Jeŋıs SEIDULLAŪLY: Şyǧarmaşylyq toqtaǧan jerde şou-biznes bastalady

Künı keşe ǧana Astana törınde belgılı änşı, kompozitor, Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı Jeŋıs Seidullaūlynyŋ «Saǧan änım» atty şyǧarmaşylyq keşı öttı. Bügınderı «Qazaqkonsert» memlekettık ūiymyn basqaratyn önerpazben konsert aldynda kezdesıp, önerdegı özektı mäselelerge, şyǧarmaşylyqqa, qyzmetıne qatysty oqyrmandarymyz joldaǧan sūraqtardy qoidyq.

Aq-Ziia JAILY:
– Qazırgı kezde nelıkten būrynǧy Şämşı, Seidolla Bäiterekov, Keŋes Düisekeev, t.b. sekıldı estı änderı ǧasyrǧa jetetın bırtuar, tuabıttı talantty kompozitorlar men talǧampaz änşıler azaiyp kettı?

– Ol ūstazdarǧa bailanysty. Mysaly, menı sapaly muzyka jazuǧa, ädemı äuen şyǧaruǧa kädımgıdei üirettı. Būl jerde köp närse muzykalyq bılım beretın mūǧalımderge baryp tıreledı. Ūstaz şäkırtınen nenı talap etedı, mäsele sonda. Öz ūstazdarymnyŋ myqtylyǧy mynada edı: eger sabaqta şarşaŋqyrap otyrsam nemese oquǧa zauqym soqpai otyrsa, mūǧalımderım sabaqty toqtatyp, maǧan demalys beretın. Jaǧdaiymdy sūrap, ärdaiym qoldap otyratyn. Qazır sapasyz muzykanyŋ köbeigenın ūstaz ben şäkırt arasynda būrynǧydai bailanystyŋ joqtyǧynan, tıptı bır-bırınen alystap ketkenınen körem. Oǧan küibeŋ tırşılık mūrşa bermei jatyr. Qazırgı kompozitorlar men jas änşılerge ızdenıs te jetpei jatyr dep oilaimyn.
Şetelderge de mūryndarymyzdy şüiırıp qaramauymyz kerek. Älemdık deŋgeide aldyŋǧy oryndarda tūrǧan änşı, kompozitorlardan änderdı ärleu jaǧynan üirenuımız qajet. Terezemız teŋ boluy üşın osy qadamǧa baruymyz kerek. Mysal üşın aitaiyn: olarda zauyt, fabrika bolsa, bızde şaǧyn ǧana seh. Sehty sol fabrika, zauyt deŋgeiıne jetkızuımız qajet. Jasyratyny joq, özım ömır boiy şeteldık jäne qazaq muzykasyn bırdei tyŋdap kelem. Salystyra kele, özımnıŋ stilımdı tauyp, sahnaǧa alyp şyqtym. Şyǧarmaşylyq toqtaǧan jerde şou-biznes bastalady.

Aru KÖLBAEVA:
– Özıŋızge nege älı künge şaryqtatyp, qalyqtatyp än sap, şyrqap jürmeske?

– Jasym ūlǧaidy. Bıraq qartaidym dep aita almaimyn. Qazır romans, muzykalyq ballada sekıldı salmaqty janrlarǧa bet būryp jatyrmyn. Tabiǧi dauyspen, muzykalyq aspaptardyŋ süiemeldeuımen konsert ötkızgendı dūrys körem. Astanada ötkelı otyrǧan konsertımde osy tūrǧydan kışıgırım şeberlık sabaǧyn körsetpekpın. Ösıp kele jatqan jas talanttar şynaiy muzykanyŋ qandai bolatynyn bıluı kerek.

Aizada TŪRMŪHAŞEVA:
– Önerpaz retınde sahnadaǧy ömır men basşylyq qyzmettıŋ aiyrmaşylyǧy bar ma?

– Aiyrmaşylyǧy jer men köktei. Bıraq özıme böten ūiym­dardy basqarǧan joqpyn. Sol ūiymdardan şyqtym. Endı olardy basqaryp kele jatyrmyn. Men är ärtıstı syrt­tai ǧana emes, ıştei jaqsy bılem. Osy tūrǧydan alǧanda, basqaruşylyq qyzmet maǧan jeŋıl tiedı.

Tolqyn SŪLTANOVA:
– Ūmytpasam, «Qazaqkonsertke» qarasty «Astana Miuzikl» teatry ekı miuzikldı sahnalady. Qyruar qarajat jūmsaldy. Sol qoiylymdar bır-ekı ret köru üşın ǧana jasalǧan sekıldı. Qoiylǧan närseler aiyna kem degende ekı ret nege qoiylmaidy?

