İmantarazy

«JİHAD» ŪǦYMY «QASİETTI SOǦYSTY» EMES, «ÖZ NADANDYǦYŊMEN KÜRES» DEGENDI BILDIREDI

Qairat Lama Şarif,  QR Dın ısterı agenttıgınıŋ töraǧasy

Ūlt köşbasşysy – Prezident Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaev «Tarih tol­qy­nynda» atty kıtabynda «Tarih bärın syiǧa tarta alady, bıraq ışkı erkındıktıŋ formasy retındegı täuel­sızdıktı syiǧa aluǧa bolmaidy. Täuelsızdık – būl tarih tolqynynda subekt bolu qūqyǧyn tüsınetın jäne osy üşın jauap beretın halyq bolmysynyŋ bırden-bır formasy» degen bolatyn.

Täuelsızdıktı jalǧastyrudyŋ bas­ty resursy memleket pen onyŋ köpūltty jäne köpkonfessiialy halqynyŋ bırıge otyryp, berık ärı bäsekege qabılettı memleket qūru jäne «Mäŋgılık El» qalyptastyru jolyndaǧy ūly maqsatqa özınıŋ materialdyq jäne ruhani mümkın­dıkterın jūmyldyra bıluınde eken­dıgın jas Qazaqstannyŋ 20 jyldan asqan tarihy körsetıp berdı.

Jas memlekettıŋ mümkındıkterı ruhaniiattyŋ rölın küşeitıp, dınderdı jandandyru jäne dıni qūndylyqtar jüiesın qaita jaŋǧyrtu baǧytymen bailanysty boldy. Elbasymyz bel­gılep bergen basymdyqtardyŋ arqasynda materialdyq progress pen halyqtyŋ ırgelı ruhani-dıni qūndylyqtaryn tūtastandyryp, üilestıre alǧanda ǧana qazaqstandyq qoǧamdy tiımdı damytuǧa, mädenietter men dästürlerdıŋ qaqtyǧysyn bol­dyrmauǧa baǧyttalǧan kon­fes­siiaaralyq sūhbat pen kelısımdı ny­ǧaituǧa qol jetkızuge bolatyndyǧy jönınde naqty tüsınıkter qalyptasty.

Bügınde bızge täuelsızdıktıŋ al­ǧaşqy künınen bastap özımız taŋdap alǧan konfessiiaaralyq kelısım ülgısı tarihi ölşemmen alǧanda osynşa qysqa merzım aralyǧynda qoǧamnyŋ tūraqty damuyna myqty negız qalanuyn qamtamasyz etıp, zamanaui syn-tegeurınder men qauıp-qaterlerge qasqaia qarsy tūruǧa mümkındıkter berdı, älemnıŋ sanauly elderı qatarynda ekonomikalyq jäne äleumettık tūrǧydan tūraqty jäne qarqyndy damuǧa qol jetkızdı dep aituǧa tolyq negız bar.

Dın salasyndaǧy taŋdap alynǧan memlekettık saiasat ülgısı özınıŋ syndarlylyǧynyŋ jäne qoǧamdyq qoldauǧa ie boluynyŋ arqasynda ekı onjyldyq boiy nyq tūryp, älemdık jäne qazaqstandyq sarapşylar qauymdastyǧy moiyndaǧandai, radikaldy jamaǧattardyŋ qylmystyq äreketterınıŋ aldyn aluda jäne olardy beitaraptandyruda şeşuşı röl atqardy.

Ärbır örkeniettıŋ tüp negızınde öz ūstanuşylarynyŋ ömır süru mänerın aiqyndaityn qandai da bır dın tūratyndyǧy barşaǧa aian. Būl, negızınen, mūsylman adamnyŋ tūrmys-tırşılıgınıŋ barlyq qyrlaryn ret­teitın islam dınıne köbırek qatysty.

Osy maqalada «islam jäne ji­hadizm» taqyrybyna nazarymyzdy audarudyŋ sebebı islamnyŋ qoǧamdy tūraqtandyruşy faktor bolyp tabylatyn ideologiialyq täjıribesınıŋ maŋyzdylyǧynda bolyp otyr. Būǧan qosa, memle­ke­tımızdıŋ bolaşaq tūraqtylyǧyn qarastyruda qazaqstandyqtardyŋ basym köpşılıgın qūraityn mūsyl­mandardyŋ müddesın eskermei ja­saqtalǧan kez kelgen strategiia eks­tremistık körınısterdıŋ köbeiuıne alyp keluı mümkın dep pa­iymdauǧa bolady.

