ҚАЛАМЫЗДАҒЫ ҚОҒАМДЫҚ КӨЛІКТЕР ЖАҢАРТЫЛАДЫ
Іргетасы 1974 жылы қаланған Астана қаласындағы №1 автобус паркі бас қаладағы ең ірі жолаушылар кәсіпорыны болып табылады. Мұндағы автобустар халықаралық немесе қала маңындағы тасымалмен айналыспайды, олар тек қала ішінде ғана жолаушыларға қызмет көрсетеді. Жақында өткен тікелей тілдесу барысында Астана қаласындағы «№1 автобус паркі» АҚ басқармасының төрағасы Сергей Николаевич Богатырев елордалық оқырмандарға осы және өзге де мәселелер төңірегінде әңгімеледі.
Сергей БОГАТЫРЕВ, Астана қаласындағы «№1 автобус паркі» АҚ басқармасы төрағасы:
– Қаламыздағы қоғамдық көліктердің жүргізушілері мен кондукторларына көбіне мәдениеттілік жетіспей жатады. Олай дейтін себебім, кейбір автобустардың жүргізушілері жол бойында телефонмен сөйлесіп отырады. Бір-бірімен жарысатындары тағы бар. Бұл туралы халық та жиі шағым айтатын болар. Осындай келеңсіздіктермен қалай күресесіздер?
– Иә, дұрыс айтасыз. Астана қаласында қоғамдық көлік қызметін жақсарту мақсатында көптеген игі істер атқарылып жатқанына қарамастан, тұрғындар тарапынан сіз айтқандай шағымдар жиі түсіп жатады. Бұған бір ғана себеп бар, ол – жүргізушілер мен кондукторлардың жұмысқа тұрақтамауы деп ойлаймын.
Біз көпшілік жағдайларда жаңадан жұмысқа орналасқан мамандарды өз кәсібіне үйретіп үлгермейміз. Олардың басым бөлігі желідегі жұмыстың ауырлығына шыдамай, жұмыстан өз еріктерімен шығып кетіп жатады.
Негізі, біз автопарк жүргізушілері мен кондукторларын жұмысқа қабылдамас бұрын оларды кәсіби орталықта оқытамыз. Онда жол ережесі, жолаушылармен жұмыс істеу, техникалық қауіпсіздік, өрт болған жағдайда не істеу керек, соның барлығын үйретеміз. Дегенмен, қоғамдық көлік жүргізушісі болу да оңай емес. Олар таңсәріден тұрып, ел жатқанда жұмыстан қайтады. Мұндай жұмысқа екінің бірі шыдай бермейді. Сондықтан да жергілікті халық мұндай қиын жұмысты істегісі келмейді. Көбінесе аймақтардан көшіп келгендерді, жұмыс іздеп жүргендерді жұмысқа алуға мәжбүрміз. Оларды D категориясына қайтадан даярлаймыз, шамамыз келгенше әлеуметтік қолдау көрсетеміз. Сөйте тұра, кадр тұрақтамайды. Өйткені, қаламызда басқа қолайлы жұмыс жетіп жатыр.
Қазіргі таңда қалалық автобустарда жол жүру ақысын электронды түрде төлеу әдісін енгізуге дайындық жұмыстары жүргізіліп жатыр. Бұл бірінші кезекте қаржы тәртібін орнатуға септігін тигізеді деп ойлаймын. Яғни, әр жолаушының жолақысын төлегені бақылауда болады. Осыған орай, жүргізушілердің жұмысына да өзгерістер енгізіледі. Кейін кондукторларсыз жұмыс істеу тәсіліне көшетін боламыз.
– Астанадағы автобустардың дені – жаңа, соңғы үлгідегі көліктер. Бірақ, солардың кейбірінің сырты әдемі болғанымен, салондарының тазалығы талапқа сай келмей жатады. Қоғамдық көлік болғандықтан, оны жуып-тазалап отыру керек қой. Неге осындай лас автобуспен жұмыс істеуге жол бересіздер?