– «Astana Miuzikl» teatrynyŋ repertuaryndaǧy barlyq miuziklder ünemı qoiylady. Mäselen, byltyr ötken EHRO-2017 halyqaralyq körmesı aiasynda qoiylǧan ataqty «Romeo men Djuletta» miuziklı 30 ret sahnalandy. «Ruhani jaŋǧyru» baǧdarlamasy aiasynda 2017 jylǧy jeltoqsan aiynda premerasy bolǧan belgılı «Qyz Jıbek» miuziklı de bırneşe ret qoiyldy. Būǧan qosa, sapaly mädeni tuyndylardyŋ halyqqa qoljetımdılıgın qamtamasyz etu maqsatynda atalmyş miuzikl elımızdıŋ basqa oblys ortalyqtarynda da arnaiy şaqyrtumen körsetılıp jatyr. Üstımızdegı jyldyŋ nauryz-säuır ailarynda «Qyz Jıbek», «Romeo men Djuletta», «Dostar sertı» syndy üzdık miuziklderdı Almaty, Şymkent qalalarynyŋ körermenderı tamaşalai aldy. Dekorasiia, 70-80 adamnyŋ üstındegı ūjym, jol qarajaty bar. Sol jaǧynan alǧanda bızge tiımdı bolyp otyr. Alǧaşqyda şetelderge aparyp körsetıp, jaqsy baǧa alyp qaitqanbyz. Mäsele – qyruar qarjyda emes, memlekettıŋ imidjınde. «Astana Miuzikl» – imidjdık joba. Sondyqtan aqşaǧa qaramai, sapa jaǧyn oilaǧanymyz dūrys. Jaqynda ǧana Fransiiaǧa baryp kelgen būl ūjym elımızge degen ülken qyzyǧuşylyq tudyrdy.

Erlan TÖLEUTAI:
– «Qazaqkonsertte» eŋbek etetın änşılerdıŋ naqty sanyn aitsaŋyz. Olardyŋ neşeuı dombyramen aitatyn ənşı, neşeuı estrada ənşısı?

– Aspaptyq ansambldı qosqanda estradalyq änşılerdıŋ sany – 20. Orkestrmen, «Astana sazy» ansamblı­men bırge dästürlı änşılerdıŋ sany da – 20.

Ernat QAŞQYNOV:
– «Astana Miuzikl» teatry «Notr-Dam de Pari» miuziklıne daiyndalyp jatqanyn bılemız. Premerany naqty qaşan köremız?

– «Notr-Dam de Pari» – älemdık deŋgeidegı, Ginness rekordtar kıtabyna engen şyǧarma. Miuzikl toǧyz memlekettıŋ tılıne ǧana audarylyp, sol elderde körsetıldı. Bız endı onynşy el bolmaqpyz. Osyndai miuzikldıŋ qazaq tılıne audaryluy – ülken jetıstıgımız. Aşylǧanyna ekı-aq jyl bolǧan «Astana Miuzikl» teatry osyndai zor qadamǧa baryp otyr. Sol arqyly qazaq miuziklınıŋ deŋgeiı de köterılmek. Premera, būiyrtsa, 18-20 jeltoqsan künderı ötedı. Būl turaly aldyn ala habarlanyp, qaraşa aiynda bıraz jarnama jasalady.

Tolqyn DÜISENQYZY:
– «Astana Miuzikl» teatryndaǧy akterler syrt­tan kelıp, bır ret oinaityn akterler me, älde tū­raqty ştattaǧy ärtıster me?

– Barlyǧy da tūraqty ştattaǧy ärtıster. Näpaqasyn teatrdan tauyp, akterlık şeberlıgın şyŋdaidy.

Erlan MŪQATAIŪLY:
– «Qazaqkonserttıŋ» estrada änşılerı sahnada fonogramma qoldana ma?

– Men fonogramma kelgenge deiıngı muzykantpyn. Änşıler fonogrammany bolaşaqta qoldanbasyn dep osy qyzmetke kelıp otyrmyn. Aǧa buyn, bız jas änşılerge maiak retınde jol sıltemesek, mūny eşkım ıstemeidı. Keide özımızge: «Osy bız kımdı aldap jürmız?» dep sūraq qoiamyz. Soǧan jauapty öz ısımızben körsetuımız kerek.

Bauyrjan BERIKŪLY:
– Özbekstanda biyldan bastap mädeniet qyzmetkerlerınıŋ jalaqysy 45 paiyzǧa köterıldı. Qyrǧyz­standa, tıptı, jalaqysy 80 paiyzǧa köterıletın mädeni mekemeler anyqtaldy. Mädeni mekeme basşysy retınde ärtısterdıŋ jalaqysy jaily oiyŋyz qandai?

– Özbekstanda, Qyrǧyzstanda jalaqy qalai köterılse de, bızdıŋ ärtısterdıŋ jalaqysynyŋ jartysyna jetken joq.

Rauşan BAZAROVA:
– Ärtıster, änşıler toi jaǧalap kettı degen pıkır bar. Dimaş Qūdaibergen ūlt abyroiyn asyrǧanda «Dimaşty toiǧa salmau kerek» dep te kezınde aitylǧan. «Toi änşınıŋ talǧamyn būzyp, toqyrauǧa ūryndyrady» degenge qalai qaraisyz?

– «Toi – halyqtyŋ qazynasy» deidı. Toidan qaşpauymyz kerek. Toida Aqan serı de, Bırjan sal da, Küläş Baiseiıtova da, Roza Baǧlanova da än salǧan. Toida söilegen sözıŋdı sahnada da aituǧa bolady. Eger söz dūrys bolsa, ärine. Ras, toida ötpeitın, bıraq sahnada jaqsy tyŋdalatyn änder bar. Sony aiyra bılgen jön. Al «toi änşınıŋ käsıbi deŋgeiın tömendetedı» degen pıkırge qosylmaimyn. Qai jerde özıŋnıŋ käsıbilıgıŋdı körsetseŋ, sol jer sahna bolyp sanalady.