Eŋ aldymen, dıni sauaty joq jas­tardyŋ bügınde Qūrandaǧy «jihad» terminın saiasilandyryp otyr­ǧan­dyǧyn atap aitu qajet.

Jihadşylyqqa jaŋadan elıgıp jürgenderdıŋ teoriiasyna säikes, bükıl älem «islam aumaǧy» (där äl-islam) jäne «soǧys aumaǧy» (där äl-harb) bolyp bölıngen. Bırın­şısıne mūsylmandar bilıgındegı elder, ekınşısıne – «dınsız» bileu­şıler basqaratyn elder enedı. Terror­şylardyŋ senımı boiynşa «där äl-islam» «där äl-harbpen» mäŋgılık soǧys jaǧdaiynda boluy tiıs.

Sonymen qatar, radikaldy köz­qarastaǧy keibır ideologtar «beibıt kelısımdegı aumaq» (där as-sulh) degen sanattaǧy taǧy bır aumaqty bölıp körsetedı. Būl mūsylmandarǧa tiesılı emes jäne olar bilık jürgızbeitın jerler, bıraq onyŋ bileuşılerı özderın mūsylman memleketterınıŋ vassaly (bodany) sanauǧa jäne sol üşın belgılı bır mölşerde salyq – «jiza» töleuge mındettı.

Radikaldar, ekstremister men terroristerdıŋ tüsınıgınşe, mūndai «jahil» (nadan) qoǧammen Qiiamet qaiymǧa deiın talmai küres jürgızu kerek. Osy üşın olar özderınşe tüsındırılgen «jihad» ūǧymyn qoldanady.

Degenmen, islam dınınde «qasiettı soǧys» ūǧymy joq ekendıgı belgılı. Ol – hristiandyq termin. Al şariǧat boiynşa soǧys ne ädıl (qorǧanystyq sipatta), ne ädıletsız (jaulap alu sipatynda) boluy mümkın.

Mūsylmandyq dıni ädebietterde «jihad» ūǧymy «dın üşın küres» degen tüsınıkke ie jäne ol mynadai formalarda jürgızıledı:

– «jürek jihady» nemese «näp­sıge qarsy jihad» – adamnyŋ öz boiyn­daǧy kemşılıktermen küresı;
– «tıl jihady» – «jaqsylyqqa şaqyru jäne jamandyqtan tyiu»
– «qol jihady» – adamgerşılık normalaryn būzuşylarǧa qatysty tiıstı jaza qoldanu.

«Jihad» dıni terminı qasiettı Qūranda tört ret kezdesetının atap ötemız.

1). «ät-Täuba» süresınıŋ 24-aiatynda: «Olarǧa ait: «Eger äkelerıŋ, balalaryŋ, tuystaryŋ, äielderıŋ, aǧaiyndaryŋ, tapqan maldaryŋ, toqtap qaludan qoryqqan saudalaryŋ, jaqsy körgen üilerıŋ senderge Alladan, onyŋ jıbergen Paiǧambarynan ärı onyŋ jolynda soǧysudan artyq körınse, Allanyŋ ämırı kelgenge deiın kütıŋder. Alla būzyq qauymdy tura jolǧa salmaidy» delıngen.
2). «äl-Furqan» süresınıŋ 52-aiatynda: «Endı käpırlerge baǧynba jäne olarmen Qūran arqyly ūly küres jürgız» dep aitylǧan.
3). «Qajylyq» süresınıŋ 78-aiatynda: «Alla jolynda şynaiy türde küresıŋder. Endı namazdy tolyq oryndaŋdar, zeket berıŋder jäne Alladan myqtap ūstaŋyzdar. Ol – senderdıŋ İelerıŋ» delınedı.

