Läzzat ÄBUEVA, Astana qalasy Jūmyspen qamtu jäne äleumettık baǧdarlamalar basqarmasy basşysynyŋ mındetın atqaruşy
Bekbolat:
– Jas mamanmyn. Medisinalyq kolledjdı bıtırgenmın. Astanadaǧy emhanalardyŋ bırınde jūmys ıstegım keledı. Būl mümkın be?
– Ärine, mümkın. «Jūmyspen qamtu -2020» baǧdarlamasy boiynşa sız Astanada aşylyp jatqan emhanalarǧa nemese Beibıtşılık köşesı, №11 üide ornalasqan Densaulyq saqtau basqarmasyna baryp, tüiındemeŋızdı qaldyra alasyz. Sonymen bırge Brusilovskii 17/3 mekenjaiynda ornalasqan Jūmyspen qamtu ortalyǧyna habarlasyŋyz. Ondaǧylar sızge mamandyǧyŋyz boiynşa jūmysqa tūruǧa kömektesedı.
Tıleules:
– Elordadaǧy jūmyssyzdyq deŋgeiın tömendetu maqsatynda qandai şaralar atqarylyp jatyr?
– 2014 jyldyŋ 1 şıldesıne deiıngı jaǧdai boiynşa qala halqynyŋ sany – 835,2 myŋ bolsa, ekonomikalyq belsendı halyq – 452,7 myŋ adam. Olardyŋ 429,2 myŋy jūmyspen qamtylǧan, al jūmyssyzdardyŋ sany – 23,5 myŋ. Astanada jūmyssyzdyq deŋgeiı 5,2 paiyz şamasynda qūbylyp otyrady jäne 2013 jyldyŋ ūqsas kezeŋımen salystyrǧanda ol 0,3 paiyzǧa tömendedı. Jūmyssyzdyq deŋgeiın tömendetu maqsatynda Astana qalasy äkımdıgınıŋ janyndaǧy jūmysşy toby jan-jaqty amaldardy ızdestıredı. Sonymen bırge Astana tūrǧyndarynyŋ äleumettık-ekonomikalyq jaǧdailaryn jaqsartuǧa jäne jūmyssyzdyq deŋgeiın tömendetuge naqty şaralar qarastyrylǧan 2013- 2014 jyldarǧa arnalǧan eŋbek naryǧyn retteu jönındegı Astana qalasy äkımdıgınıŋ ıs-qimyl jospary bekıtılgen.
Bırer jyl būryn www.job.astana.kz portaly qūrylǧan edı. Sol arqyly jūmyssyzdar öz tüiındemelerın joldai otyryp, bos jūmys oryndary turaly aqparat ala alady, al jūmys beruşıler özderıne qajettı mamandardy taŋdaidy. Jastar arasynda bos oryndar järmeŋkesı, käsıptık baǧdar beru jūmystary tūraqty türde ötkızılıp tūrady.
Maqpal Qūrmaşeva:
– Bala tuuyma jäne oǧan kütım jasauyma bailanysty uaqytşa jūmys ıstemeimın. Maǧan järdemaqy tölene me jäne tölengen jaǧdaida onyŋ mölşerı qandai bolady?
– Qoldanystaǧy zaŋnamaǧa säikes, bala tuuǧa bailanysty bırjolǧy memlekettık järdemaqy 52 myŋ teŋge mölşerınde tölenedı. Būdan basqa, respublikalyq biudjetten bala bır jasqa tolǧanǧa deiın balaǧa kütım boiynşa ai saiynǧy memlekettık järdemaqy taǧaiyndalady. Biyldan bastap bala bır jasqa tolǧanǧa deiın balaǧa kütım boiynşa respublikalyq biudjet qarajatynan 5 paiyz, jūmys beruşılerdıŋ qarajaty esebınen 10 paiyz mölşerınde zeinetaqy audarymdarynyŋ tölemderı qarastyryluda.
Şoqan:
– Keŋes ükımetı kezınde barlyq salada ūzaq jyl eŋbek etkenderge «Eŋbek ardagerı» medalı berılıp, olardyŋ eŋbegı madaqtalatyn edı. Al, qazırgı kezde, tıptı, men sekıldı 40 jyl eŋbek etkenderge de memleket tarapynan eşqandai syi-siiapat körsetılmeidı. Biyl bırınşı ret osy mäsele qolǧa alynǧaly jatyr degendı estıdım. Osyǧan bailanysty Astanada qandai ıs-şaralar ötkızılude?
– Biyl qyrküiektıŋ soŋǧy jeksenbısınde elımızde bırınşı ret Eŋbek künı atalyp ötıledı. Sol sebeptı Ükımet qaulysyna säikes, 40 jyl jūmys ıstegen jäne on jyl bır orynda tapjylmai ıstegen azamattarǧa «Eŋbek ardagerı» degen märtebe berıledı. Onyŋ airyqşa belgısı – medal. Osyǧan orai Astana mekemelerınde türlı ıs-şaralar ötkızıledı, är mekeme öz zeinetkerlerın marapattap qūttyqtaidy. Olarǧa aqşalai kömek te körsetıledı dep oilaimyz. Bügıngı künde mäsele älı naqty şeşılgen joq. Degenmen, qazırgı taŋda Densaulyq saqtau jäne äleumettık damu ministrlıgınde «Eŋbek ardagerlerı turaly» zaŋ jobasy qarastyrylyp jatyr. Ol jeltoqsan aiyna deiın qabyldanady degen ümıtımız bar.
