Jaŋalyqtar

ŪLT SAULYǦY – MEMLEKET BAILYǦY

ERA_7078

Särsenbı künı «Nūr Otan» partiiasy fraksiiasynyŋ Astana qalasy mäslihatyndaǧy müşesı, «Ūlttyq ǧylymi medisinalyq ortalyq» RMK bas direktory, medisina ǧylymdarynyŋ doktory Abai Baigenjin qoǧamdyq baqylau jelısı arqyly tūrǧyndarmen tıkelei bailanysqa şyǧyp, tolǧandyrǧan saualdaryna jauap berdı. Sondai-aq, tıkelei jelıge Astana qalasynyŋ Densaulyq saqtau basqarmasy basşysynyŋ orynbasary Säbit Äbdıraiymov, sailaualdy tūǧyrnamanyŋ «Ūlt densaulyǧy» baǧyty boiynşa sarapşy tobynyŋ hatşysy Mariia Ötebaeva men mäslihat deputaty Qarşyǧa Qūlmūqanov qatysyp, sūraqtardyŋ jauabyn naqtylai tüstı. Būǧan qosa, jūrtşylyq «Nūr Otan» partiiasy Saiasi keŋesınıŋ otyrysyn­da jariialanǧan QR Prezidentınıŋ Joldauyndaǧy aitylǧan mäseleler jönınde de tüsınıkteme aldy.

Zeinetkerlerdıŋ tısın protezdeu –  tegın

– Atym – Bibıgül. Ata-anam – Aqmola oblysyna qarasty Qoitas  auylynda tūrady. Ekeuı de zeinetker ärı Semei poligonynyŋ zardabyn tartqan azamattar. Ötkende anam tısıne protez salmaqşy bolyp, tıs emhanasyna bardy. Ondaǧylar qomaqty aqşa alǧanymen, protezdı dūrys ornatyp bergen joq. Bıleiın degenım, anama protez salu jaǧynan qandai da bır jeŋıldıkter bar ma?

– Bibıgül, qart anaŋyz ben äkeŋızge qamqorlyq tanytyp, olar üşın şyryldap jürgenıŋız qūptarlyq. Mäseleŋızge kelsek, elımızde Qazaqstan Respublikasy tūrǧyndarynyŋ jekelegen sanattaryna jatatyn tūlǧalardy medisinalyq kömekpen qamtamasyz etude bırqatar jeŋıldıkter qarastyrylǧan. Būl jönınde ministrlıktıŋ arnaiy būiryǧy da bar. Onda qarttyǧyna bailanysty zeinetke şyqqan azamattarǧa tis, jaq süiegi, bet jäne köz (altynnan protez jasaudan basqasy) tegin protezdeletını aitylǧan. Demek,  sızdıŋ anaŋyz da medisinalyq qyzmettıŋ būl türın tegın ala alady. Ol üşın anaŋyz tūrǧylyqty jerındegı protez salumen ainalysatyn mekemege baryp, kezekke tūruy kerek. Bızdıŋ tıkelei jelı Astana qalasyndaǧy medisina mäselelerıne arnalǧan. Degenmen de sızdıŋ mäseleŋızge bailanysty  Aqmola oblystyq Densaulyq saqtau basqarmasynyŋ basşysyna habarlasyp, anaŋyz turaly mälımetterdı jetkızetın bolamyz. Bız de mäseleŋızdıŋ aiaqsyz qalmauyn «Nūr Otan» jelısı arqyly baqylaitynymyzdy aitqym keledı.

Oŋaltu ortalyǧyna kezek köp

– Menıŋ aty-jönım – Ainūr Rahmanqūlova. Sızderge balamnyŋ densaulyǧyna bailanysty habarlasyp tūrmyn. Adiiat atty ūlym qazır 4 jasta. Bıraq älı künge söilemeidı. Özımız qalanyŋ №6 emhanasyna qaralamyz. Balamdy «Motornaia alaliia» degen diagnozben «Respublikalyq balalardy oŋaltu ortalyǧy» AQ-na kezekke qoiǧan edı. Bıraq, kezegımız jeter emes. Uaqyt zulap ötıp barady. Osy mäselenıŋ tezırek şeşıluıne qol ūşyn berseŋızder eken?