Būl aiattarda jürek jihady turaly aitylyp otyrǧany aidan-anyq. Mūhammed paiǧambarymyz jihad turaly aitqanda «jihadtardyŋ eŋ ūlysy – adamnyŋ öz näpsısıne qarsy jihady» degen. Būl naǧyz imandy adam eŋ aldymen öz jan düniesıne üŋılıp, kemşılıkterın köre bıluı kerek, sodan keiın özınıŋ barlyq kemşılıkterın tüzetuge ūmtyluy tiıs degendı bıldıredı.

«Tıl jihadynyŋ» maǧynasyn qazaq halqynyŋ ūly oişyly Abai özınıŋ «Ǧylym tappai maqtanba» atty tamaşa tuyndysynda barşaǧa tüsınıktı tılde jetkıze bılgen:

Bes närseden qaşyq bol,
Bes närsege asyq bol,
Adam bolam deseŋız.
Tıleuıŋ, ömırıŋ aldyŋda,
Oǧan qaiǧy jeseŋız.
Ösek, ötırık, maqtanşaq,
Erınşek, beker mal şaşpaq —
Bes dūşpanyŋ bılseŋız.
Talap, eŋbek, tereŋ oi,
Qanaǧat, raqym oilap qoi —
Bes asyl ıs, könseŋız.

4). «Mumtahina» süresınıŋ 1-aiatynda: «Äi, iman keltırgender! Menıŋ dūşpandarymdy da, öz dūşpandaryŋdy da dos tūtpaŋdar. Olar senderge kel­gen şyndyqqa qarsy kelse de, olarǧa süiıspenşılık körsetudesıŋder. Olar Paiǧambardy da, senderdı de Ja­ratqan İelerıŋ – Allaǧa iman keltırdıŋder dep jūrttan quǧyndady. Sender Menıŋ jolymda rizalyǧymdy ızdep, soǧysqa şyqqanda, olarǧa jasyryn dos bolmaŋdar» delınedı.

Ärine, Qūran mätınderın bırınşı ret oqyp otyrǧan adamǧa «pūtqa tabynuşylardy» öltıruge şaqyryp tūrǧandai körınuı mümkın. Onyŋ üstıne būl aiattyŋ män-mazmūnyn dūrys tüsınu üşın qasiettı Qūrandaǧy «jihad» taqyrybyna arnalǧan basqa aiattardy da bılgen jön. Sonymen qatar aiattardyŋ ne sebepten tüskendıgın bılu de abzal. Sondyqtan, Qūran aiattaryn dūrys tüsınu jäne maǧynalaryna oi jügırtu üşın ol aiattardyŋ qai uaqytta jäne qandai jaǧdailarǧa bailanysty Alla taǧaladan Jebıreiıl perışte arqyly Mūhammed paiǧambarymyzǧa jetkızılgenın bılu qajet. Būl naqty oqiǧalarǧa qatysty tüsırılgen aiattardy tym keŋ maǧynada jorymau üşın, sonymen qatar olarǧa terıs nemese ekıūşty maǧynadaǧy tüsınıkter bermeu üşın qajet.

Şyn mänınde Qūranda «jihadqa» qatysty aiattardyŋ şyǧu törkının zertteu üşın eŋ aldymen Mūhammed paiǧambardyŋ Mekkedegı ömırı men qyzmetı turaly baiandaityn tarihi derekterge köz jügırtu qajet.

Barşaǧa belgılı, 613 jyly Mū­hammed paiǧambar Mekke tūrǧyn­daryn islam dınıne aşyq şaqyryp, öz dostary men tuystary jäne Mekkenıŋ özge de tūrǧyndary arasynan köptep jaqtastar taba bastady. Olardyŋ basym köpşılıgı bas bostandyǧynan aiyrylǧan qūldar bolatyn. Al islamnyŋ keŋ tarala bastauy Mekke bileuşılerıne ūnai qoimady, öitkenı olar Qaǧbaǧa täu etetın arab taipalarynyŋ qajy­lyqtarynan tüsetın kırısten aiy­rylyp qaludan qoryqty. Pūtqa ta­bynuşylardyŋ būl narazylyqtary alǧaşqy mūsylmandardy quǧyndauǧa ūlasyp, sonyŋ saldarynan bırqatar mūsylmandar 615 jyly Efiopiiaǧa qonys audaruǧa mäjbür boldy. Osynau alǧaşqy mūsylmandar üşın qiyn-qystau kezeŋde Alla taǧala Mūhammed paiǧambarǧa mynalardy ämır ettı:

