JAZYQTYLARǦA SOT ÄDIL ÜKIM ŞYǦARDY

Astana qalasynyŋ prokuraturasy jazyqtylardy qylmystyq jauapkerşılıkke tartu boiynşa şaralar qoldanumen qatar, jedel tergeu amaldaryn paidalana otyryp, sybailas jemqorlyq qylmystaryn aldyn ala anyqtaudy maqsat tūtady.

Äsırese, jer qatynastary men biudjet qarajatyn igeru siiaqty maŋyzdy salalar airyqşa qadaǧalanady.

2014 jyldyŋ toǧyz aiyndaǧy körsetkış  boiynşa qalalyq prokuratura üş sybailas jemqorlyq boiynşa qylmystyq ıs qozǧap, olardyŋ ışınde bır ıs boiynşa kınälı adam sottalyp, bas bostandyǧynan aiyryldy. Qalǧan ekı ıstıŋ bıreuı – sotta, ekınşısı – tergeu barysynda.

Mysaly, «Qalalyq jyljymaityn mülık» MQK-da (būdan ärı – Mekeme) jer uchaskelerın  alyp qoiǧany üşın menşik ielerine berıletın ötemaqyny  şyn mänısınde jerlerı alynbaǧan tūlǧalardyŋ attaryna audaru jolymen aqşany zaŋsyz iemdenu faktılerı  anyqtaldy.

Mekemenıŋ bas esepşısı A.B.Şuma­tovanyŋ bırneşe epizodtan qūralǧan qylmystyq äreketterınen memleketke 36 mln teŋgeden asa zalal keltırılgen.

Atalǧan faktı boiynşa Astana qalasynyŋ prokuraturasy 2014 jyldyŋ 31 nauryzynda  Qazaqstan Respublikasynyŋ Qylmystyq Ko­deksı­nıŋ (būdan ärı – Kodeks) 176-babynyŋ 3-tarmaǧyna süiene otyryp, qylmystyq ıs qozǧady.

Osy jyldyŋ 8 şıldesınde Astana qalasynyŋ №2 Saryarqa audandyq sotynyŋ ükımımen A.B.Şumatovaǧa kodekstıŋ 176-babynyŋ 3-tarma­ǧynyŋ «b»-tarmaqşasy boiynşa mülkı tärkılei otyryp,  5 jyl bas bostandyǧynan aiyru jazasy kesıldı.

Sonymen qatar, memlekettık qyz­metkerler arasynda jemqor jan­dardy  äşkereleu boiynşa jedel-ızdestıru şaralardyŋ ūiym­dastyryluyna  prokuraturanyŋ özı  bastamaşylyq jasap otyr.

Nätijesınde, biyl 5 mausymda Qarjy polisiiasy «Astana Tazalyq» JŞS-nıŋ qyzmetkerlerınen 1 850 000 teŋge kölemınde para alu kezınde ūstalǧan Astana qalasynyŋ Qarjylyq baqylau inspeksiiasynyŋ mamany J.D.Nürkeevke qatysty Qylmystyq kodekstıŋ 311-babynyŋ 5-tarmaǧy boiynşa qylmystyq ıs qozǧady.

2014 jyldyŋ 25 şıldesınde Astana qalasy Qylmystyq ıster boiynşa mamandandyrylǧan audanaralyq sotynyŋ  ükımımen J.D.Nürkeev mülıgın tärkıleumen 10 jyl bas bostandyǧynan airyldy.

Älbette, jazyqty jauapkerşılık­ten qaşyp, būltardy. Alaida, Astana qalasy qylmystyq ıster jönındegı Appeliasiialyq sot alqasynyŋ 23.09.2014 jylǧy qaulysymen atal­ǧan ükım özgerıssız qaldy.

Qazaqstan Respublikasy «Sybailas jemqorlyqqa qarsy küres turaly» zaŋyn öreskel būzǧany üşın prokurorlyq qadaǧalau aktılerdıŋ negızınde lauyzymdy adamdardyŋ tärtıptık jauapkerşılıkke tartu turaly saraptamasy «Astana qalasy jūmyspen qamtu jäne äleumettık baǧdarlamalar basqarmasy» MM-de, «Astana qalasy eŋbek inspeksiia­synyŋ basqarmasy» MM-de, «Astana qalasy qarjy baqylau inspeksiiasy» MM-de, «Astana qalasy Aimaqtyq jer inspeksiiasy» MM-de, «Almaty» audany salyq basqarmasy» MM-de, «№53 orta mektep» MM-de, «№57 orta mektep» MM-de sybailasqan  jemqorlyq qūqyq būzuşylyqtar jasalynatyndyǧyn anyqtap otyr. Zaŋdy belden basqany üşın 10 laua­zymdy adam jauapkerşılıkke tartyldy.

Bırınşı basşylar arasynda zaŋ­syzdyqtardy  anyqtau boiynşa jūmys töŋıregınde aitar bolsaq,  «Asta­na qalasy Aimaqtyq jer ins­peksiiasy» MM-ıŋ basşysy E.K.Ahmetov özıne baǧynyşty tūl­ǧa­nyŋ jemqorlyq qareketıne köz­jūmbailyǧy üşın Qazaqstan Respublikasy Äkımşılık qūqyqbūzuşylyq turaly kodeksınıŋ 537-babynda  köz­delgen äkımşılık qūqyq būzuşylyq üşın sot tärtıbımen jauapkerşılıkke tartylǧany turaly atap körsetken jön.

Jalpy alǧanda, Astana qala­lyq prokuraturasynyŋ Sybai­las jem­qorlyqqa qarsy küreste qū­qyq­būzuşylyqtar men zaŋsyzdyq­tardy anyqtau maqsatynda 216 şara ötkızıldı. Onyŋ ışınde 142 därıs (leksiia), 10 «döŋgelek üstel» talqylauy, 7 seminar, türlı BAQ betterınde 57 maqala jariialandy.

Mäselen, künı keşe ǧana, 25-qyr­küiekte Astana qalasy prokurorynyŋ töraǧalyǧymen jemqorlyqqa qarsy zaŋdy  jetıldıru jönınde «döŋgelek üstel» öttı, onda Qazaqstan Respublikasynda 2011 – 2015 jyldarǧa arnalǧan Jemqorlyqqa qarsy küres salalyq baǧdarlamasyn (Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 31.03.2011 j. №308 Qaulysymen bekıtıldı) jüzege asyru mäselelerı talqylandy.

«Döŋgelek üstel» jūmysyna Astana qalasy äkımdıgınıŋ, Qazaqstan Res­pub­likasy Astana qalasy boiynşa memlekettık qyzmet ısterı  jönın­degı agenttık departamentınıŋ, Astana qalasy qūqyq qorǧau organ­da­rynyŋ, «Nūr Otan» partiia­sy jäne «Jaŋaru» jalpy ūlt­tyq jemqorlyqqa qarsy küres qoz­ǧalysy» AQF ökılderı jäne basşylary qatysty.

Prokuratura būl baǧyttaǧy jū­mysty kün tärtıbınen tüsırmei, älı de jalǧastyratyn bolady.

B.MELDEBEKOV,

Astana qalasy prokurorynyŋ aǧa kömekşısı