– Ережеге сәйкес, біздің парктегі автобустар күн сайын жуылып, тазаланады. Ал, тәртіп бойынша лас көліктер желіге жұмыс істеуге жіберілмейді.
– Есімім – Алматбек. Жолақы қымбаттайды дегенді естідім. Сол рас па?
– Алматбек, бүгінгі таңда барлық жолаушылар кәсіпорындары көп шығынға батып отыр. Себебі, жанар-жағар май бағасы өсуде. Дөңгелектердің және автобустарға қажетті басқа да бөлшектердің бағасы қымбат. Осының салдарынан шығын көбеюде. Сондықтан, тарифті өсіру қажеттігі туындағаны рас. Бірақ, жолақыны қымбаттату керектігі жөнінде мәселе көтерілгенімен, әзірше ешқандай шешім шығарылған жоқ.
– Сергей Николаевич, саланың соңғы жаңалықтары жөнінде білгіміз келеді. Бұл туралы не айтасыз?
– 2014 жылдың екінші жартысынан бастап жылжымалы құрам жаңартылып, 2016 жылға дейін қазіргі заманға лайықты 300 автобус сатып алынады. Сондай-ақ, алдағы уақытта жеңіл рельсті транспорт жүйесі және БРТ (Bus rapid transit), яғни, жүрдек автобустар іске қосылатын болады. Қысқасы, EXPO-2017 көрмесі басталғанға дейін қаламыздағы көліктер жаңартылады.
Бүгінгі таңда біздің №1 автобус паркі 10 маршрут бойынша қалалықтарға қызмет көрсетеді. Біздегі МАН, Скания, Вольво, ЛиАЗ-5256 және Хюндай Аэро Сити маркілі автобустардың жалпы саны 200-ден асады.
– Кейбір автобустардың қатынау жиілігі дұрыс емес. Мәселен, жақында №7 автобусты 20 минуттай күтіп қалдым. Жүргізушіден жөн сұрап едім, дұрыс жауап бермеді. Неге бұлай?
– Біздің парктегі барлық автобустарға GPS – спутниктік бақылау жүйесі енгізілген. Сол арқылы автобустардың бір аялдамадан екіншісіне дейінгі жүру жиілігі жіті бақыланады. Тек, кейбір кездерде, мәселен, қалада кептеліс көп болған жағдайларда ғана олардың белгіленген уақыттан сәл ауытқып, кешігіп келуі мүмкін. Басқа уақыттарда автобустар кестеде белгіленген уақыт бойынша жүреді.
– Автобуста үлкен адамдарға орын беру керек екенін қазіргі жастардың көбі біле бермейтін сияқты. Кейбір қыз-жігіттер құлаққап киіп алады да, өз беттерімен отыра береді. Оларды орындарынан тұрғызып, егде адамдарға орын ұсыну кондукторлардың тікелей міндеті емес пе?
– Әрине, біздің қала үлкен, халық көп. Сондықтан, мұндай жағдайлардың да орын алуы әбден мүмкін. Жастар өздері біліп, үлкендерге орын бермеген жағдайда, бұл жөнінде кондуктор салонда отырған қыз-жігіттерге айтып, ескертіп отыруы керек.
Бүгінде қала тұрғындарының көпшілігі қоғамдық көлікпен жүреді. Олардың қатарында қала қонақтары да бар. Сондықтан, кондукторларға таңертең жұмысқа, кешке үйге асыққан жергілікті тұрғындармен қатар, сырттан келген қонақтардың көңілін табуға да тура келеді. Бұл ретте, бізде түрлі тренинг, сабақтар өткізіліп тұрады.
– Бір кездері кондукторлар мен жүргізушілердің бірыңғай киімдері болушы еді. Солар қайда кетті?
– Астанадағы №1 автопарктің жүргізушілері мен кондукторлары арнайы киім үлгілерімен қамтамасыз етілген. Бұл ретте, біз өз автобустарымыздың жүргізушілері мен кондукторларынан бірыңғай жұмыс киімін киіп жүруді талап етеміз және мұны біздегі бақылау қызметі үнемі қадағалап отырады.
Гүлбаршын ӨКЕШҚЫЗЫ