1)- «mekkelık köpqūdai­şyl­dar­men» kikıljıŋge tüspei, olardy aqiqat dınge «danalyqpen jäne jaqsy nasihatpen» şaqyru. Osy jaǧdaiǧa bailanysty «än-Nahl» sü­resınıŋ 125-aiatynda: «Adamdardy Ja­ratqan İeŋnıŋ jolyna danalyqqa jäne jaqsy nasihatqa şaqyr. Ärı olarmen sypaiy türde sūhbattas. Jaratqan İeŋ aqiqat jolynan adasqandar kım ekenın jaqsy bıledı. Ärı Ol tura joldy tapqandardy da jaqsy bıledı» delıngen.
2)- İslam dūşpandarymen qor­ǧanys türınde soǧys jürgızu. «Ba­qara» süresınıŋ 190-aiatynda: «Öz­derıŋmen soǧysqandarmen Alla jolynda şaiqasyŋdar da, şekten şyqpaŋdar. Negızınen Alla taǧala şekten şyǧuşylardy jaqsy kör­meidı» delıngen.

Keltırılgen aiatta Alla taǧala Mū­hammed paiǧambarǧa özıne qarsy şyqqandarmen tek qorǧanu üşın küresudı būiyrady. Būl «Baqara» süresınıŋ 192-193-aiattarynda naq­tylana tüsken: «Olarmen railarynan qaitqanǧa deiın, ärı dın Allaǧa tän bolǧanǧa deiın şaiqasyŋdar. Eger olar soǧysuyn qoisa, Alla olardy jarylqaidy, meiırımıne alady. Jau jeŋılgennen keiın zalymdarmen ǧana ymyrasyz küresu kerek».

Qūrannyŋ osy aiattary qorǧanu jäne qorǧansyzdar men älsızderdı qorǧau maqsatynda ǧana soǧysu qajet­tıgın meŋzeidı. Onda da tek dın­būzar jaularmen jäne onyŋ aşyq odaqtastarymen soǧysuǧa rūqsat etılgen. Sondyqtan qaruly soǧysqa tyiym salynǧanymen Mūhammed paiǧambarǧa jäne onyŋ jaqtastaryna tuyp ösken şahary Mekkede soǧys jürgızuge tura keldı. Mūndai jaǧdaida dınşılderge yjdahatty bolyp, dın üşın küş-jıgerın jūmsau būiyrylǧan. Alǧaşqy mūsylmandardyŋ joǧaryda keltırılgen aiattarǧa bergen tüsınık­temelerı olardy osylai tüsınu ke­rektıgın meŋzeidı.
Körıp otyrǧanymyzdai, «jihad» sözınıŋ osy aiattaǧy maǧynasy eŋ jinaqtalǧan maǧynasy bolyp tabylady. Ärtürlı kezeŋderde ömır sürgen Qūran täpsırşılerı «jihadtyŋ» maǧynasyn «soǧys» degen tüsınıkpen şektemegen.

Bızge, iaǧni XXI ǧasyrda ömır sürıp jatqan mūsylmandarǧa ümbetımızdıŋ alǧaşqy buyny islamdy qalai tüsın­genın bılu jäne däl sondai tüsınıktı ūstanu qajet.

Bırde Mūhammed paiǧambarǧa bır adam kelıp, soǧysqa baruǧa rūqsat almaq bolady. Mūhammed paiǧambar odan: «Ata-analaryŋnyŋ bıreuı tırı me?» dep sūraidy. Älgı kısı: «Ekeuı de tırı» dep jauap beredı. Mūhammed paiǧambar: «Sen Allanyŋ sauabyn ızdep jürsıŋ be?» dep sūraidy. «İä» deidı ol. Sonda Mūhammed paiǧambar: «Ata-anaŋa bar da, olarǧa dūrys qara» dep būiyrady.

Ol kezeŋde Mūhammed paiǧam­bardyŋ ökımı boiynşa äskeri şai­qastardan kämelettık jasqa tol­maǧandar, äielder, qariialar, aqyl-esı tolyq emester, nauqastar men älsızder, sondai-aq şaiqasqa qatysuǧa öz ata-anasynan rūqsat almaǧandar bosatyldy. Sonymen qatar, basqynşy jauǧa toitarys berıp, maidan şebı dūşpannyŋ jerınde bolǧanda, ol jerlerdegı egın alqaptary men bau-baqşalardy joiuǧa da tyiym salynǧan bolatyn.

