūmsalǧan 180-200 sekundtyŋ materialdyq şyǧynyn öteuge aryz jazu maqsatynda Qazaqstan Respublikasy Aqparat jäne bailanys ministrlıgıne ötınış bıldırdık, iaǧni, Qazaqstan Respublikasy «Tūtynuşylardyŋ qūqyn qorǧau turaly» zaŋynyŋ būzylǧandyǧy üşın kınälınıŋ jauapkerşılıkke tartylyp, tärtıptık jauapkerşılıkke şaqyryluyn talap ettık. Şeşımdı BAQ-ta jariialadyq, sebebı, būl mäsele ärbır tūtynuşy üşın maŋyzdy.
Qabyken ZAKARIаNOV,
«Ädılet» tūtynuşylar qūqyqtaryn qorǧau qoǧamdastyǧy basqarmasynyŋ töraǧasy
