Биылғы жыл тарих бетінде Қазақстанның дипломатиялық қызметінің құрылғанына 20 жыл толуымен қалмақ. Бұл аралықта Сыртқы істер ведомствосы өзіне жүктелген міндетті табысты орындап, соның арқасында еліміз әлемді өзіне қаратып отырған беделді мемлекеттермен дипломатиялық қарым-қатынас орнатты. Сыртқы саясаттағы жұмысымыздың жемісті болуы, әлбетте, Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың есімімен тікелей байланысты. Себебі, Президент басшылығымен Қазақстан жыл сайын саяси салмағына салмақ қосып, аймақтық көшбасшы әрі әлемдік саясаттағы белсенді һәм беделді ойыншылардың біріне айналды. Соның негізінде еліміздің брэнді табысты сыртқы саясаты қалыптасты.
Азаттық алғаннан бастап бүгінге дейінгі аралықта еліміздің дипломатиялық корпусы халықаралық қатынас саласында тәжірибе жинап, кәсіби биік деңгейге көтерілді. Сонау 1992 жылы Президент Назарбаев сыртқы саясаттың «саяси және экономикалық реформалар негізіндегі елдің тұрақты дамуы үшін жағымды сыртқы ортаны құрудан» тұратын басты мақсатын айқындады. Бүгінде Қазақстан 138 мемлекетпен дипломатиялық қарым-қатынас орнатты. Сондай-ақ, шетелдерде 70-тен астам дипломатиялық миссиялары, кәсіби дипломаттарының жеткілікті саны бар. Белсенді ынтымақтастықтың нәтижесінде мемлекетаралық, үкіметаралық және ведомствоаралық деңгейде түрлі саладағы 3 мыңнан астам халықаралық шарт жасалды.
Осы аралықта Қазақстан әлемнің айтулы елдерімен қарым-қатынас орнатып қана қоймай, халықаралық танылудың жаңа белесіне шықты. Өткен ғасырдың тоқсаныншы жылдары еліміз нарықтық қайта құру үрдісін табысты жүзеге асыра отырып, өзге мемлекеттерге өзін сенімді әріптес ретінде көрсетті. Бүгінде әлем Қазақ елін «ұстанымы берік, ғаламдық деңгейдегі жауапты істерге белсенді араласатын әрі салиқалы бастамалардың басында тұратын тұрақты мемлекет» деп таниды. Бұған халықаралық сарапшылар мен аузы дуалы саясаткерлердің берген бағасы дәлел. Әрине, бұл бағаны еліміздің әр адымын аңдып отырған олар жайдан-жай бере салған жоқ. Сондай-ақ, әлемдік қауымдастық мемлекеттің әр жетістігін Елбасы Н.Назарбаевтың есімімен байланыстырады. Бұл ретте сыртқы саясатты «Назарбаев саясаты» деп айтуға негіз бар.
Жалпы, кез келген елге баға оның әлеуметтік дамуы мен халықаралық істерге келгендегі белсенділігіне қарап беріледі. Қазақстан мемлекеттік саясаттың алғашқы қадамын тұрақтылыққа ден қоюдан бастады. Бірінші кезекте мейлінше тұрақсыздық жайлаған аймақта тыныштыққа ұйыған «тұрақтылық аралына» баланып, демократиялық құндылықтарға құралған ел болып танылды. Сондай-ақ, еліміз тек ТМД немесе Орталық Азия үшін ғана емес, Еуропалық одақ, тіпті, күллі адамзат үшін де маңызды жаһандық бастамаларды көтерді. Қазақстандық дипломатияның жетістіктерін нақты дәлелмен айтар болсақ, 1992 жылы әлемде бірінші болып ядролық қарудан өз еркімен бас тартып, жаһандық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге үндеу тастады. Жаппай қырып-жою қаруын таратпаудың белсенді жақтаушысы бола отырып, Қазақ мемлекеті айдай әлемді өзіне қаратып отырған алпауыт елдерге өнеге көрсетті.
Әлемдегі беделді ұйымның бірі – ЕҚЫҰ-ға төрағалық етіп, өзіне жүктелген миссияны табысты орындай білді. Ұйымның 11 жыл бойы өткізілмеген саммитін өткізіп, 56 мемлекеттің басшылары мен өкілдерін Астанада жинады. Төрткүл дүние көз тіккен саммит қорытындысы бойынша, Астана декларациясы қабылдануының өзі – үлкен тарихи оқиға.
2010-2011 жылдардағы Шанхай ынтымақтастық ұйымындағы төрағалығы табысты болды. ШЫҰ-ға мүше мемлекеттер басшылары кеңесінің мерейтойлық отырысы елімізді тағы бір мәрте үлкен мінберден көрсетті.
Ізін суытпай Ислам Ынтымақтастығы Ұйымына жетекшілік етіп, мұсылмандар қоғамдастығы үшін ең маңызды саяси оқиға ретінде есте қалды.
Астанада екі жылда бір өткізіліп тұратын Әлемдік және дәстүрлі діндер көшбасшыларының құрылтайы да жаһан назарын өзіне аудартып отыр.
Сондай-ақ, түркі әлемі халықтарының рухани мұрасын біріктіру мәселесін көтерудегі Қазақстанның белсенділігі де атаусыз қалып отырған жоқ.
Түркітілдес мемлекеттердің ынтымақтастық кеңесін құру туралы бастама көтерушілердің бірі де біздің еліміз болып, соның негізінде құрылған Түркі академиясы сол мақсатқа қызмет етіп жатыр.
Бүгінгі жеткен жетістікті жоққа шығармаймыз. Десе де, тоқмейілсіп отыратын заман емес. «Жеткендерден озу керек, озғандарға жету керек» деген принципті негізге алып, сыртқы саясатты үнемі жетілдіріп отыру керек. Мұны биыл Сыртқы істер министрлігінің алқа мәжілісінде Президенттің өзі айтқан болатын.
Айнұр САНАБЕК