Joǧarydaǧy aitylǧandardy qo­rytyndylai kele, mūndai jan-jaqty taldau Paiǧambardy ülgı tūtatyn sünnet jolyndaǧy mūsylmandarǧa äser etuı tiıs, qazırgı mūsylmandar islam zaŋdylyqtaryna sai şeşım şyǧaru üşın tūtas mätınge erekşe nazar audarǧany jön dep sanaimyz.

Taǧy bır atap aitarymyz, Qūranǧa onyŋ tolyq mätını men aiattarynyŋ tüsu tarihyn bıletın ǧalymdar ǧana dūrys tüsındıre alady. Osy rette 2012 jyly 25-27 mamyr künderı Mäskeude, odan keiın Groznyida Resei, Kuveit, Qatar jäne basqa da mūsylman elderınıŋ belgılı dın qairatkerlerınıŋ ūiymdastyruymen «İslam doktrinasy radikalizmge qarsy» atty halyqaralyq konferensiia ötkızılgenın atap ötkım keledı.

Forumnyŋ qorytyndysy boiynşa qabyldanǧan Deklarasiiada bylai delıngen: «İslamdaǧy «jihad» sözı köptegen jan-jaqty maǧynaǧa ie. Jihad «ūrys jürgızu» jäne «qarsylasqa qaru qoldanu» mänınde ǧana tüsınılmeuge tiıs. «Jihad» ūǧymyn tek ūrys jürgızumen şektep, jihadtyŋ Alla jolynda jasalatyn basqa igı amaldaryn eskermei tastau dūrys emes. Mūndai qadam jalǧan jala men orynsyz oilarǧa jeteleidı. Jihad Alla jolynda jasalady jäne ol bülıkke ainalmauy kerek. Jihadtyŋ ızgı män-maqsaty osynda jatyr. Jihad adamdardyŋ aqiqatqa qarai tura jolmen jüruınıŋ jäne Qūdaiǧa qūlşylyq etuınıŋ maŋyzdy qūraly bolyp tabylady».

Jihadqa mūndai tüsınık berılu sebebı – būdan bır jyl būryn dın ǧūlamalary tarapynan arnaiy tūjyrymdama jasalyp, onyŋ mänı men mazmūny jihadty «joiqyn joba» nemese «kek alu jospary» retınde sanamaityn mūsylman dınınıŋ örkeniettık sipaty men missiiasyna säikestendırılgendıgınde. İslamnyŋ özı ädıletsızdıktıŋ kez kelgen körınısıne jol bermeidı. Jalpylai alǧanda, jihadty «adamdardyŋ aqiqatqa qarai tura jolmen jüruınıŋ jäne Qūdaiǧa qūlşylyq etuınıŋ maŋyzdy qūraly» retınde tanu – onyŋ eşbır jalǧan qospasyz, şynaiy sipatyn bıldıredı.
Osyǧan bailanysty aitylǧan Resei Müftiler keŋesınıŋ töraǧasy Rafil Gainutdinnıŋ myna tūjyrymy atap aituǧa tūrarlyq: «Jekelegen ekstremistık jalǧan islamdyq toptardyŋ jihad jönındegı tüsın­dırmelerı, sondai-aq keibır BAQ-tyŋ jihadty «käpırlerge qarsy soǧys» retınde tüsındıruı jalǧan ärı Qūran men sünnetke qarama-qaişy bolyp keledı. Öitkenı soǧys arqyly öz dınıne kırgızu özgenıŋ mülıgın ielenu sekıldı islamda müldem jol berılmeitın jaittardyŋ qatarynan sanalady».

