Basty aqparat

Ūlystyŋ ūlan-asyr toiy

Jainaǧan jasyl älem

Jaŋaru men jasarudyŋ, baq-bereke men molşylyqtyŋ bastauy sanalatyn äz-Nauryzdy bügınde är qazaqstandyq asyǧa kütıp, jalpyūlttyq meiram retınde keŋınen atap ötedı. Äsırese, Ūlystyŋ ūly künınde Alaş jūrty arqa-jarqa bolyp, ädemı köŋıl-küimen, keŋ peiılmen qarsy alady. Alaştyŋ är azamaty üşın Nauryzdyŋ jönı de, joly da bölek.

Astanadaǧy ūly meiramnyŋ sän-saltanatyna aua raiynyŋ salqyndyǧy da äser ete alǧan joq. Taŋerteŋgı saǧat toǧyzdan asa elorda jūrtşylyǧy «Qazaq elı» monumentı alaŋyna jinala bastady. Merekelık alaŋ köz tartarlyqtai körkem bezendırılıptı. Onyŋ jiyntyq kelbetı bıryŋǧai simvoldyq ansambldı qūraidy. 40-tan astam aqşaŋqan kiız üi tıgılgen alaŋnyŋ är elementı belgılı bır maǧyna beredı. Eŋ bastysy, bärı de ūlttyq salt-dästürımız ben ädet-ǧūrpymyzdan syr şertedı.

Negızgı ortalyqsahnanyŋ bezendırıluınıŋ özı erekşe. Jylan bastaǧan 12 jyldy beinelegen haiuanattar doǧa tärızdes «Kün şapaǧy qaqpasyn» ainala küzetıp tūr. Kün nūryna şomylǧan osy qaqpanyŋ ar jaǧyna ötseŋız, köşpelılerdıŋ ǧajaiyp älemıne tap bolasyz.

Aumaǧy 1620 şarşy metrdı qūraityn sahnanyŋ jiekterı saqtardyŋ altyn būiymdary men petroglif ülgılerındegı türlı beinelermen sändelıptı.

Qaq ortada – diametrı 8h8 bolatyn ülken LED-displei ornatylǧan.

Merekelık şara 500-den astam adam qatysqan horeografiialyq-qoiylymmen bastaldy. Būl aituly şarany jūrtşylyqpen bırge, QR Premer-ministr Serık Ahmetov jäne Astana qalasynyŋ äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov, basqa da el azamattary tamaşalady.

Horeografiialyq körınıstıŋ ön-boiy tabiǧattyŋ tüleuın aişyqtady. Alǧaşqy sätte qoiylym qys pen köktemnıŋ kezdesuın surettep, qystyŋ qoştasuyn beineledı. Būdan keiın kenet ainala jasyl älemge bölenıp, tabiǧat tülegendei äser ettı. Kün men tünnıŋ teŋeluın, jerdıŋ busanyp, köktıŋ şyǧuyn şeber beinelegen ärtıster sahnany naǧyz Nauryz naqyştaryna böledı.

Salt-dästür saltanaty

Qoiylym ärı qarai qazaqtyŋ salt-dästürın aişyqtaǧan «Nauryz şeru» atty teatrlandyrylǧan etnografiialyq körınıspen jalǧasty. Aqsaqaldy abyzdar men aq kimeşektı äjeler aq tılegın aqtaryp, merekenıŋ ajaryn aşa tüstı. Qazaqstandy mekendegen türlı etnos ökılderı de Ūlystyŋ ūly künı qūrmetıne öz än-bi şaşuyn ala kelıptı.

Merekelık baǧdarlama elımızge belgılı öner qairatkerlerınıŋ konsertıne ūlasty. Atap aitqanda, Ramazan Stamǧaziev, Qaraqat Äbıldina, «Qoŋyr», «Asyl» toptary jäne konsertke alys-jaqynnan arnaiy kelgen qonaqtar: türkiialyq Feriel Başel, başqūrtstandyq F.Gaskarov atyndaǧy Memlekettık akademiialyq bi teatry önerımen şaşu şaşty.

Konserttık baǧdarlama soŋynda sahnaǧa küllı önerpazdar şyǧyp, kökke bıryŋǧai aq tüstı 5 myŋ şar ūşyrdy. Būl elımızdıŋ aspany aşyq, köŋılımız kırbıŋsız aq bolsyn, dastarhanymyz ärdaiym aqqa tolyp, molşylyq bolsyn degen ızgı tılektı bıldıredı.

Merekelık mäzırdıŋ özı qandai…

Biylǧy elordadaǧy nauryz toiyna elımızdıŋ öŋırlerı, atap aitqanda, Aqmola, Qostanai, Pavlodar, Soltüstık Qazaqstan, Oŋtüstık Qazaqstan, Qyzylorda, Qaraǧandy oblystary men Almaty qalasynyŋ toişy qauymy kelıp, astanalyqtarǧa öz tartularyn ūsyndy.

