ÄleumetBasty aqparat

JETIMDERDI JEBEGEN ANA

Astanada ata-ana qamqorlyǧynsyz jäne jetım qalǧan 987 bala esepte tūr. Onyŋ 566-sy – qamqorlyq pen qorǧanşylyqqa alynǧan bolsa, 72-sı – patronattyq tärbiede. Al, jetımderdıŋ otbasylarǧa berılu ürdısıne toqtalsaq, elordada būl körsetkış jyl saiyn ösıp keledı. Mäselen, soŋǧy üş jylda Balalar üiındegı tärbielenuşıler sany 73-ke azaidy. Äsırese, bızdı bır emes, 11 balany asyrap alǧan astanalyq ana jaily Bılım basqarmasynyŋ bergen deregı erekşe qyzyqtyrdy.

ERM_8924

KÖPBALALYǦA QŪRMET BÖLEK
Janar Baijuldinovanyŋ ömır joly «jetım körseŋ, jebei jür» degen ataly sözben bıte qainasqan. Biyl ony Elbasy dästürlı «Köktem şuaǧy» kezdesuıne şaqyrtyp, töl meiramymen qūttyqtaǧan edı. Qaiyrymdy jan bügınde 13 balany baǧyp-qaǧyp otyr. Onyŋ ekeuı tuǧan perzentı bolsa, 11-ın qamqorlyǧyna alǧan.
Janarǧa habarlasqanymyzda, übırlı-şübırlı şaŋyraqta erekşe quanyş ekenın bıldık. Ülken ūly Sergei 16 jasqa tolypty. Merekelık dastarqanǧa bızdı de şaqyrdy…
Kışkentailarmen äŋgımelesıp, bal tılın qyzyqtap tūrǧanymyzda, üige ekı kısı kırıp keldı. Qonaqtardy bırden tanydyq. Astana qalasy äkımdıgıne qarasty Bılım basqarmasynyŋ basşysy Qasymhan Senǧazyev pen atalǧan basqarmanyŋ Qamqorlyq, qorǧanşylyq jäne balalardy qoldau bölımınıŋ basşysy Qarlyǧaş Sarkenova eken.
– Janardy 3-4 jyldan berı jaqsy tanimyz. Astanalyq Jetımder üiındegı balalardyŋ bırtalaiyn bauyryna bas­ty. Mūnymen qoimai, ızgı ıske niettı adamdardyŋ basyn qosyp, täjıribesımen tegın bölısıp jür. Osylaişa, treningte aitylǧan keŋesterınıŋ arqasynda qanşama otbasynyŋ bala asyrauyna sebepker de boldy, – dep osyndai jyly lebızın bıldırgen Bılım basqarmasynyŋ basşysy Qasymhan Senǧazyev Sergeidı tuǧan künımen qūttyqtauǧa arnaiy kelıptı. Toǧyzynşy synypqa köşken oquşyǧa erteŋgı künı dūrys mamandyq taŋdauyn tılep, ūialy telefondy syiǧa tartty.