Qoǧamymyzda keŋınen taralǧan «jihad» turaly jaŋsaq tüsınıktıŋ qasaŋ qatelıkterın joqqa şyǧaru üşın mynadai maŋyzdy jaitqa da basa nazar audarǧym keledı. İslam terminologiiasynda «jihad» sözı Alla jolyndaǧy küres, iaǧni, Alla­nyŋ ämırıne säikes ömır süru üşın mūsylmandar tarapynan jasalatyn ıs-äreket mänındegı jalpylama mazmūnda qarastyrylady. Būǧan Alla Taǧalanyŋ Qūranda aitylǧan sözderı dälel: «Şynaiy iman keltırgender – şyn mänınde Allaǧa jäne onyŋ Elşısıne sengender, sosyn küdıktenbei, Alla jolynda mal-janyn sarp etkender. Mıne, solar – şynşyldar» («äl-Hūjyrat» süresınıŋ 15-aiaty).

Osyndai alǧyşarttardyŋ şy­naiylyǧy men maŋyzdylyǧymen qatar Qūranda da, islami ädebiette de arab tılındegı «jihad» sözınıŋ maǧynasy «tyrysu», «talpynu», «bar küşın salu», «maqsatqa jetu jolyndaǧy qiyndyqtardy taban­dylyqpen kötere bılu» degendı bıldıretının, al qazırgı zamanaui tüsı­nıkte būl ūǧym mülde basqa: «Alla jolynda maly men janyn aiamau, Alla jolynda ter tögıp, qyzmet etu» se­kıldı tereŋ jäne ızgı ūǧymǧa ie ekenın atap aitqan jön.

Qūranǧa säikes «jihad» ūǧymy adam ömırınıŋ köptegen qyrlaryna ärtürlı deŋgeide qatysty bolyp tabylady. Qazırgı taŋda mūsylman älemınde «jihadty» äleumettık-ekonomikalyq damu men naqty maqsattarǧa jetu jolynda barynşa küş salu ürdısı retınde keŋ maǧynada tüsındırıledı. Mysaly, qūnarly jerlerdıŋ şöleitke ainaluymen küres, astyq nauqany, sauatsyzdyqty joiu jäne t.b. jönınde söz qozǧalǧanda, «jihad» ūǧymy qoldanylady. Son­dyqtan da bolar, İranda Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgın «Auyl şaruaşylyǧyndaǧy jihad ministr­lıgı» dep resmi ataidy.
Ökınışke qarai, terrorşylar «jihad» tūjyrymdamasyn özderınıŋ közqarastaryn qoldamaityn jandardy öltıruın aqtau maqsatynda paidalanady. Qylmyskerlerdıŋ osy toby jihadty mūsylmannyŋ bır paryzyndai qabyldap, Alla taǧala belgılep bergen bes paryzdy altauǧa şyǧaryp jıberdı. Basqaşa aitqanda, bügıngı taŋda būl jalǧan senımdı jasandy türde engızu radikaldy islam toptarynda aiqyn körınıs berıp, memleket pen qoǧamǧa qarsy qauıp-qaterlermen bailanysty bolyp otyr.

İslamdyq radikalizmdı ūsta­nuşylardyŋ mūndai ädısterı men strategiialary zamanaui älemde dıni ekstremizm körınısterın tuyndatyp, tıptı, dami kele, halyqaralyq terrorizmge deiın ūlasuda.

Keibır derek közderıne süiensek, düniejüzınde jyl saiyn 320-dan 660-qa deiın terroristık aktıler jasalady, olardyŋ törtten üşı islam atyn jamylǧan laŋkesterge tiesılı.

Terrorizmnıŋ barlyq türlerınıŋ ortaq tūsy – öz aramza maqsattaryna qol jetkızudıŋ basty qūraly retınde özderınıŋ dünietanymyn, ideologiiasyn, mınez-qūlqyn, ömır süru saltyn küştep taŋu, beibıt tūrǧyndardy qasaqana öltıru nemese öltırumen qorqytu jäne zorlyq-zombylyqtyŋ basqa da türlerın paidalanu bolyp tabylady.

Dın atyn jamylǧan ekstremistık jäne terroristık ideologiialardyŋ taralu ürdısı soŋǧy kezderı bükıl älemde keŋ kölemdı sipat aluda, būl adamzat qoǧamynyŋ tūraqtylyǧyna töngen aiqyn qauıp bolyp otyr.

