ҚАЗАҚТЫҢ БIР КӘДЕСIНЕ ЖАРАЙМЫН
Жалпы, әзербайжан деген халық жоқ, олардың өздерiнше аталуы – әзерилер, әзери түркiлерi деп аталады. Атақонысты «Одлар юрду» – от елi деп те атайды. Бiздер сол елдiң өкiлiмiз. Тiлiмiз – түркi тобының алтай туыстас тiлдерi iшiнде кiшi оғыз тобына жатады. Түбi бiр түркi халқына ортақ – «Көрұғлы», «Шахнаме» жауһарлары қазақ баласына жақсы таныс. Классикалық поэзияның өкiлдерi Низами, Физули, Насимидың сыршыл бәйiттерi жырсүйер қауымға белгiлi. Ал, Қорқыт мұрасын қалай бөлiсуге болады?! Бiр қызығы, қазақтың домбырасынан күй төгiлсе, жүрегiмнiң күмбiрiн естiгендей боламын, ал екi ақыны айтысқанда делебем қозып, осы аламанға қосылып кететiндей сезiнемiн. Бұл әрбiр түркi баласының жан-дүниесiндегi ортақ бастаулардың бұлқынысы ма деп түсiнем.
Кеңес кезеңiнде интернационалды халық жасалып, ұлты мен наным-сенiмiне қарамай мидай араласып кеткен отбасыларын жоққа шығаруға болмас. Олардың да өз орны бар, оны дұрыс не бұрыс деп бағалауға бiздiң хақымыз жоқ. Қаза берсеңiз, менiң де арғы әжем украин қызы екен. Қаншама танысымыз өзге ұлттың өкiлiмен құдандалы болды. Қазаққа келiн болған орыстарды бiлемiз. Елдерiмiз тәуелсiздiгiн алып, еншiсiн алып кетсе де, халықтың қарым-қатынасы өзгерген жоқ. Басқа мемлекеттермен салыстырғанда ТМД елдерiндегi ұлттардың бiр-бiрiн iш тартып тұратыны белгiлi. Менталитетiмiз де ұқсас, бiздi байланыстыратын ортақ тарихымыз бар. Алайда, өзге мемлекеттермен салыстырғанда қазақ елiнде өзге этнос өкiлдерiнiң бейбiт, қатар өмiр сүруiне көп мүмкiндiк жасалған. Барлық қазақстандықтардың бiр ғана «бас ауруы» бар. Ол – «не iшем, не кием» деген емес. Керек десеңiз, жеке басының қауiпсiздiгi немесе «қайда барып, қайда қоямын» деген уайым да емес. Бар болғаны «таңертең жылы ұясынан шығып, жұмысқа баруы, кешкiсiн жұмыс күнiн табысты аяқтап, отбасына оралуы». Бұл тамаша емес пе?! Мұның бәрi ұлтаралық келiсiм мен этносаралық ауызбiршiлiктiң арқасында болып жатыр.
Бейбiт өмiрдiң бағасын өзгелерден гөрi мен артық сезiнетiн шығармын деп ойлаймын. Бiр кездерi бiрге жасап, құдайдың ырзығын бiрге терiп жүрген армяндар мен әзербайжандар арасындағы қақтығыс әлi есiмiзден шыға қойған жоқ. Менiң әке-шешем Қарабахта тұрады. Жасыратын ештеңе жоқ, сол қым-қуыт заманда үш жыл суық жер жастанып, қолыма қару алған кезiм болды. «Балық басынан шiридi» дейдi. Екi халықтың арасына от салған солақай саясатшылар, алыстан шалмайтын басшылар десем жаңылмаймын. Мұндай соғысты досым түгiл жауыма тiлемеймiн. Бiр кездерi бiрге өскен көршiге қару кезенген қандай жаман. Дәл осындай сынақ менiң де алдымнан шықты. Шептiң арғы жағында таныс армян көршiм, мына жағында мен. Бiр-бiрiмiздi жақыннан көрiп, танып та тұрмыз. Бiр мезетте ол оқты аспанға атты. Мен де армянды емес, аспанды көздедiм. Қарапайым халыққа соғыстың, қантөгiстiң керегi жоғын сонда түсiндiм.
Мен Қазақстанға оң-солымды танып, азамат болған шағымда келдiм. Саналы ғұмырым осында өттi. Қайда барсам да осы жерде тұрып жатқанымды мақтан тұтамын. Небiр сынақтар басымыздан өттi, барды да көрдiк, жоққа да шыдадық. Ең бастысы, ауызбiрлiгiмiзге қаяу түскен жоқ. Халықтың сабырлылығының, Елбасының көрегендiгiнiң жемiсiн көрiп жатырмыз. Бакулық Мирза Шалеран деген бiр ақын «Нұрсұлтанның нұрлы жолы» деген өлеңдер жинағын жазыпты. Полковник шенiнде әскери қызметкерге қалам ұстатып, шабытын тербеген не деп ойлайсыз? Әрине, бiздiң Елбасымыздың саясатының дұрыс екенiн жүрегiмен түсiнгенi. Бiздiң баршамыздың мiндетiмiз – бiрлiгiмiздiң баянды болуын тiлеп, осы достықты әрi қарай нығайта түсу. Халқымыздың жұмылған жұдырықтай бiрiгуiне, ынтымағымыз арта түсуiне күш салуымыз керек.
Ал, өз басыма келсем, түбi бiр түркiнiң намысы үшiн, халықтың бар жақсылығы үшiн, қажет десеңiз сын сағатта қазақтың бiр кәдесiне жараймын деп ойлаймын.
Видади АГАЕВ,
Астана қалалық «Хазар» әзербайжан қоғамдық бiрлестiгiнiң жетекшiсi