Keşe Täuelsızdık saraiynda VII Astana ekonomikalyq forumy aşyldy. Üş kün qatarynan ötetın jahandyq jiynǧa älemnıŋ 100-den asa elınen 10 myŋnan artyq delegat qatysty. Qazaq elınıŋ astanasynda osymen jetınşı ret ötkızılıp otyrǧan forumda küllı älemdı tolǧandyryp otyrǧan qarjylyq jüiedegı jahandyq qauıp-qater, düniejüzınıŋ ekonomikalyq ösımı men onyŋ keleşegı, infraqūrylym men innovasiialyq tehnologiialardyŋ bügıngı jetıstıgı, jahandanu jäne integrasiialyq aspektıler, saudany damytu jäne bäsekege qabılettılıktı arttyru, jasyl ekonomika, energoekonomikalyq klimattyŋ negızgı perspektivalary töŋıregındegı mäseleler talqylandy.
İNVESTİSİIаLYQ TARTYMDYLYQ – BASTY MINDET
VII Astana ekonomikalyq forum aiasynda 70-ten asa şara ūiymdastyrylǧan. Sonyŋ eŋ bastysy – «Astana İnvest – 2014» halyqaralyq investisiialyq forumy. Osymen besınşı ret ötkızılgen jiyn bügınde halyqaralyq ıskerlık yntymaqtastyqty damytatyn ırı biznes alaŋyna ainalyp otyr. Būl ırı şaraǧa Premer-ministr Kärım Mäsımov jäne Astana qalasynyŋ äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov qatysty.
Jinalǧan qauymdy ırı şaranyŋ aşyluymen qūttyqtaǧan Ükımet basşysy elımızdıŋ damu baǧdaryn Elbasy «Qazaqstan – 2050» strategiiasynda aiqyn körsetkenın atap ötıp, būl qūjat halyqtyŋ ömır süru sapasy arttyruǧa, jaŋa jetıstıkterge jetuge, Qazaqstandy älemdegı ekonomikasy qarqyndy damyǧan aldyŋǧy qatarly memleketke ainaldyruǧa baǧyttalyp otyrǧanyn jetkızdı. Premer-ministrdıŋ aituynşa, alǧa qoiǧan maqsatqa jetu üşın aldymen eldıŋ ekonomikasyn alǧa süireitın jaŋa jobalarǧa qol jetkızıp, investisiialardy köptep tartu qajet. Būl jaǧynan Qazaqstannyŋ qadamy osal emes. Atap aitqanda, soŋǧy bes jyldyŋ ışınde el ekonomikasyna 160 mlrd dollar investisiia qūiylǧan. Būǧan investorlarǧa jasalǧan qolaily orta septıgın tigızıp otyr. «Elımızde investisiialyq tartymdy orta qalyptastyrudaǧy qadamdaryn Düniejüzılık bank te oŋ baǧalap otyr. Bız älem boiynşa bäsekege qabılettılık jäne investisiiany qorǧau reitingterınde jaqsy körsetkışge qol jetkızdık. Būl saladaǧy jūmystarymyz äste tolastamaq emes. Jaqynda investisiia tartu boiynşa taǧy bır keşendı baǧdarlama äzırledık. Zaŋ jobasy jaqynda Parlament qarauyna jıberıletın bolady» dedı Premer-ministr. Osy qūjat investorlarǧa qolaily orta qalyptastyru, biznestı damytuǧa qolbailau bolatyn kedergılerdı joiu, salyq tūraqtylyǧyn qamtamasyz etu mäselelerın şeşuge baǧyttalǧan ärı zaŋ jobasy elımızge şeteldık jūmys küşın tartudy da jeŋıldetpek.
DAMUDYŊ DAŊǦYL JOLYNDA
Al forumda söilegen elorda äkımı İmanǧali Tasmaǧambetov būl şara älem elderınıŋ san saladaǧy maŋdaialdy mamandarynyŋ basyn qosatyn ämbebap jiyn ekendıgın aita kele, dialog alaŋynda ozyq oilar men jasampaz jobalar ūsynylyp, investisiia salasyndaǧy tüiındı mäseleler tarqatylatynyna senım bıldırdı.