– Sal aurumen, ortalyq jüike jüiesı zaqymdanǧan balalardy oŋaltuǧa arnalǧan emdeu mekemelerı Astana qalasynyŋ özınde joq. Sol sebeptı, mūndai diagnoz qoiylǧan elordalyq örender «Respublikalyq balalardy oŋaltu ortalyǧy» AQ-ǧa jıberıledı. Bügınde osy ortalyqta em qabyldauǧa Astana qalasynan 738 bala kezekte tūr. Osy oraida bas qalaǧa aiyna bölınetın kvota sany – 25.  Demek, jylyna tek 300 bala ǧana Oŋaltu ortalyǧyna joldama ala alady. Bıraq qalalyq Densaulyq saqtau basqarmasy qamsyz otyrǧan joq. Oŋaltu  şaralaryna  mūqtaj balalar­­dyŋ jaǧdaiyn eskere otyryp, jekemenşık mekemelermen memorandumdarǧa qol qoidy. Biylǧy säuır aiynan berı syrqat balalardy oŋaltuǧa «Qasiettı jol» atty emdeu mekemesı de ainalysa bastady. Bügıngı taŋda 150 bala oŋaltu şaralarynan öttı. Bız sızdıŋ balaŋyz tırkeude tūrǧan №6 emhanaǧa habarlasyp, aldymen kezekke qaşan tūrǧanyŋyzdy, endı qanşa kütu kerektıgın anyqtap alaiyq. Eger kezegıŋız jetuge älı ūzaq bolsa, onda osy «Qasiettı jol» arqyly kömektesetın bolamyz.

«Auyrsam, auruhanaǧa jatqyzbaidy»

 – Men sızderge «Oŋtüstık-şyǧys» şaǧyn audanynan habarlasyp tūrmyn. Aty-jönım – Saqyş Nūrtazina. Jasym – 67-de. Mende köpten berı  «arteriialyq gipertenziiamen» auyramyn. Būryn auruhanalarǧa jatyp, em qabyldap jüruşı edım, biyl onyŋ sätı kelmei qoidy. «Jedel  järdem» şaqyrsaŋ, qan qysymymdy tüsırıp ketedı de auruhanaǧa aparmaidy. Qysym qūrǧyr oinamaly.  Auruhanaǧa bır jatyp, emdelıp şyqsam dep edım….

– Ärine, är adam öz densaulyǧyna jauapkerşılıkpen qaraǧany öte dūrys. Mūndai azamattarǧa bız de qoldau bıldıruge äzırmız. Sız Abylai han daŋǧylynda ornalasqan «Ūlttyq ǧylymi medisinalyq ortalyqqa» kelıŋız. Sızdı qabyldauǧa äzırmız.

– İä, iä, bılemın. Men onda bır ret em qabyldap şyqqanmyn.

– Ūnady ma?

– Ūnaǧanda qandai?!

– Endeşe, erteŋ sızdı kütemız. Men sol medisinalyq ortalyqtyŋ basşysymyn. Qolymnan kelgenşe sızge kömektesuge tyrysaiyn.

– Rahmet sızge, mındettı türde kelemın.

Jüktılık – ülken jauapkerşılık

– Qoǧamdyq qabyldau ma?

– İä, tyŋdap tūrmyz sızdı. Aldymen özıŋızdı tanystyryp ötseŋız.

– Atym – Gülmira. Familiiam – Däuletiiarova.  Menıŋ aiaǧym auyr. Jüktılık merzımı – 26-27 apta. Özım qazır «Ana men bala ǧylymi ortalyǧynda» qaralyp jürmın. Alǧaşqy jüktılıgım bolǧan soŋ ba bosanu mäselesıne qatty alaŋdaimyn. Mūnda bosandyru aqyly eken. Tegın bosandyratyn bölımşe de bar ekenın estıdım. Oǧan kımder barady, men de sonda tegın bosansam bola ma?

– Gülmira, sız nege Astana qalasynyŋ tūrǧyny retınde qalaǧa qarasty perzenthanalarda bosanǧyŋyz kelmeidı?! Būl mekemelerdıŋ materialdyq-tehnikalyq jabdyqtaluy eşkımnen kem emes.  Ǧimaraty da, qūral-jabdyqtary da zaman talabyna sai keledı.  Kündelıktı talai säbidıŋ kındıgın kesetın därıgerler de täjıribelı. Sızdıŋ alaŋdauyŋyz oryndy. Bıraq, jüktı äiel alǧaşqy 12 aptanyŋ ışınde özı qaraityn emhanaǧa  esepke tūruy kerek. Akuşer-ginekologtar äieldı uaqtyly tekseruden ötkızıp, eger jüktılıkten qandai da bır auytqu tapsa, onda qaladaǧy perinataldyq ortalyqtarǧa jıberedı. Mūndaǧy är ortalyqta konsultativtık bölımşe bar. Olar jüktı äieldı qarap, qandai da kürdelı asqynulardy körse, «Ana men bala ǧylymi ortalyǧyna» jıberedı. Al jüktılık qalypty jaǧdaida ötse, onda oǧan joldama berılmeidı. Eger äiel qalalyq perzenthanalarda bosanudan  bas tartyp, respublikalyq ortalyqqa öz erkımen barsa, onda bosandyru aqyly negızde jürgızıletının eskertkımız keledı. Jalpy, jüktı äiel tūrǧylyqty meken-jaiy boiynşa özı qaraityn emhanaǧa tırkelgenı dūrys. Sebebı, bosanǧannan keiın näreste turaly aqparat emhanaǧa kelıp tüsedı de alǧaşqy üş künnıŋ ışınde uchaskelık pediatr nemese medbike säbidı baryp qaraidy. Sodan keiın alǧaşqy 14 künde, 30 künde bır kelıp, närestenıŋ densaulyǧyn baqylauǧa alady. Sondyqtan, Gülmira, bolaşaq säbiıŋız üşın oilanatyn şyǧarsyz dep ümıttenemız.