Qanşaiym:
– Jūmysynan aiyryluyna bailanysty järdemaqy kımge jäne qanşa merzımge taǧaiyndalady?
– Azamattarǧa jūmysynan aiyryluy boiynşa järdemaqy taǧaiyndau üşın Zeinetaqy töleu jönındegı memlekettık ortalyqqa habarlasa alady. Atalǧan järdemaqyny taǧaiyndau uäkılettı organda, iaǧni, Astana qalasy boiynşa Baqylau jäne äleumettık qorǧau departamentınde qaralady. Järdemaqynyŋ mölşerı 24 aidyŋ ortaşa ailyq tabysyna, audarylǧan äleumettık esepteulerge bailanysty bolady.
Jūmyssyzdyǧyna bailanysty järdemaqy töleu merzımı äleumettık saqtandyruǧa qatysuşynyŋ ötılıne bailanysty bekıtıledı: eger eŋbek ötılı 6 aidan 12 aiǧa deiın bolsa, tölem – 1 ai, 24 aidan 36 aiǧa deiın qūrasa – 3 ai, 36 aidan joǧary bolsa 4 ai boiy jürgızıledı.
Säule İsataeva:
– Qaiyrly kün, Läzzat Erkentaiqyzy! Bıleiın degenım: keiıngı kezde Astanada qanşa jaŋa jūmys oryny aşyldy?
– 2009 jyldan bastap osy künge deiın Astana qalasy boiynşa 86 myŋnan astam jūmys oryndary qūryldy nemese ortaşa eseppen alǧanda är jyl saiyn 17 myŋnan astam jaŋa jūmys oryndary aşyldy. Biyl jetı ai ışınde qalada ekonomikanyŋ ärtürlı salalarynda – 10 983, onyŋ ışınde şaǧyn biznes salasynda 8016 jaŋa jūmys orny qūryldy.
Gülsara Tüsıpbekova:
– Elbasy mümkındıgı şekteulı azamattardy jūmysqa ornalastyru mäselesıne erekşe maŋyz berıp keledı. Būl problema bızdıŋ qalada qalai şeşılıp jatyr?
– Bügıngı taŋda elordada 314 mügedek jūmyspen qamtylǧan. Olardyŋ köbı qoǧamdyq jūmystarda, äkımşılıkte, halyqqa qyzmet körsetu ortalyqtarynda eŋbek etetınderı de bar. Özderıŋızge mälım, qazır qala äkımınıŋ mügedekter mäselelerı boiynşa keŋesşısı bar. Sol arqyly mümkındıgı şekteulı jandarǧa qatysty tüitkılder dūrys şeşımın taba bastady.
Jalpy, Astanada 18 666 mügedek tūrady, onyŋ 2 866-sy balalar bolsa, qalǧandary – eresek jandar. Jyl aiaǧyna deiın osy toptaǧy azamattardy älı de jūmyspen qamtityn bolamyz.
Baqytjan:
– Astanaǧa jaqynda köşıp kelgenbız. Mügedek bauyrym bar. Sızdıŋ basqarma arqyly mümkındıgı şekteulı adamdarǧa qandai qyzmet türlerı körsetıledı?
– Baqytjan, bızdıŋ basqarmada barlyq toptaǧy mügedekterge, onyŋ ışınde mügedek balalarǧa da tömendegı äleumettık qyzmet türlerı körsetıledı. Olar: qalalyq jolauşylar kölıgınde tegın jüru; protezdık-ortopediialyq kömek; kreslo-arba; surdokömek; ymdau tılı mamanynyŋ qyzmetı; jeke kömekşınıŋ qyzmetı; mındettı gigienalyq qūraldar; şipajailyq-kurorttyq emdelu; «İnvataksi» qyzmetı jäne t.b.
Ǧalym:
– Aldaǧy uaqytta ardagerler men zeinetkerlerdı, mügedekter men Auǧan soǧysynyŋ ardagerlerın sanatorlyq-kurorttyq emdeuge jıberu barysynda olardyŋ tabysy eskerıle me?
– Sızder bılesızder, öz şipajaiymyz bolmaǧandyqtan, qazırgı qoldanystaǧy zaŋ boiynşa jaǧdai däl solai bolyp keldı. Degenmen, kelesı jyly Astana qalasynda özımızdıŋ şipajai aşylady. Oǧan baru üşın barlyq soǧys ardagerlerı, mügedekter, Auǧan soǧysyna qatysuşy azamattar jäne qarapaiym zeinetkerler 50 paiyzdyq jeŋıldıktı paidalanatyn bolady.