Mıne, sondyqtan da Ūlt köşbas­şysy Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaev «Qazaqstan – 2050» strategiiasy – qalyptasqan memlekettıŋ jaŋa saiasi baǧyty» atty özınıŋ Qazaqstan halqyna Joldauynda radikalizm, ekstremizm jäne terrorizmnıŋ barlyq türlerı men körınısterıne qarsy küres jürgızudı memleket pen onyŋ instituttarynyŋ maŋyzdy qyzmet baǧyty retınde belgıledı. Sondai-aq Elbasymyzdyŋ Joldauynda qoǧam ışınde, äsırese, jastar arasynda dıni ekstremizmnıŋ aldyn aludy küşeitu qajettılıgıne, sonymen qatar, halqymyzdyŋ zaiyrly memleket – Qazaqstan Respub­likasynyŋ salt-dästürlerı men mä­deni qūndylyqtaryna säikes kele­tın dıni sanasyn qalyptastyruǧa airyqşa köŋıl bölındı.

Qazırgı taŋda Elbasymyz N.Ä.Nazarbaevtyŋ tapsyrmasymen bes jylǧa josparlanǧan Qazaqstan Respublikasyndaǧy dıni ekstremizm men terrorizmge qarsy küres jönındegı memlekettık baǧdarlama jasaldy. Būl baǧdarlamanyŋ maqsaty – dıni ekstremizm körınısterınıŋ aldyn alu jäne terrorizm qaupın boldyrmau arqyly adamnyŋ, qoǧamnyŋ jäne memlekettıŋ qauıpsızdıgın qam­tamasyz etu.

2017 jylǧa qarai Qazaqstan halqy, sonyŋ ışınde jastar, äsırese, dıni negızdegı radikaldy ideologiia yqpalyna beiım nemese soǧan ūşyraǧandar – ekstremizm men terrorizm ideialaryna qarsy sanany qalyptastyruǧa baǧyttalǧan ke­şendı aldyn alu jūmystarymen qam­tylatyn bolady.
Osy oraida aǧymdaǧy jyldyŋ basynan berı Dın ısterı agenttıgı 5 ırı respublikalyq forum ötkızdı, olar: «Dın jäne äiel» taqyrybynda – Almaty, Atyrau jäne Kökşetau qalalarynda; «Tabliǧi jamaǧat – elge jat aǧym» taqyrybynda Jam­byl oblysynda; «Jastar jäne dın» konferensiiasy men «Jastar ekstremizmge qarsy» jastar aksiiasy Atyrau qalasynda; «İslam terrorizmge qarsy» atty respublikalyq konferensiia Kökşetau qalasynda; «Täkfırşılık – dıni ekstremizmnıŋ eŋ qauıptı türlerınıŋ bırı» taqyrybynda Jezqazǧan qalasynda jäne «İslam jäne jihadizm» atty konferensiia Aqtau qalasynda öttı.

Üstımızdegı jyldyŋ aiaǧyna deiın elımızdıŋ basqa aimaqtarynda da Qazaqstan qoǧamyn nyǧaituǧa, jas­tardy otanşyl ruhta tärbieleuge, qoǧam men jeke tūlǧalardyŋ jalǧan dıni aǧymdardyŋ yqpalyna qarsy immunitetın qalyptastyruǧa ba­ǧyttalǧan būqaralyq jäne saiasi ma­ŋyzy zor ıs-şaralardy ötkızu köz­delıp otyr. Atap aitqanda, Agenttık Aqtöbe qalasynda «Säläfizm – radikaldy aǧymdardyŋ negızı», Semei qalasynda «Uahhabizm – bızdıŋ jolymyz emes», Petropavl qalasynda «Dın jäne otanşyldyq» jäne taǧy basqa özektı de ötkır mäseleler bo­iynşa respublikalyq konferensiialar ötkızudı josparlauda.

Qoryta aitqanda, Memleket bas­şymyzdyŋ dıni ekstremizm men terrorizmge qarsy küres jürgızu boiynşa bızdıŋ aldymyzǧa qoiǧan mındetterın tiımdı türde oryndau üşın Dın ısterı agenttıgınıŋ qyz­metı aldaǧy uaqytta būrynǧydan da joǧary qarqynmen jalǧasa be­retınının atap aitqym keledı.

Taǧyda

admin

«Astana aqşamy» gazetı

Ūqsas jaŋalyqtar

Pıkır üsteu

Back to top button