Aimaqtar özderı tıkken kiız üilerın oiu-örnektermen zerlep, arnaiy jasandyrǧan. Olardyŋ ärqaisysynan kümbırlegen küiler men änder tögılıp, qazaqtyŋ qonaqjailylyq ahualy anyq aŋǧarylady.

«Qazaq elı» monumentı alaŋyndaǧy būdan basqa da qyzyqtar öz aldyna bölek äŋgıme. Alaŋda naǧyz mereke mäzırınıŋ körıgı qyza tüsken. Bır jerde aǧaştan jasalǧan būiymdar men zergerlık, keramikalyq zattardyŋ, muzykalyq aspaptar men ädemı kartinalardyŋ saudasy jürıp jatsa, endı bırınde süt, nan önımderınıŋ järmeŋkesı qyzǧan.

Kiız üilerdıŋ aldynda ülken sahnadan basqa, taǧy bır kışı sahna da tıgılgen. Onda qazaqtyŋ ūlttyq oiyndary öttı. Baluandar beldesıp, bılektıler arqan tartysty. Keibıreuler alaŋnyŋ ortasyna qoiylǧan arnaiy üstelderde toǧyz qūmalaq oinap, märe-säre. Jetı qazynanyŋ bırı qūmai taz da, qyran bürkıt te osynda.

Eldıŋ merekelık köŋıl-küiın köterıp jürgen köşpelı sirk ärtısterın de közımız şaldy. Būl joly körermender almatylyqtardyŋ önerın tamaşalady. Saiqymazaqtar bırden jūrtşylyqty üiırıp äkettı. Olar oiyndaryna körermenderdı de qatystyryp, köŋılın serpıltıp tastady. Şyǧyrşyqpen sekırgen qanden itter men salmaǧy 40 kelı, ūzyndyǧy tört metrge juyqtaityn jylannyŋ sahnalyq körınısı – jūrtşylyqty bei-jai qaldyrǧan joq.

150 tonnadan astam önım satyldy

Aq dastarhansyz, dämdı taǧamsyz toidyŋ sän kele me?! Ūlystyŋ ūly künınde ūiymdastyruşylar toiǧa jinalǧan qauymǧa tegın däm taratudy da ūmytqan joq. Resmi mälımetke süiensek, mereke künı 20 myŋ bauyrsaq pısırılıp, 10 myŋ üles palau men köje äzırlengen.

Jalpy, nauryz toiy kezınde 100-den astam önım öŋdeuşı käsıporynnyŋ önımderı ūsynylyp, arzan baǧamen 150 tonnadan astam önım satylǧan. Atap aitqanda, 3 tonnadan astam jeŋsık et, 22 tonna şūjyq, 20 tonna süt, 15 tonna künbaǧys maiy, 1,5 tonna jūmyrtqa, 0,5 tonna saŋyrauqūlaq önımı, 15 tonna nan men konditer önımı, 3 tonna qymyz, 1 tonna şūbat, 2 tonna bal, 3 tonna konfet, basqa da köptegen önımder satylypty.

Erekşe keiıptegı elorda

Biylǧy toidyŋ bır erekşelıgı – Nauryz merekesı Astananyŋ 15 jyldyǧymen tūspa-tūs kelıp otyr. Mereke küllı qauym bolyp yjdahatty äzrlenuınıŋ bır syry osynda jatyr. Biyl elordanyŋ köşelerı men daŋǧyldarynyŋ özı meiramǧa sai erte qamdanyp, erekşe bezendırılgenın baiqaǧan bolarsyz?! Saiabaqtar men alaŋdardyŋ özıne türlı naqyştaǧy müsınder men kompozisiialar ornatyldy.

Toidyŋ şyraiyn aşqan bezendırulerge az küş jūmsalmaǧan. Tek ırı köşelerdıŋ boiyna 1250 jalauşa, 200-den astam kök tu jelbıredı. Adam aiaǧy üzılmeitın jerlerge 60 bilbord, 50 şaqty şaǧyn arhitekturalyq kompozisiialar, basqa da köptegen körkem müsınder ornalastyrylǧan.

Biyl Astanany ärleumen «Advart» kompaniiasy ainalysqan eken. Olar köşelerge ılıngen jalauşalardyŋ özıne 20 myŋ şarşy metr mata ketkenın alǧa tartady.

İä, elordadaǧy Nauryz toiy biyl qai jaǧynan da erekşe ötkenın atap ötu qajet. Būrynǧydai emes, qazırgı künı Ūlystyŋ ūly künıne degen közqaras özgerdı. Ūlttyq meiramymyz özınıŋ naǧyz ūlttyq sipatyna ene bastaǧany quantady.

Jūrtşylyq bügınde Nauryzdy nauqandyq mereke dep emes, jalpyhalyqtyq meiram, qazaqtyŋ jaŋa jyly, jyl bastauy dep qabyldaidy. Osynau ūlyq meiramǧa orai halyqtyŋ bes kün demaluynyŋ özı Nauryzdyŋ qazaq elı üşın orny bölek, erekşe meiram ekendıgın aŋǧartsa kerek.

Qymbat NŪRǦALİ

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button