JETIMDIK ŪLT TAŊDAMAIDY
Memlekettık kompaniianyŋ jetekşı top-menedjerı, zaŋger, tabysty biznes­vumennıŋ ömırı tamaşa örıledı. Küieuge şyǧady. Ūl-qyzy bolady. Alaida, kışkentai Daniial jūrttyŋ balalary sekıldı oinap-küluden qalyp, qaita-qaita talyp qalatyndy şyǧarady. Janar ūlyn emdetemın dep auruhanalardyŋ esıgın tozdyrady. Därıgerler balaǧa epilepsiia diagnozyn qoiady. Mūndai qiyn sätte küieuı de janynan tabylmai, Janar ekı balasyn qūşaqtap jalǧyz qalady.
Jas anaǧa sol kezde bır oi maza bermeidı. Ana jüregınde «ömırımde qatelıkter jıberıp, kesırın balam körıp jatqan şyǧar. Künälarym bar bolsa, qalai juyp-şaiamyn? Jetımder üiınen bala asyrap alyp, sauapty ıs jasasam, Qūdai ūlymnyŋ dertıne şipa berıp qaluy mümkın» degen ümıt paida bolady.
Jetımder üiıne bet alǧan alǧaşqy künnen-aq, Janardyŋ berık ūstanymy qalyptasady. Balany tauar sekıldı taŋdamaidy: säbilerdı türıne, jasyna, jynysyna qarai bölmeidı. «Jetımdık – ortaq qasıret» dep esepteitın Janardyŋ qazırgı şaŋyraǧy – köpūltty. Eŋ alǧaş būl otbasyǧa tört ailyq Elizaveta būiyrady.
Alǧaşynda böten qyzdy jatyrqap, janyna jaqyn tarta almaǧan. Tamaq­tandyrady, juyndyrady, kiındıredı. Bıraq analyq sezımmen emes, mındet retınde qabyldaǧanyn jasyrmaidy. «Böten balaǧa degen analyq mahabbatymdy oiatşy» dep toqtausyz tılegen. Aqyryndap Liza Janardyŋ közı men köŋılıne jyly körıne bastaidy. Bügınde sol büldırşınnıŋ aty – Dariia. Janar ony öz qyzyndai jaqsy körıp ketkenı sonşa, «ömırımdı būl balapansyz elestete almaimyn» deidı aǧynan jarylyp.

  • DEREK PEN DÄIEK:
    Qorǧanşylyqqa alynǧan balalar oqulyqpen, ystyq tamaqpen jäne jazǧy demalyspen tolyqtai qamtamasyz etıledı. Sondai-aq, olardy asyrap baǧu üşın mektep jasyna deiıngıler üşın 9 AEK, mektep jasyndaǧylar üşın 10 AEK kölemınde ai saiyn järdemaqy, al, bala asyrap alǧan qazaqstandyq otbasylarǧa 75 AEK kölemınde bır rettık qarjy tölenedı.

AǦAIYNDYLARDY AJYRATPAU KEREK
Aitpaqşy, Dariiany asyraǧannan keiın Daniial syrqatynan aiyǧady. Därıgerler epilepsiianyŋ bırde-bır belgısın taba almaǧanda, ananyŋ töbesı kökke jetıp, jaqsylyqqa odan ärı ūmtylady.
«Balalar üiınde näresteler emes, jaŋa tuǧan säbilerdı asyrap aluǧa qūştar azamattar köp. Menıŋşe, närestelerdı bala kötere almai­tyn­darǧa qaldyru kerek. Al, biologiialyq balasy barlar ül­ken­deuın asyrasa deimın» deidı ol.
Osylaişa janūiaǧa Tania qosyldy. Mınezı qyrsyq bolǧan Tania­nyŋ otbasyǧa beiımdeluı oŋaiǧa soq­papty. Psihologtyŋ keŋesıne qūlaq asyp, ülkendeu qyzdyŋ tez beiımdeluı üşın üidegıler bärın bırıgıp jasaidy: tūşpara tüiedı, olive daiyndaidy, üi jinaidy… «Qazır ol menı «mama» deidı. Sodan artyq söz joq men üşın» dep külımsıreidı Janar Baijuldinova.
«Balalar üiınde aǧaiyndylar bar­şylyq. Al, köptegen otbasy jalǧyz balany ızdeidı. Men almasam, olardy kım tärbieleidı?» degen janaşyr keiıpkerımız byltyr 9 balany qamqorlyǧyna alady. Adelina – Tanianyŋ qūrbysy. Sveta, Märiiam, Mişa, Sergei – bır üidıŋ balalary, Zahar men Sveta, Azat pen Miras ta – aǧaiyndylar.
«Auqatty adamdar bır sät oilansyn: maşina, baǧaly tondar, brillianttar şynaiy baqyt syilai ma? Aqşaŋyz artylyp jatsa, mūqtaj adamdarmen bölısıp körıŋızşı. Jaqsylyqtyŋ qasynda qymbat dünie-mülıktıŋ qūny kök tiyn ekenın ūǧar edıŋız» deidı dana äiel.

Mädina JAQYP

Taǧyda

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button