Айдарымыздың бүгінгі қонағы – қалың ел «алтын дауысты әнші» атап кеткен талантты өнерпаз Таңат Мамырхан. Ерекше дауысы мен сабырлы қалпын сақтай отырып, эстрададан өзінің орынын орын алған аккордеоншы әнші газетіміздің оқырмандары жолдаған он сауалға жауап берді.
– Таңат аға, сізді Алматының маңайында киіз үй тігіп, кәсіпкерлікке қазақы қан жүгіртіп жатыр деп естідік. Рас па? Әншілікті қойып бизнес саласына ауысқансыз ба?
Мақпал, студент
– Аға-апаларым бизнеспен айналысады. Тау жақта ұлттық нақышта жасалған демалыс кешені бар. Мен арасында соларға көмектесіп тұрамын. Оның өзінде өнер адамы ретінде ән айтып, келімді-кетімді меймандарды күтіп алып, қазақы қонақжайлылықты көрсетуге тырысамын. Себебі, оған жергілікті халықтан бөлек, шетелден келген айтулы меймандар да бас сұғып жатады. Негізінен, басыбайлы өзімнің бизнесім емес. Бәлкім, болашақта сол салада да бақ сынап көрермін. Бірақ, мен бірінші кезекке өнерді қоямын. Сондықтан, өнерден кеткен де жоқпын, кетемін деген ой да жоқ.
– Бір сұхбатыңызда «өзімді сұраныстағы әншімін деп есептемеймін» депсіз. Бұл өзіңізді бағаламау емес пе?
Елдос, оқушы
– Иә, бір газетке берген сұхбатымда «өзім қатты сұраныстағы әншілердің қатарынан емеспін» дегенім бар. Ол рас. Бірақ, бұл өзімді немесе өнерімді бағаламау емес. Егер «маған сұраныс көп» деп айтатын болсам, алдымен ол өтірік болады, екіншіден, мақтаншақ адам сияқты көрінуім мүмкін. Өз тыңдармандарым бар. Сахнада жүрген кейбір әріптестеріммен салыстырғанда мен той-думанға көп бармаймын. Оның тағы бір себебі, той болған соң, онда шырқалатын әндердің дені әуені жеңіл ырғақты болуы шарт. Менің орындауымда ондай 2-3 ән бар. Десе де, табиғатым лирикаға жақын. Яғни, билейтін әндерім аз.
– Астанада жеке концертіңізді қашан өткізесіз?
Майдагүл, сатушы
– Бұл сұраққа дөп басып жауап бере алмаймын. Сахнада жүргеніме жеті жылдан асты. Осы аралықта жеке концертімді берген емеспін. Осы сұрақты жиі естимін. Білесіз бе, концерт өткізу оңай шаруа емес. Қаржылық жағын айтпағанда, ең бастысы әндердің өзін сүзгіден өткізіп, халықтың патша көңілінен шығатын, естен кетпейтіндей етіп өткізу керек. Қазір, бір жылдың ішінде танылып, тіпті, сол бір жылдың ішінде бірнеше концерт беретін әншілер жеткілікті ғой.
– Бес-алты жыл бұрын «Айқаракөз» әнімен «Қазақ радиосы» ұйымдастырған «Алтын дауыс» байқауының бас жүлдесін иелендіңіз. Өткен жылы «Кеш жарыққа» да қатысып, топ жарғаныңызды білемін. Алда қандай байқауларға қатысуды жоспарлап отырсыз?
Сымбат, есепші
– Осы күнге дейін өзіңіз айтып отырған екі байқауға ғана қатысыппын. Аллаға шүкір, екеуінде де бас жүлдені жеңіп алдым. Менде «Мына байқауға қатысқым келеді немесе қатысуым керек» деген алдын ала жоспар жоқ. Бірақ бағым пен бабымды сынап көруден ешқашан бас тартпаймын. Айтар ойы бар, деңгейі жоғары, қазаққа пайдасы тиетін байқауға қатысып, қабілет-қарымымды көрсетуге қашанда дайынмын. «Сабақты ине сәтімен» демекші, ол келер күннің еншісіндегі дүние. Сондықтан, уақыты келгенде көреміз.
– Сіздің жеке ән жинағыңыз шықты ма? Шықса қайдан және қаншаға алуға болады?
Берік, студент
– Әлі шыққан жоқ. Бұйырса, ән жинағымды биыл шығарамын деп отырмын. Негізі осы мәселеге келгенде жалқаулығым жар бермей жүр. Қоржынымдағы әндерді әбден саралап, бір жинақ етіп шығарсам деген ойым бар. Қазір сол мақсатта жұмыс істеп жатырмын.
– Әндеріңіз көбінесе лирикалық, сыршыл сезімге толы. Көптеген әншілер қазір заман көшіне ілесіп, түрлі жанрда ән шырқап жүр. Сіздің ондай ойыңыз жоқ па?
Айнұр, қызметкер
– Сахнаға аяқ басқаннан бері қазақтың дәстүрлі, классикалық және эстрадалық жанрында біраз әнді орындадым. Ән таңдауда ұлттық бояуы қанық, сазы мен сөзі үйлескен мағыналы әндерге баса мән беремін. Байқасаңыз, менің әндерімнің арасында ритмі жылдам әндер көп емес. Себебі, менің табиғатым сыршыл сезімге толы әндерді қалайды. Өнер болған соң, түрлі жанрда ән салу керек қой. Иә немесе жоқ деп кесіп айту қиын. Мүмкін, сіз айтып отырған эксперимент болашақта болып қалар.
– Тойға шығып тұрасыз ба? Қаламақыңыздың мөлшері қанша?
Сәкен, асаба
– Шақырған тойдан қалмауға тырысамын. Бұйырған жерге барып тұрамын. Жиі болмаса да, тойға сирек баратындардың қатарынан емеспін. Ал қаламақы туралы айтпай-ақ қояйын. Ол құпия болып қалсын.
– Сахнадағы әріптестеріңіздің арасында көлігін жиі ауыстыратын әрі сонысымен «атағы» шыққандар бар. Темір тұлпарға қалайсыз? Техникаға ебіңіз бар ма?
Марат, күзетші
– Ол рас. Ел алдында жүрген өнер адамдарының ішінде көлікке талғамы жақсы аға-інілеріміз көп. Өз басым техникаға қатты қызыға бермеймін. Әйтеуір, жаяу емеспін. Қажетіме жарап тұрған көлігім бар.
– Туып өскен ортаңыз туралы айтсаңыз…
Әсима, оқушы
– Мен 1977 жылдың қазан айында Оңтүстік Қазақстан облысының Бәйдібек ауданында өмірге келдім. Туып-өскен жерім Бөген деген ауыл. Кеңес үкіметі кезінде біздің совхоздың аты асыл тұқымды қой өсірумен шыққан.
– Маған сіздің орындауыңыздағы «Қайран жеңгем» әні қатты ұнайды. Осы әннің бейнебаяны бар ма?
Мұхит, студент
– «Қайран жеңгем» – ұлтымыздың біртуар ақыны Мұқағали Мақатаевтың сөзіне жазылған сазгер Шынберген Сүлейменовтің әні. Бұл әннің бейнебаяны әзірге жоқ. Негізі мен бұған дейін орындаған әндеріме де бейнебаян түсірген жоқпын. Жалпы, әншінің дарыны мен даңқы бейнебаянмен өлшенбейді. Кез келген өнер иесінің дәрегейін тасытатын оның таланты деп ойлаймын.
Жазып алған,
Айнұр ШОШАЕВА