Är azamattyŋ erkı bar…

– Bız būrynnan №2 emhanaǧa qaralatyn edık. Endı bızdı №3 emhanaǧa auystyryp jatyr. Būrynǧy emhananyŋ därıgerlerıne äbden bauyr basyp qalyppyz. Auys­pai qoisaq bola ma?

– Sızdıŋ aty-jönıŋız kım?

– Goeva Tatiana Gordievna.

– Tatiana Gordievna, Astananyŋ №2 qalalyq emhanasynyŋ jüktemesı tym köp. Sondyqtan soǧan qarasty keibır aumaqtardy №3 emhanaǧa auystyrdyq. 2011 jyly qalalyq emhanalardyŋ jüktemesı qalyptaǧydan 2,5 ese köp bolatyn. Keiın jaŋa emdeu mekemelerınıŋ ıske qosyluyna bailanysty būl körsetkış edäuır qysqaryp, 1,2 esege tüstı. Endı Kerei-Jänıbek handar köşesınıŋ boiynda 500 adam qabyldai alatyn ambulatorlyq-emhana, İlinka tūrǧyn alabynda jäne H.Dosmūhamedūly köşesınde auysymyna 150 adam qabyldaityn jaŋa medisinalyq mekeme aşylady dep kütılude. Osy mekemeler paidalanuǧa berılse, normativke edäuır jaqyndaityn bolamyz. Al sızdıŋ jaǧdaiyŋyzǧa kelsek, Ükımettıŋ qaulysyna säikes, är azamat qalaǧan emhanasyn taŋdauǧa qūqysy bar. Bıraq sız tūratyn aumaq emhananyŋ qyzmet körsetetın aiasynan tys ornalassa, onda sız därıgerdı üige şaqyrtu syndy qyzmetterdı paidalana almaisyz. Eger mūndai qyzmetterdı qajet dep tappasaŋyz, onda qalaǧan emhananyŋ bas därıgerımen osy jönınde kelısımşart jasasyp, tırkeluıŋızge bolady.

№1 qalalyq emhana jabyla ma?

– Bız №1 qalalyq emhanaǧa qaraityn edık. Soŋǧy kezde osy emhanaǧa jabylady degen sözdı estıdık. Būl qanşalyqty ras?

– №1 emhana –  qalanyŋ baiyrǧy emdeu mekemelerınıŋ bırı. Ǧimaraty da şaǧyn. Sondyqtan bız №1 emhanany memlekettık-jekemenşık ärıptestık negızınde qaita jaŋǧyrtudy jön dep taptyq. Osyǧan qajettı qūjattar tügel daiyn tūr. Ärıptestık niet bıldırgender tabylsa, emhana qaita jöndeuden ötıp, keŋeitıletın bolady. Ärine, bükıl bır emhanany özgertu Astanaǧa oŋai soqpaidy. Bıraq tūrǧyndardyŋ igılıgı üşın ärı emhanany zamanǧa laiyqtau üşın sondai qadamǧa baryp otyrmyz. Bıraq, būl – emhana jabylady degen söz emes. Medisinalyq mekemenıŋ territoriialyq aumaǧy da, därıgerlerı de, basqasy da sol qalpynda saqtalady.

«Nūr Otan» partiiasy ūiymdastyrǧan «Tıkelei jelıge» halyqtyŋ  belsendılıgı joǧary bolyp, ekı saǧat merzım ışınde 20-dan astam saual kelıp tüstı. Olardyŋ ışınde järdemaqy, zeinetaqy mäselelerıne qatysty saualdar da, ǧimarat ızdep, jūmys sūraǧandar da köp boldy. Medisinalyq taqyrypqa qatysty bolmasa da  bırde-bır sūraq jauapsyz qalmady. «Nūr Otan» partiiasy jūrtşylyqty alaŋdatqan mäselelerdıŋ oŋ şeşıluın baqylauda ūstaityn bolady.

 

Qymbat TOQTAMŪRAT

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button