«TELEFON TERRORİSTERINE» AIаUŞYLYQ BOLMAIDY
Jyl basynan berı Astana qalasy Işkı ıster departamentıne jarylǧyş zat qoiylǧany turaly 7 jalǧan habarlama kelıp tüstı. Terrorizm aktısı bolmaǧanyn bıle tūra, jūrtty äure-sarsaŋǧa salǧan būzaqylar ızın suytpai anyqtalyp, tiıstı jazasyn aluda.
Älbette, mūndai şūǧyl, jaisyz habarlar anyq-qanyǧyna jetkenşe, talaidy tıksıntetını anyq. Öitkenı bır emes, jüzdegen adamnyŋ ömırın saqtap qalu turaly taǧdyrşeştı sätte jaibaraqattyq tanytuǧa bolmaidy. Telefon tūtqasynyŋ arǧy jaǧyndaǧy kısınıŋ oinap tūrǧanyn älde şyn mänınde qoqan-loqy jasap tūrǧanyn bırden ajyratu mümkın emes. Alaida, Astana qalasynyŋ tärtıp saqşylary soŋǧy 2 jyl ışınde atalǧan qylmys türın tolyqtai äşkereleuge qol jetkızgenın aitady.
Mysaly, byltyr 16 qaŋtarda №8 orta mektepte jarylǧyş qūrylǧy qoiylǧany turaly habarlaǧan «telefon terrorisı» 20 jastaǧy jūmyssyz jürgen bozbala ekenı anyqtaldy. Oqiǧa ornyna arnaiy qūram, TJ qūtqaru qyzmetı, jedel järdem, örtke qarsy qyzmet, jedel tergeu toby alyp ūşyp jetken.
Kinologtar men jaruşy tehnikter mektep ǧimaratyn tügeldei tıntıp şyqsa da, eşqandai jarylǧyş zat tabylmady. Jedel-ızdestıru şaralarynyŋ barysynda terrorizm aktısı turaly habarlaǧan jıgıt 1993 jyly turǧan Jūmabek Qabdenov bolyp şyqty. Jauap alu barysynda ol öz kınäsın tolyqtai moiyndady. Tergeu nätijesı boiynşa QR Qylmystyq kodekstıŋ 242-baby, 1- tarmaǧy boiynşa ıs qozǧaldy. Ol tekke dürlıktıru nätijesınde memleketke 310 myŋ teŋge şyǧyn keltırgen. Sot şeşımı boiynşa «oinap jürıp, ot basqan» jıgıt 3 jylǧa bas bostandyǧynan aiyryldy.
Sol sekıldı, M.Sadyrbaev degen azamat qonys koloniiasyna 6 ai jazasyn öteuge kesıldı, būdan bölek odan 394 213 teŋge kölemınde şyǧyn öndırıldı.
«Sodyrbaevtyq» jasaǧan sotqar jıgıt 2013 jyly 20 mamyrda, taŋǧy saǧat 07.00-de Kongress-holl ǧimaratynda jarylǧyş qūrylǧy qoiylǧany turaly habarlaǧan. Eleŋ-alaŋda alaşapqyn bolǧan elordalyq polisiia qyzmetkerlerı ekı saǧat ışınde Jambyl oblysynyŋ tūrǧyny, 1985 jyly tuylǧan Mūrat Sadyrbaevty ūstaidy.
Bır qyzyǧy, mūndai būzaqylyqqa būrymdylar da barady. Qaraǧandynyŋ tumasy, 1991 jylǧy İrina Bliumnıŋ byltyr tamyzda «Studentter emhanasy kül-talqan bolady»dep 102 nömırın jüreksınbei teruı aqyry aiaǧynda öz basyna päle bop jabysty. Jaza basqan «jalǧan terrorist» 435 myŋ teŋge kölemınde aiyppūl tölep, 1 jylǧa bas bostandyǧynan aiyryldy.
Statistikaǧa süiensek, terrorizm aktısı jönındegı jalǧan habarlamalardy köp jaǧdaida esırtkıge esırgen nemese alkogolge mastanǧan, psihologiialyq auytquǧa ūşyraǧan jasöspırımder jasaidy.
Alaida, ışınara jeke bas sebepterımen (ūşaqqa keşıgu, baqtalastaryna nemese qaryzgerlerıne keleŋsız jäit tudyru, basşylyqqa kektenu, renjıtken adamnan öş alu) nemese äşeiın terroristık qauıpke äreket etu jüiesın tekserıp köruge äuestıkpen jauapsyz qareketke baratyn jandar da kezdesıp qalady.
Qaperıŋızde ūstaŋyz! Işkı ıster departamentı terrorizm aktısı jönınde jalǧan habar taratu qoǧamdyq tärtıp pen qauıpsızdık qarsy qylmys retınde Qylmystyq kodekstıŋ 242-baby boiynşa qudalanatynyn eskertedı. Qazır atalmyş bap barynşa qataŋdatyldy. Būǧan deiın bap sanksiiasy 200-den 500 AEK kölemındegı aiyppūl salyp, 1-2 jyl tüzetu jūmystaryn, 6 ailyq tūtqyndau ne bolmasa ekı jylǧa jetpeitın merzımge türmege toǧytu jazasyn qarastyrsa, endı qolǧa tüskendı zaŋ aiamaidy: sol kölemdegı aiypūl töletedı (890 myŋ teŋge) nemese jetı jylǧa deiın bas bostandyǧyn şekteu, alty jylǧa deiın bas bostandyǧyn aiyru jazasyna kesedı.