Būdan keiın qala äkımı elordanyŋ bügıngı jetıstıkterıne toqtaldy. Onyŋ aituynşa, Elbasynyŋ airyqşa köŋıl böluınıŋ arqasynda Astanaǧa investisiia tartu eŋ bırınşı kezektegı basymdyqqa ainalyp otyr. Sonyŋ nätijesınde qysqa merzım ışınde elorda damudyŋ daŋǧyl jolyna tüsıp, özın-özı qamtamasyz ete alatyn deŋgeige jettı. «Osy uaqyt aralyǧynda qala halqy şamamen 3 esege, ışkı jalpy önımı 54 esege artty. Al Astananyŋ JIÖ-degı ülesı 6 esege, investisiia 28 esege ūlǧaidy. 16 jyldyŋ ışınde Astanaǧa 4 trln 780 mln teŋge qūiyldy» dedı äkım.
Qalada qūrylys salasy da qarqyndy jürgızılıp keledı. Astana elordaǧa ainalǧaly mūnda 12 mln şarşy metr tūrǧyn üi salyndy. Onyŋ şamamen 6 mln şarşy metrı soŋǧy tört jyl ışınde boi kötergen. Şaharǧa salynǧan investisiianyŋ arqasynda elordalyq industrialdyq damu deŋgeiı de jaqsy saqtalyp otyr. «Älemdık deŋgeidegı tanymal öndırıs oşaqtarynyŋ elordamyzda jūmys ısteuı – bız üşın öte maŋyzdy. Olardyŋ ışınde lokomotivter şyǧaratyn «Djeneral Elektrik», «Talgo» jolauşy vagondary zauyty, «Alstom» elektrovozdary, «Evrokopter» tıkūşaqtary öndırısterınıŋ tek byltyrǧy önımı 500 mlrd AQŞ dollaryn qūrady» dedı İmanǧali Nūrǧaliūly.
Elımızdegı investisiialyq saiasattyŋ belsendılıgı arqasynda soŋǧy tört jyldyŋ ışınde elordada qolǧa alynǧan jobalardaǧy jekemenşık investisiianyŋ ülesı üş esege ūlǧaiǧanyn atap ötken qala äkımı bügıngı forum aiasynda jalpy somasy 500 mln dollardy qūraityn 11 memorandumǧa qol qoiu josparlanyp otyrǧanyn jetkızdı.
Elordada investorlardyŋ jūmys ısteuıne qandai qolaily orta qalyptasyp otyrǧanyna jeke toqtalǧan İmanǧali Nūrǧaliūly elımızdıŋ «İnvestisiia turaly» zaŋy boiynşa investisiialyq strategiialyq jobalardy jüzege asyru barysynda keden bajdary salynbaitynyn, salyq jeŋıldıgı qarastyrylatynyn, tariftık retteu şaralary qoldanylmaitynyn aitty. Sondai-aq, äkımnıŋ aituynşa, käsıpkerler Kedendık odaq auqymyndaǧy naryqta baj salyǧynsyz jūmys ıstei alady.
Jiyn qatysuşylaryna «Astana – jaŋa qala» arnaiy ekonomikalyq aimaǧy turaly da tüsındıre ketken Astana qalasynyŋ äkımı 1 myŋ ga aumaqty alyp jatqan İndustriialyq parkte de jerge, mülıkke salyq salynbaitynyn, äkımşılık rūqsattamalardy alu uaqyty qysqartylǧanyn, mūnda da erkın kedendık rejim qalyptasqanyn atap öttı.
Memlekettık investisiialyq saiasattyŋ basty maqsaty – naqty biznes-bastamalardy qoldau, ıskerlık ahualdy odan ärı jaqsartu, memlekettık-jekemenşıktık ärıptestıktı keŋeitu ekendıgı belgılı. Osy oraida qala äkımı biznes salasyna qatysty yntymaqtastyqqa daiyn ekendıkterın, bırlese jūmys ısteu investorlarǧa da, qala üşın de tiımdı bolatynyna senım bıldırdı.
Daiyndaǧan Qymbat TOQTAMŪRAT
