Көкпен таласқан тауэрлерге, зәулiм үймереттерге, заңғар ғимараттарға, Астана, құдды, сәулет өнерiнiң подиумында сұлулық сынатып қойғандай. Алғашқы алған әсерiмiзден түйгенiмiз де осы болды. Сол жақ жағалаудың әйбаттығын одан ары бағамдау үшiн, жазған құлдарыңыз, әсiре эстеттiк қарым қажет екенiн түсiндi және провинциалдық таптаурын талғамның оған жетпейтiнiне және көз жеткiздi. Әйтпесе, таңданыс пен толғаныстан туған әсер әркiмде-ақ болар…
…Еуразияның кiндiгi деп аталып жүр ғой Астана. Бұл оның жағырапиялық жағдайынан ғана емес, бүкiл болмысынан да байқалатындай. Кисе Курокаваның идеялары азиялық ажарды айшықтаса, Норман Фостердiң туындылары еуропалық реңк беретiндей бас шаһарға. Бiзге солай көрiндi, әйтеуiр.
Ал, көрiп көңiл марқайтатын дүниелер де көп. Тым көп. Шығыстан Батысқа бағыт алған Мыңжылдық аллеясындағы «Ханшатыр», «Бәйтерек», «Пирамида», «Қазақ елiнiң» өзi «өзiң тойсаң да, көзiң тоймайтын» күй кештiредi екен. Көңiлдегi күйдi еселей түсетiн және бiр жайт – бұл аллеяның әлi де сәулет өнерiнiң небiр жақұттарымен толыға түсуi мүмкiн екендiгi. Кейбiрiнiң сұлба-сипаты бүгiнде белгiлi. Мәселенки, 2017 жылғы Дүниежүзiлiк көрме өтетiн алапат павильон.113 гектараумаққа тұрғызылмақ бұл нысан, алдымен Құдай, кейiн жыл соңында Брюссельдегi арнайы комиссия құп көрсе. Тым әрiден қаузағандай көрiне ме? Бұл қаланың басты ерекшелiгi де болашаққа батыл болжам жасауға бейiлдi қылады екен.
Одан былайғы әр нысан өзiнше еректiгiмен екшелгiсi келетiндей. Тiптi, ортанқол мейрамханалар мен дүкендердiң өзi. Бұл да болса, бас қаладағы бақ емес бап шабатын бәсекелестiк барын бiлдiретiн секiлдi…
Әйдiк шаһардағы алғашқы әсерiмiз, кейбiр тұста, тiптi, пафосты көрiнуi кәдiк жоғары ноталы назымдарға жетеледi. Масайрауға ұласқан мақтаныш, толғанысқа ұласқан таңданыс биледi бойымызды.
Алайда, Есiлдiң iлгерiде айтқан жағалауынан да қаттырақ әсер еткенi – бас шаһардың бұрынғы орталығы болды. Өйткенi, мың шақырымнан астам қашықтықта қалған туған қаламызды еске түсiрдi. Мұнда да, кеңес кезiндегi үйлер қаншалықты абатталса да, көнелiгi көрiнiп тұр. Онда да, қалада қанша сенбiлiк өтсе де, қоқыс көптеу. Бастысы, ол қала да, оң жақ жағалау секiлдi – сол жақ жағалаудағы Астанаға қарап бет түзеп келедi.
Астана – өжет жоба. Өжеттiгi өзгелердiң бойында өзiне теңесуге құштарлық туғызуында.
Нұрберген МАҚЫМ
