Талғат АБДУЛЛИН, Астана қаласы прокуратурасының басқарма бастығы: АЗАМАТТАРДЫ СЕБЕПСІЗ ҚУДАЛАУҒА ЖОЛ ЖОҚ
– Талғат Қуандықұлы, жақында Астана қаласы прокуратурасының алқалы отырысы өтті. Жиында қандай мәселелер талқыланды?
– Қылмыстық процесте азаматтардың конституциялық құқыларының сақталуы, Астана қаласының түзеу мекемелері мен «Еңбек» кәсіпорны филиалдарының қызметінде еңбек заңнамасының сақталуы және сотталғандарды жұмысқа орналастыру бойынша заңдылықтың жай-күйі қаралды.
Жалпы, жыл басынан бері қылмыстық қудалау органдары 1005 адамды ұстаған.
Прокурорлар тергеушілердің 662 адамға қатысты қамауға алу санкциясын беру туралы өтінішін қолдады. Бұлтартпау шарасын қолдануға негіз болмағандықтан, 69 адамға қатысты өтінішті қолдаудан бас тартты.
– Ішкі істер орындарында заңсыз қамауда отырған азаматтардың құқын кім қорғайды?
– Азаматтарды ішкі істер органдарына заңсыз жеткізу, оларды қызметтік кабинеттерде және басқа қызметтік үй-жайларда ұстау, қамауда ұстау мерзімін негізсіз ұзарту секілді азаматтардың конституциялық құқыларын бұзу фактілері көп кездеседі. Жыл басынан бері прокуратура органдары Астана қаласының уақытша ұстау изоляторынан 125 адамды босатты, ал қылмыстық қудалау органдарының қызметтік үй-жайларынан 71 адам босатылды.
Мәселен, қазан айында Сарыарқа аудандық Ішкі істер басқармасын тексеру кезінде уақытша ұстау камерасында Қайыржанов деген азаматты заңда белгіленген мерзімнен артық ұстап отырғаны анықталды. Аталған дерек бойынша аудандық ІІБ жедел кезекшісі мен кезекші бөлім бастығына қатысты тәртіптік іс қозғады.
– Жасыратыны жоқ, кейбір азаматтардың құқықтық сауаты төмен. Қылмыстық іс қозғау барысында мұндай азаматтардың конституциялық құқы жиі бұзылатын шығар?
– Әрине, қылмыстық іс қозғау арқылы қылмыстық қудалауға ұшыраған азаматтардың конституциялық құқылары бұзылып жатады. Ағымдағы жылдың өткен айларында ақтайтын негіздер бойынша 182 қылмыстық іс қысқартылған. Оның басым бөлігі Алматы аудандық Ішкі істер басқармасына тиесілі. Мәселен, прокуратура органдары қылмыстық қудалау органының қылмыстық іс қозғау туралы 90 шешімін заңсыз деп танып, күшін жойды. Ағымдағы жылы Астана қаласының прокуратурасы барлығы 207 қылмысты анықтап, есепке қойды. Прокурорлық ықпал ету шараларымен қылмыстық қудалау органдарының 72 лауазымды тұлғасы түрлі тәртіптік жауапкершілікке тартылды.
